İstanbul`daki Venedik dragomanları ve dil oğlanları (1551-1797)

Abstract

Bu tez İstanbul'daki Venedik dragoman ve dil oğlanlarıyla ilgili konuları analiz etmeyi amaçlamaktadır. Tez Türk Dili Okulu'nun kurulduğu 1551 senesi ile Venedik Cumhuriyeti'nin ilga edildiği 1797 senesi arasındaki dönemi ele almaktadır. Tezin ilk hedefi Venedik dragomanlığının eğitimi, yasal süreci ile kurumsal gelişimi üzerinde odaklanmaktır. Bu hedef tezin teorik temelinin oluşturulması açısından önemlidir. Tezin ikinci hedefi ise Venedik dragoman ve dil oğlanlarının günlük ve mesleki yaşamlarını analiz etmektir. Bu hedef de araştırmacının dragomanlığın kurumsal kimliği ile mesleğin şahsi tatbiki arasında bağlantı kurmasını sağlayacaktır. Bir tarafta yasal düzenlemeler kurumsal kimliğin temelini oluştururken, diğer tarafta Osmanlı İmparatorluğu'nun toplumsal, iktisadi, siyasi ve kültürel koşulları Venedik dragomanlarının Osmanlı devlet adamlarıyla yapılan müzakerelerde ve kurulan ilişkilerde oynadıkları rolleri belirlemektedir. Özetle, tez bu iki durumun eş zamanlı oluşumunu Venedik Devlet Arşivi'ndeki birincil kaynaklar vasıtasıyla ortaya koymaya çalışmaktadır. Anahtar Kelimeler: Venedik Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul, dragoman, dil oğlanı, Türk Dili Okulu.

This thesis aims to analyze the issues related to the Venetian dragomans and the language boys in Constantinople. It deals with the period between the introduction of the Turkish Language School in 1551 and the abolishment of the Venetian Republic in 1797. As a primary objective, it focuses on educational and legal processes, and institutional progress of the Venetian dragomanship. This is crucial for the theoratical basis of the thesis. The second objective of the thesis is to analyze daily and professional lives of the Venetian dragomans and language boys. This will help the researcher to establish a relation between the institutional identity of the Venetian dragomanship and the individual practice of this profession. On one side, the legal arrangements were at the basis of their institutional identity, on the other the social, economic, political, and cultural conditions of the Ottoman Empire determinated the roles of the Venetian dragomans in the negotiations and their relations with the leading Ottoman statesmen. Briefly, the thesis tries to reflect the syncronic formation of these two phenomenons through the primary sources kept in the Venetian State Archives. Keywords: The Republic of Venice, The Ottoman Empire, Istanbul, dragoman, language boy, The Turkish Language School.