Polikistik over sendromlu hastalar ve sağlıklı kontrol grubunda plazma apelin düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Polikistik over sendromu (PKOS) üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen reprodüktif endokrinopati olup, sıklığı farklı tanı kriterlerine göre değişmekle beraber, genel olarak reprodüktif dönemde %6-8 civarındadır. Multisistemik reprodüktif, metabolik bir sendrom olarak PKOS kalp damar hastalıkları, tip 2 diyabet, lipid profili bozuklukları ve endometriyum kanseri gibi uzun dönem riskleri taşıması nedeniyle de ön plana çıkmaktadır. Ayrıca PKOS'luların %50'den fazlasında android tip obezite ve bel/kalça oranında artış izlenir. Bu da kardiyovasküler hastalık ve diabetes mellitus (DM) riskiyle ilişkilidir.Adipokiler yağ dokudan salınan biyolojik olarak aktif peptidler olup, bu adipokinlerden tümör nekroz faktör ? (TNF-?), interlökin 6 (IL-6), C reaktif protein (CRP), insülin benzeri büyüme faktörü 1 (IGF-1), seks steroidleri, rezistin, visfatin, adiponektin ve apelinin insülin direnci ile ilgili olduğu gösterilmiştir. Apelin yeni keşfedilmiş bir peptid olup yakın zamanlı çalışmalarda obezite ve insülin direnciyle yakın ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Apelinin su alımı ve hipotalamohipofizer aks üzerine, kardiyovasküler sistemde hipotansif ve miyokard kontraktilitesini arttırıcı etkileri ve anjiogenez üzerine etkileri bulunmaktadır. Ayrıca apelin ve apelinerjik sistemin memeli ovaryan folikül gelişimi, foliküler atrezi ve tekal doku anjiogenezinde etkin olduğu da gösterilmiştir.Bu çalışma 32 PKOS hastası ve 31 sağlıklı kadından oluşan, yaşları 18 ile 33 arasında değişen toplam 63 kadın üzerinde yapılmıştır. Çalışmada polikistik over sendromlu (PCOS) hastaları ve sağlıklı kontrol grubunda plazma apelin düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Çalışmaya katılan tüm hastaların yaşı, kilosu, boyu ve FGS değerlerine bakılmış ve vücut kitle indeksleri kg/m² olarak hesaplanmıştır. Hastalardan menstrüel sikluslarının 3. gününde 10 saatlik açlık sonrası sabah 08:00-10:00 saatleri arasında alınan kandan luteinizan hormon (LH), folikül stimulan hormon (FSH), estradiol, serbest testosteron, total testosteron, androstenedion, seks hormonu bağlayan globulin (SHBG), dehidroepiandrostenedion sülfat (DHEA-S), 17-0H progesteron, prolaktin, (PRL), serbest T3 (sT3), serbest T4 (sT4), tiroid stimulan hormon (TSH), aspartat amino transferaz (AST), alanin amino transferaz (ALT), düşük dansiteli lipoprotein (LDL), yüksek dansiteli lipoprotein (HDL), trigliserit, total kollesterol seviyelerine; ayrıca hemogram, açlık serum glukoz ve insulin seviyelerine bakılmıştır. Açlık kan şekeri ve açlık insulin düzeyleri kullanılarak Homeostatic Model Assessment (HOMA) insülin direnci düzeyleri her hasta için hesaplanmıştır. (Açlık kan şekeri (mg/dl) X açlık insulin düzeyi (uU/ml)/405).Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında PKOS grubunda Apelin düzeyleri anlamlı olarak yüksek (p<0.001), bel/kalça oranları anlamlı olarak yüksek (p=0.002), ferriman gallway skorları anlamlı olarak yüksek (p<0.001), serbest testosteron düzeyleri anlamlı olarak yüksek (p=0.034), trigliserit düzeyleri anlamlı olarak yüksek (p=0.021), 17-OH progesteron düzeyleri anlamlı olarak yüksek (p=0.048), LH/FSH oranları anlamlı olarak yüksek (p=0.011) bulunmuş olup HDL ve SHBG düzeyleri anlamlı olarak düşük (p=0.005, p=0.01) bulunmuştur. Diğer parametreler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Yapılan istatistiksel değerlendirmelerde tüm çalışma grubu ele alındığında apelin düzeyleri biyokimyasal ve demografik parametrelerden yalnızca FGS değerleri ve bel kalça oranlarıyla korelasyon göstermektedir. Bunun dışında BMI, bel/kalça oranı ve HOMA-IR arasında istatistiksel anlamlı ilişki ve SHBG düzeyleri ile FGS skorları, bel kalça oranı, HOMA-IR düzeyleri ve FGS değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur. Çalışmamızda PKOS ve kontrol grupları ayrı ayrı ele alındığında PKOS grubunda apelin düzeyleri ile diğer biyokimyasal ve klinik parametreler arasında herhangi bir anlamlı korelasyon gözlenmemiş olup kontrol grubunda ise apelin düzeyleri ile sadece SHBG seviyeleri arasında korelasyon gözlenmiştir. Çalışmamızda polikistik over görünümü (PKO); PKOS grubundaki 32 kadından 26 tanesinde (% 81,25), kontrol grubundaki 31 kadınların 5 tanesinde (% 16,1) bulunmuş olup, polikistik over görünümü bulunan hasta grubunda apelin düzeyleri polikistik over görünümü bulunmayan hastalara oranla anlamlı biçimde yüksek bulunmuştur (p< 0.001).Sonuç olarak bizim çalışmamızda PKOS hastalarında plazma apelin düzeyleri sağlıklı kontrol grubuna göre daha yüksek olarak bulunmuştur. Bu durum sebep sonuç ilişkisi içerisinde primer olarak; obezite, artmış bel/kalça oranı, adipositede artış, adipositokin düzeyi değişiklikleri, LH/FSH etkileşiminde bozulma, insülin direnci, hipotalamohipofizer aks etkileri ve polikistik overlerin kendi doğasından kaynaklanan lokal parakrin ve endokrinolojik davranışları gibi komponentler nedeniyle olabileceği gibi PKOS'ta meydana gelen metabolik değişimlere bağlı olarak kompansatuar bir mekanizmayla da gelişiyor olabilir. Bu mekanizmanın net bir biçimde aydınlatılabilmesi için daha geniş kapsamlı ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.

Policystic ovary syndrome (PCOS) is the most frequent reproductive endocrinophaty in fertile women and, although varying among different diagnostic criteria, its frequency is about 6-8 % in the reproductive period. PCOS is a syndrome characterised by menstrual dysfunction, infertility, hyperandrogenism and insulin resistance. As being a multisystemic reproductive, metabolic syndrome, PCOS has importance for long term risks as cardiovascular diseases, type 2 diabetes mellitus (DM), dyslipidemia and endometrial cancer. Also, more than 50 % of patients have android type obesity and increased waist to hip ratio, which is related with cardiovascular disease and incresed diabetes mellitus risk.Adipokines are biologically active peptides secreted from adipose tissue, and it has been shown that tumor necrosis factor ? (TNF-?), interleukine 6 (IL-6), C reactive protein (CRP), insüline like growth factor 1 (IGF-1), sex steroids, rezistine, visfatine, adiponectine and apelin secreted from these adipokines have connection with insulin resistance. Apelin is a newly discovered peptide and its relation with obesity and insulin resistance has been determined in recent studies. Apelin has effects on water intake, hypothalamohypophyseal axis, has hypotensive effect on the cardiovascular system and increases myocardial contraction and has effects on angiogenesis. Also, it has been shown that apelin and apelinergic system are effective on mammalian ovarian develpoment, follicular atresia and tecal tissue angiogenesis. This study is carried out on 63 woman in total, whom 32 are PCOS patients and 31 healthy women, whose ages vary between 18 and 33. The aim of the study is to evaluate the plasma apelin levels in patients with polycystic ovary syndrome (PCOS) and healthy control groups. Age, weight and height of all patients included in the study were noted and body mass indexes were calculated as kg/m² . Luteinizing hormone (LH), follicule stimulating hormone (FSH), estradiol, free testosterone, total testosterone, androstenedione, sex hormone binding globuline (SHBG), dehidroepiandrostenedione sülphate (DHEA-S), 17-0H progesterone, prolactine, (Prl), free T3 (fT3), free T4 (fT4), tiroid stimulating hormone (TSH), aspartate amino transferase (AST), alanin amino transferase (ALT), low density lipoproteine (LDL), high density lipoprotein (HDL), trigliserite, total kollesterol levels; also CBC, fasting glucose and insulin levels were evaluated from the blood specimen taken between 08:00-10:00 am. on the 3rd day of the menstrual cycle, after 10 hours of fasting. Homeostatic Model Assessment (HOMA) insülin resistance levels were evaluated for each patient by using fasting blood sugar and insulin levels. ( Fasting blood sugar (mg/dl) X fasting insulin level (uU/ml)/405).When compared to the PCOS group, apelin levels (p<0.01), waist to hip ratios (p=0.002), ferriman gallway scores, free testosterone levels (p=0.034), triglyceride levels (p=0.021), 17-OH progesterone levels (p=0.048), LH/FSH ratio (p=0.011) were detected significantly higher HDL and SHBG levels were detected lower (p=0.005, p=0.01). No significant difference was found between other parametres (p>0.05). When all sample group of the statistical evaluation is taken into account, of biochemical and demographic parameters, apelin levels correlate only with FGS levels and waist to hip ratio. Besides, significant relationship was detected between BMI, waist to hip ratio and HOMA-IR values and, between SHBG levels, FGS scores, waist to hip ratio, HOMA-IR levels and FGS values. In our study, when PCOS and control groups are handled seperatedly, no significant correlation is detected between apelin levels and biochemical and clinical data. Only negative correlation is found between apelin and SHBG levels in the control group. In our study, polycyctic ovary appereance was seen in 26 of 32 women within the PCOS group (81,25 %), and 5 of 31 within the control group (16,1 %). Apelin levels were found significantly higher in the patient group with polycyctic ovary appereance, than the patient group with no ultrasonographic findings (p< 0.001).As a result, in our study plasma apelin levels are found higher in PCOS group, than the healthy control group. This situation in case and effect relationship may be primarily because of components like obesity, increased waist to hip ratio, increase in adiposity, changes in adipocytokine levels, impairment in LH/FSH interaction, insulin resistance, hypothalamohypophyseal axis effects and the local paracrine and endocrinological attitudes deriving from the nature of polycystic ovaries and also the compensatory mechanism due to the metabolic changes in PCOS. Further studies are required for clearly enlightening of this mechanism.