Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi ve septorinoplasti operasyonlarında tramadol ve levobupivakain infiltrasyonunun postoperatif analjeziye etkileri

Abstract

Postoperatif ağrı, cerrahi olgularda morbiditeyi etkileyen önemli bir problemdir. Tramadol lokal anestezik özellikleri de bilinen zayıf opioiddir. Levobupivakain infiltrasyonunun nazal operasyonlarda etkinliği gösterilmiştir. Prospektif, randomize ve çift kör olarak yaptığımız çalışmamızda endoskopik sinüs cerrahisi (ESC) ve septorinoplasti (SRP) operasyonları öncesinde yapılan lokal anestezik veya tramadol infiltrasyonunun postoperatif analjeziye etkilerini araştırmayı amaçladık.Çalışmaya lokal etik komite onayı (11.05.2009/2009-071) ile elektif ESC ve SRP operasyonu planlanan ASA I-III sınıfı 60 erişkin hasta dahil edildi ve randomize olarak 3 gruba (n:20) ayrıldı. Anestezi indüksiyonu 2-2.5 mg/kg propofol, 0.6 mg/kg roküronyum bromid ve 1 ?g/kg fentanil IV ile gerçekleştirildi. Anestezi idamesi %2 sevoflurane ve N2O/O2 karışımı (FiO2: 50%) ile sağlandı. Operasyondan 10 dakika önce 1/200 000 adrenalin solüsyonu içinde 1. Gruba 0.5 mg/kg tramadol, 2. Gruba %0.25 levobupivakain ve 3. Gruba % 1 lidokain (Kontrol) (ESC için 5 ml, rinoplasti için 10 ml) operasyon bölgesine infiltre edildi. Postoperatif dönemde tüm hastalara hasta kontrollü analjezi cihazı (Provider, Abbott, NI, ABD) ile fentanyl verildi ( bolus doz: 15 ?g, kilit aralığı: 10 dakikaya ayarlandı). Postoperatif ağrı 11 dereceli vizüel analog skala (VAS) ile her 4 saatte bir 24 saat boyunca değerlendirildi. Hastaların analjezik gereksinimleri, fentanyl tüketimleri kaydedildi. Yan etkiler sorgulandı.Tramadol infiltrasyonu postoperatif fentanyl tüketimini ve gereksinimini belirgin ölçüde azalttı. 24 saatlik fentanil dozu: Kontrol (Grup 3): 345.2 ± 168.8,6; Levobupivakain (Grup 2): 221.1 ± 120.6; Tramadol (Grup 1): 184.1 ± 130,3 ?g, p= 0.002. Tramadol ve kontrol grupları arasında fentanil tüketimi açısından 16, 20 ve 24. saatte belirgin farklık saptanırken, levobupivakain ve kontrol grupları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı düzeye ulaşmadı. Yan etki profilleri benzerdi.Endoskopik sinüs cerrahisi ve septorinoplasti ameliyatlarında operasyon sahasına preemptif olarak uygulanan tramadol, lidokaine göre postoperatif analjezik gereksinimi belirgin ölçüde azaltmaktadır. Çalışmamız preemptif tramadol infiltrasyonunun FESS ve SRP operasyonlarında levobupivakaine alternatif oluşturabilecek, etkin, pratik ve güvenilir bir teknik olduğunu düşündürmektedir.Anahtar Kelimeler: İnfiltrasyon, levobupivakain, tramadol, postoperatif analjezi, hasta kontrollü analjezi.

Postoperative pain is an important problem that influences morbidity in surgical patients. Tramadol is a weak opioid with known local anesthetic properties. The efficiency of levobupivacaine infiltration in nasal surgery was demonstrated. The aim of the present prospective, randomized, double-blind study was to investigate the postoperative analgesic effects of local anesthetic or tramadol infiltration applied prior to the operation in septorhinoplasty (SRP) or endoscopic sinus surgery (ESS).Sixty ASA class I-III adult patients undergoing to ESS or SRP were allocated to the study after obtaining approval from Local Ethics Committee (11.05.2009/2009-071) and randomized into three (n=20) groups. Induction of anesthesia was performed with propofol 2-2.5 mg/kg, rocuronium bromide 0.6 mg/kg, and fentanyl 1 ?g/kg IV. Sevoflurane %2 with N2O/O2 mixture (FiO2: 50%) was used for the maintenance. Tramadol 0.5 mg/kg in the Group I, levobupivacaine %0.25 in the Group II, and lidocaine %1 in the Group III (Control) in adrenaline solution 1/200000 was infiltrated to surgical area ten min before the operation( 5 mL for ESS and 10 mL for SRP). All patients received fentanyl (bolus dose: 15 ?g and lockout interval: 10 min) with patient-controlled analgesia device (Provider, Abbott, NI, USA) at postoperative period. Postoperative pain was assessed using 11 rating visual analogue scale (VAS) every 4 h for 24 h period. Analgesic requirements and consumptions of the patients were recorded. Side effects were determined.Tramadol infiltration significantly reduced postoperative fentanyl demand and consumption. Fentanyl doses for 24 h period were for Control (Group 3): 345.2 ± 168.8,6; Levobupivacaine (Group 2): 221.1 ± 120.6; and Tramadol (Group 1): 184.1 ± 130,3 ?g (p= 0.002). There was significant difference in fentanyl requirements between Tramadol and Control groups in respect to the 16, 20, and 24 h periods, on the other hands; the difference between levobupivacaine and control groups was not reach to the significance value. Side effect profiles were similar.When compared to the lidocaine, preemptive tramadol infiltration to the surgical area significantly decreased postoperative analgesic consumption in ESS or SRP. Our study indicates that preemptive tramadol infiltration technique is an efficient, practical and safe alternative to the levobupivacaine in ESS or SRP operations.Key words: Infiltration, levobupivacaine, tramadol, postoperative analgesia, patient-controlled analgesia.