Çin`in yükselişine neoliberal kurumsalcı yaklaşım

Abstract

Deng Xiaoping'in 1978 yılındaki `reform ve açılım` politikası, Çin'i, hızla yükselen askeri harcamalara sahip ve dünya meseleleri üzerinde diplomatik etkileri olan yeni ekonomik etkin bir güç merkezi olarak tanıttı. Realizm ve güç geçiş teorisinin bazı yeni bilimsel analizlerinin yanı sıra Amerika, Avrupa ve Doğu Asya'daki bazı politika tasarımcıları ve gözlemciler, Çin'in ezici güç kullanabilme imkanları göz önüne alındığında, onun uluslararası sistemde yükselişinin barışçıl bir yol izlemeyeceğini ileri sürdüler. Büyük güçler siyasetinde rastlanan tarihi benzerlikler, Çin'in dış siyasetindeki yeni dayatmacı davranışları ve Amerika'nın nispi olarak gerilemesini dikkate alarak, Çin'in yükselişinin korku, güvensizlik, güvenlik-ikilemi ve hatta potansiyel bir uluslararası çatışma ortamına yol açabileceği sonucunu çıkardılar. Ancak, bu araştırma, bu tür değerlendirmeleri sorguluyor ve neoliberal kurumsalcı bir yaklaşım aracılığıyla, ekonomik, siyasi açıdan ve güvenlik açısından karşılıklı bağımlılığın devasa etkisi, büyük güçler arasındaki ilişkilerde güç kullanmanın yüksek maliyeti, Amerika Birleşik Devletlerinin nispi gerilemesi ve Çin'in bölgesel ve küresel düzeyde jeopolitik kısıtlamalara sahip olmasından dolayı önümüzdeki on yıllarda olası bir uluslararası çatışmanın pek mümkün olmadığını iddia ediyor. Üstelik, büyük güçler ilişkilerini, daha akıllı, daha kolay ve daha ucuz yollar olarak, kurumsallaştırılmış çözümler, müzakereler ve diyalog yoluyla yürütürler. Üçüncü bölümde sunulan deliller bu iddiayı destekliyor. Anahtar Kelimeler: Çin'in yükselişi, uluslararası işbirliği, büyük güçler, neoliberal kurumsalcılık, karşılıklı-bağımlılık

Deng Xiaoping's policy of 'reform and open up' in 1978 introduced China as a new economic powerhouse with a fast-rising military expenditures and diplomatic influence into world affairs. Given China's overwhelming power projection capabilities, some recent scholarly analyses of realism and power transition theory, as well as some policy makers and onlookers in the United States, Europe and East Asia have suggested that the rise of China in international system will not follow a peaceful path. Applying historical analogies in great powers politics, some recent assertiveness in China's foreign behavior and America's relative decline, they conclude that the rise of China may lead to a climate of fear, mistrust, security dilemma, and even a potential international conflict. This research, however, challenges such considerations and taking a neoliberal institutionalist approach argues that due to tremendous impact of economic, political and security interdependence, the high cost of use of force in great powers relations, the relative decline of the United States, and China's geopolitical limitations at the regional and global levels, a potential international conflict seems unlikely in the forthcoming decades. Moreover, the great powers will manage their relations through institutionalized solutions, negotiations and dialogue as the wiser, easier and cheaper courses. The evidence in the third section supports this claim. Keywords: the rise of China, international cooperation, great powers, neoliberal institutionalism, interdependence