Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi çocuk hematoloji ve onkoloji bölümüne başvuran demir eksikliği saptanan hastalarda demir eksikliğinin kan hücre hacimleri üzerine etkisi

Abstract

Demir, DNA, RNA sentezinde rol oynayan ve antioksidan özellik gösteren enzimlerin sentezve fonksiyonlarında gerekli en önemli elementlerden biridir. Demir eksikliğinde hücreproliferasyon ve farklılaşmasında aksaklıklar meydana gelmektedir. Demirin, DNAyapımından sorumlu ribonükleotid redüktaz gibi enzimlerin yapımında rol oynaması, DNAdizisinin devamlılığını sağlayan telomeraz düzeylerinin demir eksikliğinde azalması, demireksikliği ile beraber antioksidan özelliklik gösteren katalaz, süperoksit dismutaz gibienzimlerin üretim ve fonksiyonlarının azalması ile beraber DNA hasarının artması nedeni ilehematopoez sırasında hücre proliferasyonu ve farklılaşması etkilenmektedir. Demir eksikliğianemisi ile ortalama eritrosit hacmi(MCV), ortalama retikülosit hacmi(MRV) ve ortalamatrombosit hacmi(MPV) düzeyleri arasındaki ilişkiyi gösteren çalışmalar bulunmakta ikendiğer kan hücrelerinin ortalama hacimlerini ile ilgili çalışma bulunmamaktadır. Demireksikliği ile beraber MCV, MRV ve MPV gibi diğer kan hücrelerinin ortalama hacimlerindedeğişiklik olabileceği düşünülmektedir. Çalışmamızda demir eksikliğinin ortalama eritrosithacmine etkisi ile beraber, ortalama retikülosit hacmi(MRV), ortalama lenfosit hacmi(MLV),ortalama monosit hacmi(MMV), ortalama nötrofil hacmi(MNV), ortalama eozinofilhacmi(MEV) ve ortalama trombosit hacmine(MPV) etkisini araştırdık. KırıkkaleÜniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Hematoloji veOnkoloji Polikliniği'ne Haziran 2015 ile Aralık 2015 tarihleri arasında halsizlik, eforkapasitesinde düşme, unutkanlık, solukluk, kilo alamama gibi anemi kliniği ile başvuran 2 ile18 yaş arası, son 6 aydır demir tedavisi almayan, kronik hastalığı ve aktif enfeksiyonuolmayan çocuklar çalışmaya alındı. Çalışmaya alınan tüm olgulardan 22 parametreli tam kansayımı, retikülosit, serum demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin ve transferrinsatürasyonu, C-Reaktif Protein(CRP) ve/veya prokalsitonin çalışıldı. Ferritin değeri 12 ng/mlaltında olanlar demir eksikliği olarak kabul edildi. Demir eksikliği saptanan 96 çocuk iledemir eksikliği saptanmayan 76 çocuk çalışmaya dahil edildi. İki grubun ortalama kan hücrehacimleri karşılaştırıldı. Vücut demir düzeyi ile ortalama kan hücre hacimleri arasındakiilişki araştırıldı. Grupların dermatografik özellikleri açısından fark saptanmadı. Tüm yaş IVgruplarında demir eksikliği grubunda, kontrol grubuna göre MCV, MRV istatistiksel olarakanlamlı düşük bulundu. MLV, demir eksikliği grubunda, kontrol grubuna göre tüm yaşgruplarında yüksek saptanıp, bu yükseklik 6-11,9 yaş grubunda istatistiksel olarak anlamlısaptandı. MNV, demir eksikliği grubunda, kontrol grubuna göre tüm yaş gruplarında düşükolarak saptanıp, bu düşüklük 12-18 yaş grubunda istatistiksel olarak anlamlı saptandı. MPV,demir eksikliği grubunda, kontrol grubuna göre tüm yaş gruplarında yüksek olarak saptanıp,bu yükseklik istatistiksel olarak anlamlı saptandı. Tüm yaş gruplarında demir ve ferritininazalması ile beraber MCV ve MRV'de istatistiksel olarak anlamlı azalma, MPV'deistatistiksel olarak anlamlı artış saptandı.Tüm yaş gruplarında demirin azalması ile beraberMLV'de artış saptandı. Bu artış 2-5,9 yaş grubu ve 6-11,9 yaş grubu arasında istatistikselolarak anlamlı saptanıp, 12-18 yaş grubunda istatistiksel olarak anlamlı saptanmadı. Tüm yaşgruplarında demir ve ferritinin azalması ile beraber MMV'de istatistiksel olarak anlamlı artışsaptandı. Tüm yaş gruplarında demirin azalması ile beraber MNV 'de istatistiksel olarakazalma saptandı. Oniki-18 yaş grubunda demirin azalması ile beraber MEV'de azalmaistatistiksel olarak anlamlı saptandı.Sonuç olarak demir eksikliği kan hücrelerinde nitelik ve nicelik olarak değişikliklereyol açmaktadır. Çalışmamızda demir eksikliğinde MCV, MRV, MNV ve MEV deazalma, MLV, MMV ve MPV'de artış dikkat çekiciydi. Hematopoez fizyolojikbüyüme ile farklılaşma göstermektedir. Demir eksikliğinin yaş arttıkça hematopoezüzerine etkisi değişmektedir. Demir düzeyi ile değişim gösteren kan hücrelerihacimleri, 22 parametreli hemogram cihazında tam kan sayımı ile kolay ve ucuzçalışılabilmektedir. Bu parametrelerin klinik kullanıma girmesinin, tanıya yöneliktetkiklerin ve sağlık harcamalarının azalmasına olanak sağlıyacağını, klinisyenlereizlemde destek olacağını düşünüyoruz. Literatürdeki diğer çalışmalara göre olgusayısımızın daha fazla olması ve çocukluk yaş grubunda yapılmış olması nedeni ileçalışmamız farklılık göstermektedir.Anahtar kelimeler: Demir eksikliği, Ortalama Eritrosit Hacmi, Ortalama RetikülositHacmi, Ortalama nötrofil hacmi, Ortalama Eozinofil Hacmi, Ortalama Lenfosit Hacmi,Ortalama Monosit Hacmi

Iron is the one of the most important elements that has a role in DNA and RNA synthesisand also is essential for both synthesis and function in antioxidant enzymes. Defect in bothcell proliferation and differentiation occur in iron deficiency. Cell proliferation anddifferantion are affected during hematopoiesis just because iron has a role in production ofenzymes, like ribonucleotide reductase, which play a part in forming DNA, iron deficiencyaffects telomerase enzymes that maintain continuity of DNA sequence and decreased levelsof antioxidant enzymes such as catalase, superoxide dismutase are observed in irondeficiency. Increase in DNA damage is also seen in iron deficiency. There are studies in theliterature which investigate the relationship between iron deficiency and mean corpuscularvolume (MCV), mean reticulocyte volume (MRV) and mean platelet volume (MPV);however, there are any study that observes the relationship with mean volumes of otherblood cells. It is thought that other mean blood cell volumes may change in iron deficiencyjust like MCV, MRV and MPV. In our study, we observed the effect of iron deficiency inmean corpuscular volume, mean reticulocyte volume (MRV), mean lymphocyte volume(MLV), mean monocyte volume (MMV), mean neutrophil volume (MNV), mean eosinophilvolume (MEV) and mean platelet volume (MPV). Patient who are 2-18 years old, have nosigns of active infection and chronic disease; no history of iron treatment for last six months;and applied to the Kırıkkale University Faculty of Medicine Pediatric Department PediatricHematology and Oncology Policlinic with the anemia, symptoms of fatigue, decrease ineffort capacity are taken into the study. 22-parameter complete blood count, reticulocyte,serum iron, iron binding capacity, ferritin and transferrin saturation, C-Reactive Protein(CRP) and/or procalcitonin are performed in all cases. Patients with <12 ng/ml ferritin valueare accepted as iron deficiency patients. 96 children with iron deficiency and 76 childrenwho had not iron deficiency are included in the study. Mean blood cell volumes of twogroups are compared. Relationship between mean blood cell volumes and body iron level areobserved. There was no difference in demographic features of groups. Comparing the controlgroup, iron deficiency group had significantly lower MCV and MRV in all age groups. MLVvalues were higher in iron deficiency group in all age groups, significantly higher in 6-11.9 VIage group. MNV values were lower in iron deficiency group in all age groups, significantlylower in 12-18 age group. Comparing the control group, iron deficiency group hadsignificantly lower MPV in all age groups. Along with the decrease of iron and ferritinvalues; significant decrease in MCV and MRV, significant increase in MPV are observed. Inconjunction with the decrease of iron values, increase in MLV values are observed in all agegroups. This increments were statistically significant in the age groups of 1-5.9 and 6-11.9;however no statistically significant increment is stated in 12-18 age group. Along with thedecrease of iron and ferritin values; significant increase in MMV and decrease in MNVvalues are observed in all age groups. Statistically significant decrease in MEV values in 12-18 age group with the decrease of iron values.Consequently, iron deficiency results in both quantitative and qualitative changes inblood cells. It is interesting that decrease in MCV,MRV,MNV and MEV andincrease in MLV,MMV and MPV are stated in our study. Hematopoiesisdemonstrates differantiation with physiologic growth. Effect on iron deficiency intohematopoiesis changes with the increase of age. Blood cell volumes that change withiron levels could evaluate in 22-parametres automatyzed complete blood countanalyzers in cheaply and easily. We think that take into consideration of Theseparametres into clinical usage could decrease both investigation and health expensesfor diagnose. Our study has different from other studies just because our study hasmore number of cases and evaluated in childhood.Key Words: Iron deficiency, mean corpuscular volume, mean reticulocyte volume , meanneutrophil volume, mean eosinophil volume, mean lymphocyte volume , mean monocytevolume