Farklı etki mekanizmalarına sahip antidepresanların bilişsel işlevler, yan etkiler ve işlevsellik üzerine etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada farklı etki mekanizmalarına sahip antidepresanlardan seçici serotonin geri-alım inhibitörü (SSGI) ve agomelatinin depresyon belirtileri, bilişsel işlevler, dürtüsellik, yan etkiler ve işlevsellik üzerine etkilerinin bir aylık tedavi sürecinde karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmamızın katılımcıları, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri polikliniğinde Mayıs 2015 ve Aralık 2015 tarihleri arasında depresyon tanısı ile herhangi bir SSGI veya agomelatin başlanmış hastalardır. Katılımcı hastalar en az ortaokul mezunu ve 18-50 yaş arasındadır. Tüm hastalara ilacın başlandığı ilk gün sosyodemografik veri formu ve SCID-I uygulanmış; ardından tedavinin 1. haftasında erken dönem etki/yan etkilerin değerlendirilmesi için ve 4. haftasında tedaviye yanıt/yan etkilerin değerlendirilmesi için hastalar görüşmeye çağırılmıştır. Her görüşmede hastalara Hamilton Depresyon Ölçeği (HAM-D), Klinik Global İzlenim Ölçeği, Sosyal İşlevsellik Ölçeği, İntihar Olasılığı Ölçeği, UPPS Dürtüsel Davranış Ölçeği, Epworth Uykululuk Ölçeği ve UKU Yan Etki Değerlendirme Ölçeği ile bilişsel testlerden Stroop Testi, İz Sürme Testi ve Sözel Akıcılık Testi uygulanmıştır. SSGI grubu agomelatin grubu ile karşılaştırıldığında, birinci ayın sonunda daha iyi tedavi yanıtı (HAM-D puanlarında %50 üzerinde azalma) ve düzelme (HAM-D puanı ˂7) göstermiştir, sırasıyla SSGI %86,7 ve %80 agomelatin %50 ve %40. Bilişsel işlevlerde düzelme depresyon belirtilerindeki düzelme ile ilişkili iken, ilaç grupları arasında bilişsel düzelme açısından fark bulunmamıştır. Ayrıca bilişsel testlerin erken dönemde tedaviye verilen yanıtı yordamadığı gösterilmiştir. SSGI grubu agomelatine oranla daha fazla otonomik ve cinsel yan etkiye neden olmuştur. Her iki ilacın işlevsellik, dürtüsellik, uyku düzeni ve intihar eğilimi üzerine olan etkileri açısından fark bulunmamıştır. Sonuç olarak SSGİ tedavisi klinik belirtilerde daha belirgin düzelme, daha fazla cinsel yan etkiile ilişkili bulunmuş, ancak bilişsel işlevler ve işlevsellikte düzelme açısından agomelatinden farklı olmadığı görülmüştür.

The aim of the study was to compare the effects of two antidepressants of different mechanisms of action -selective serotonin reuptake inhibitors (SSRI) and agomelatine- on symptoms of depression, cognitive function, impulsivity, side effects and social functioning within one month of treatment. The participants of this study consist of patients who have been diagnosed with depression and prescribed an SSRI or agomelatine in the clinic of the Department of Psychiatry at Kırıkkale University, Faculty of Medicine from May 2015 until December 2015. Participating patients had at least a secondary school education and were between the ages of 18 and 50. On the first day of treatment, a socio-demographic data form and SCID-I were applied to all patients. Afterwards, the patients were called in for a consultation in the first week of treatment for an evaluation of early period effects/side effects and in the fourth week for an evaluation of response to treatment and side effects of medication. In every consultation, the patients were evaluated with the Hamilton Depression Scale (HAM-D), the Clinical Global Impression Scale, the Social Functionality Scale, the Suicide Probability Scale, the UPSS Impulsive Behaviour Scale, the Epworth Sleepiness Scale and the UKU Side Effect Rating Scale in addition to the cognitive tests comprising of the Stroop Test, the Trail Making Test and the Verbal Fluency Test. Patients on SSRI showed better treatment response (>50% reduction of HAM-D scores) and remission (HAM-D<7) rates at the end of the first month, 86.7% and 80% respectively; compared with the agomelatine group 50% and 40%, respectively. Improvement in cognitive functions was correlated with decrease in symptoms of depression, however no difference was observed in the improvement of cognitive functions between the two antidepressant groups. Moreover, cognitive performance in the first week of treatment does not predict the outcome of treatment. The SSRI caused more autonomic and sexual side effects compared to agomelatine. No difference was observed between the effects of the two medications on social functioning, impulsivity, sleeping patterns and suicide probability. In summary, as compared to agomelatine, SSRI treatment was related with higher remission rates and more autonomic-sexual side-effects. Furthermore, no differences were observed in social functioning or cognitive functions between the two antidepressant treatments. While agomelatine had a promising profile due to its melatonergic mechanism, it was not found to be as effective as SSRI's in the treatment of depression in this study.