Tasarrufa dayalı finansman sistemi ve İslami finans ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmesi

Abstract

Tasarrufa dayalı finansman sistemi, geçmişi birkaç yüzyıla dayanan ve muhtelif şekillerde uygulaması bulunan bir finansman sistemidir. Sistemin temel özelliği, finansman kullandırımının belirli bir süre ve belirli bir miktar tasarruf etme şartına bağlı olmasıdır.Bu çalışma, sistemin İslami finans sistemi bünyesinde faizsiz şekilde icra edilebilmesi için taşıması gereken nitelikleri incelemektedir.Öncelikle finans ve İslami finans terimleri üzerinde durularak, sistemin değerlendirilmesi aşamasında hangi kriterlerin dikkate alındığı gösterilmiştir. Müteakip bölümde Türkiye'de sistemi icra eden firmaların uygulamaları üzerinden sistemin mevcut durumu ve muhtelif örnekleri üzerinden küresel düzlemdeki benzer uygulamaları hakkında kapsamlı bilgiler verildikten sonra, son bölümde sistemin İslami finans ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmesine yer verilmiştir. Sonuç olarak, sistemin mevcut haliyle İslami finans ilkeleri bağlamında bir takım sakıncalar ihtiva ettiği ve dolayısıyla hâlihazırda bir İslami finans uygulaması olarak değerlendirilemeyeceği, ancak gerekli revizyonların yapılması halinde bu potansiyele sahip olduğu belirlenmiştir. Yapılacak revizyonlar esas itibarıyla sistemin İslam hukuku bağlamında meşru akit türleri üzerine inşa edilmesi noktasındadır. Tez kapsamında yer verilen değerlendirmeler neticesinde, sistemi icra eden firmaların müşterileriyle ve aynı zamanda müşterilerin kendi aralarında akdetmeleri gereken belirli akit türlerinin mevcut olduğu anlaşılmaktadır.

The saving based financing system is a financing system based on several hundreds of years of history and applied in various forms. The basic feature of the system is that saving on a certain period of time and a certain amount is required to be financed.This study examines the features that must be possessed so that the system can be executed without interest in the Islamic finance system.Firstly, focusing on the terms of finance and Islamic finance, it was presented to the reader what criteria were taken into consideration during the assessment of the system. In the following section, after giving comprehensive information on the current status of the system through the applications of the companies operating in Turkey and its various applications on the global level, in the last part, the system was assessed in the framework of Islamic finance principles.As a result, it has been determined that the system as it currently exists contains a number of drawbacks in the context of Islamic finance principles, and thus cannot be regarded as an Islamic finance practice at present, but it has potential if only necessary revisions are made. The revisions to be made are basically related to the construction of the system on legitimate contract types in the context of Islamic law. Within the scope of the thesis, it is understood that there are certain contract types which must be concluded between the company and the customers and between the customers themselves.