İskeletsel Anomalilerin Panoramik Radyografi ile Değerlendirilmesi

Abstract

Bu retrospektif çalışmanın amacı, hastaların teşhis ve tedavi planlaması sırasında maruz kaldıkları radyasyon miktarını azaltabilmek için lateral sefalometrik radyografilere göre daha geniş bir kullanım alanı ve yüzdesi olan panoramik radyografilerin sefalometrik radyografiye alternatif olup olamayacağını araştırmak, çenelerin sagital ve dikey yön ilişkisini belirlemede panoramik radyografinin etkinliğini ölçmektir.Araştırmamıza Kırıkkale Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı arşivinden seçilmiş büyüme ve gelişimi tamamlanmış vakalardan toplam 135 birey dahil edilmiştir. Hastaların gruplandırmaları sagital (ANB) ve vertikal (SN/GoMe) değerleri göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Araştırmaya dahil edilen bireyler iskeletsel sınıf 1 (0 ≤ ANB < 4°), iskeletsel sınıf 2 (ANB ≥ 4°) ve iskeletsel sınıf 3 (ANB < 0°) olarak gruplara ayrılmıştır. Her grup 15 hipodiverjan (SN/GoMe<26°), 15 normodiverjan (25° < SN/GoMe < 38°) ve 15 hiperdiverjan (38° < SN/GoMe) bireyden oluşmaktadır. Her 15 kişilik alt grupta 8 kız ve 7 erkek birey bulunmaktadır. Çalışmamızda tedavi başında alınmış lateral sefalometrik ve panoramik filmler kullanılmıştır. Bu filmler üzerinde açısal, boyutsal ve oransal ölçümler yapılmıştır.Verilerin analizi için SPSS Statistics 20 (IBM Co. Armonk, NY, USA) paket programı kullanılmıştır. Sürekli değişkenler arasında istatistiksel olarak anlamlı birlikteliğin olup olmadığı Pearson'un Korelasyon testi ile incelenmiştir. Sefalometrik ve panoramik filmlerde aynı olan ölçümlerin uyumunun istatistiksel olarak anlamlılığını incelemek amacıyla Sınıf İçi Korelasyon Katsayısı Analizi (Intraclass correlation Coefficient/ICC) kullanılmıştır. Panoramik filmlerde, her bir sınıf içerisinde sağ ve sol taraf ölçüm ortalamalarının arasındaki farkın istatistiksel anlamlılığı bağımlı gruplarda t testi ile analiz edilmiştir. Sınıflar arasında panoramik film ölçüm ortalamaları yönünden farkın önemliliği tek yönlü varyans (One-Way ANOVA) analizi ile değerlendirilmiştir. Gonial açının panoramik ve sefalometrik radyografilerdeki uyumu, sağ ve sol değerler arasındaki uyum panoramik gonial açının güvenle kullanılabileceğini göstermektedir. Panoramik radyografilerde sağ taraf ölçümleri sol taraf ölçümlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Panoramik radyografilerde ölçümlen CoANSCo açısının ortalama değerleri gruplar arasında farklılık göstermektedir. CoANSCo açısının ortalama değeri iskeletsel sınıf 1 yapıya sahip bireylerde 162.02±7.62 , iskeletsel sınıf 2 yapıya sahip bireylerde 166.49±5.19 , iskeletsel sınıf 3 yapıya sahip bireylerde 157.40±7.52 olarak bulunmuştur. CoANSCo açısının ortalama değerleri iskeletsel sınıf 2 bireylerde en yüksek, iskeletsel sınıf 3 bireylerde en düşüktür. CoANSCo açısı ile ANB açısı arasında pozitif yönlü korelasyon bulunması CoANSCo açısına bakarak sagital yönde sınıflama yapılabileceğini düşündürmektedir. Ancak CoANSCo açısı ile SN/GoMe açısı arasında sadece iskeletsel sınıf 2 yapıdaki bireylerde korelasyon tespit edildiği için CoANSCo açısının dikey yön tahmininde kullanılabilecek bir açı olmadığı sonucuna varılmıştır. CoANSCo açısı sadece iskeletsel sınıf 2 yapıdaki bireylerde dik yön hakkında fikir verebilir. Sefalometrik ve panoramik radyorafilerde yapılan oransal ölçümlerin uyumu yüksek bulunmuştur.Sonuç olarak panoramik radyografiler sefalometrik radyografilere tam olarak alternatif olamamaktadır; ancak panoramik radyografiler ile sadece dişsel değil, sınırlı da olsa iskeletsel boyutta tahminler yapılabilmektedir.Anahtar Sözcükler: iskeletsel anomali, panoramik radyografi, sefalometrik radyografi

The aim of the present retrospective study was to investigate whether panoramic radiographs with a wider range of use and percentage than lateral cephalometric radiographs could be an alternative to cephalometric radiography in order to reduce the amount of radiation exposed to patients during diagnosis and treatment planning, and to determine the relationship between sagittal and vertical direction of jaws.135 adult patients that were chosen from Kırıkkale University Faculty of Dentistry Department of Orthodontics archive was included to our study. Classification of the patients was done considering the sagittal (ANB) and vertical (SN/Go-Me) parameters. The individuals included in the study were divided into skeletal class 1 (0 ≤ ANB < 4°), skeletal class 2 (ANB ≥ 4°) and skeletal class 3 (ANB < 0°). Each group consisted of 15 hypodivergents (SN/GoMe<26°), 15 normodivergents (25°<SN/GoMe<38°) and 15 hyperdivergents (38°<SN/GoMe). In each subgroup of 15 people, there are 8 female and 7 male individuals. In our study, lateral cephalometric and panoramic films taken at the beginning of treatment were used. Angular, dimensional and proportional measurements were made on these films.SPSS Statistics 20 (IBM Co. Armonk, NY, USA) software was used for the analysis of the data. The possible statistically significant association between continuous variables was evaluated with Pearson's Correlation Analysis. The Intraclass correlation Coefficient Analysis (ICC) was used in order to observe whether there is a statistically significant accordance in between the parameters that were calculated the same both in panoramic and lateral cephalometric radiographs. In each group, the statistically significant difference between the mean values of right and left side calculations on the panoramic radiograph was analyzed with dependent samples t-test. The One-Way ANOVA was used to observe the significance of the difference between the mean values of panoramic radiograph calculations of each group.The concordance of the gonial angle on the panoramic and cephalometric radiographs and the harmony between the right and left values indicated that the panoramic gonial angle can be used safely. Panoramic radiographs revealed that right side measurements were higher than left side measurements. The mean values of the CoANSCo angles measured on panoramic radiographs differed between the groups. The mean value of CoANSCo angle was 162.02 ± 7.62 in individuals with skeletal Class 1 structure, 166.49 ± 5.19 in individuals with skeletal Class 2 structure, and 157.40 ± 7.52 in individuals with skeletal Class 3 structure. The mean values of CoANSCo angles were highest in skeletal Class 2 individuals and lowest in skeletal Class 3 individuals. The positive correlation between CoANSCo angle and ANB angle suggested that sagittal classification can be made by utilizing the CoANSCo angle. However, since the correlation between CoANSCo angle and SN/GoMe angle was detected only in skeletal Class 2 individuals, it was concluded that CoANSCo angle could not be used in estimating the vertical direction. The CoANSCo angle could only reveal an insight of the upright direction in individuals with skeletal Class 2 structure. The harmony of proportional measurements in cephalometric and panoramic radiographs were high.As a result, panoramic radiographs are not complete alternatives to cephalometric radiographs; however, with panoramic radiographs, not only dental but also limited skeletal estimates can be made.Keywords: cephalometric radiography, panoramic radiography, skeletal anomaly