Çukurova bölgesi tavukçuluk işletmelerinde kümeslerin durumu, özellikleri ve bölge iklim koşullarına uygun kümes planlarının geliştirilmesi üzerinde bir araştırma

Abstract

ÖZET Tavukçuluk işletmelerinde işletme içi üretim çalışmalarıyla, hayvanların üretim performansını etkileyen önemli etmenlerden biri de verim düzeyleri yüksek hayvanların elde edilmesi ve beslenmenin yanın da hayvanların barındın lacağı kümesler olmaktadır Bu nedenle kümes ler kurulacağı bölgenin iklim özelliklerine ve teknik esaslara uygun olarak planlanmalı, inşaatları sırasında bu planlar olanaklar ölçüsün de göz önünde bulundurulmalıdır. Kümeslerin bölgenin iklim özellikle rine göre planlanması ise konuyla ilgili bölgesel araştırmaların ya pılmasına bağlıdır. Bu araştırma Çukurova bölgesindeki kümeslerin yapısal durumla rını saptayabilmek, geliştirme olanaklarını incelemek ve bölge için farklı sistem ve kapasitelerde kümes planları hazırlamak amacıyla ya pılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak Çukurova bölgesinde iklim özellikleri birbirine yakın olan Adana, İçel ve Hatay illeri ile bu illere bağlı ilçe, bucak ve köylerdeki et ve yumurta tavukçuluğu yapan işletmelerden toplam 50 kümes aşağıda açıklandığı şekilde seçilerek etütleri yapılmıştır. Araştırma bölgesinde kasaplık piliç ve yumurta tavukçuluğu ya pan işletmelerin arazi büyüklüklerine, sermaye değerlerine ve tarımsal gelirlerine ilişkin önceden yapılmış istatistiksel bilgilerin olmayışı nedeniyle etüdü yapılacak işletmelerin seçiminde olasılıklı örnekleme yöntemini uygulama olanağı bulunamamıştır. Kümeslerin özellikleri hak kında gerçeğe yakın sonuçlar elde edebilmek amacıyla ön etütlerde her ilin Teknik Ziraat Müdürlüğü Çiftçi Eğitim Servisi teknik elemanların dan yararlanılmıştır. Ön etütlerde elde edilen bilgilerin ışığı altın da ve Ç.U.Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümünün konuyla ilgili Öğretim Üyelerininde görüşleri alınarak kümesler arasında yapı sistemleri ve yetiştiricilik tekniği yönünden bulundukları bölgeyi temsil edebilecek özellikte görülen 23 adet kasaplık piliç, 27 adet yumurta tavuğu küme si olmak üzere toplam 50 kümes etüt edilmiştir. Kümeslere ilişkin ve riler ölçme, kroki, anket ve gözlemlerle sağlanmış olup araştırmadan elde edilen bulgular ve öneriler şu şekilde sıralanabilir»-114- lo Çukurova bölgesinde etüt edilen kümeslerde % 94 oranında yer tavukçuluğu sistemlerinin uygulandığı saptanmıştır» 2. Etüt edilen kümeslerde yer seçimine etkili yol, su, elektrik ve arazinin topoğrafik durumu gibi etmenler genelde dikkate alınmamış tır. Kümeslerin % 66 sı planlama tekniğine uygun olarak doğu-batı uzun ekseni yönünde yerleştirilmiştir. 3. Etüt edilen kasaplık piliç kümeslerinin % 73.91 inde kapasi tenin 6000 veya daha az, yumurta tavuğu kümeslerinin ise % 59.26 sında bu kapasitenin 3000 veya daha az olduğu saptanmıştır. 4. Temizlik ve sağlık açısından kümes tabanlarının beton yapıl ması ve duvarların mutlaka iç ve dıştan sıvanıp badanalanması gerekir. Etüt edilen kümeslerin duvarlarının ancak % 63 inde iç ve dıştan sıva yapıldığı saptanmıştır. Kümeslerin % 72 sinde taban döşeme malzemesi olarak grobeton kullanılmıştır. Etüt edilen kümeslerin biri dışında diğerlerinin tek katlı ola rak yapıldığı, inşaatları sırasında yaygınca kullanılan temel malzeme sinin moloz taş, duvar malzemesinin ise briket olduğu saptanmıştır. 5. Genişliği 6 m den fazla olan kümeslerde beşik çatı, örtü mal zemesi olarak ise bölgeden kolayca sağlanabilen, yerleştirilmesi kolay, sağlam ve yalıtım özelliği iyi olan eternit kullanılabilir. Ancak etüt edilen kümeslerin % 82 sinde çift eğimli (beşik) çatı, örtü malzemesi olarak ise kümeslerin % 22 sinde eternit kullanıldığı saptanmıştır. 6. Bölgede inşa edilecek kümeslerde kışın soğuktan korunmadan ziyade yazın yüksek sıcaklıklardan korunmak ve havalandırmanın etkin lik kazanması amacıyla çatıda yalıtım yapılması uygun olur. Etüt edilen kümeslerin % 54 ünde çatıda, başta cam yünü olmak üzere odun talaşı, köpük, kamış ve çeltik kabuğu gibi malzemeler kul lanılarak yalıtım yapılmıştır. 7. Doğal havalandırmanın etkinlik kazanması amacıyla hava giriş delikleri ve havalandırma bacalarının planlama kriterlerine bağlı ka larak yeterli boyut ve sayıda yapılması gerekir. Fakat etüt edilen kü meslerin ancak % 14 ünde havalandırma bacaları teknik ilkelere uygun olarak planlanmıştır.-115- 8. Aydınlatma yönünden kümeslerin % 28 inde pencere alanları toplamının taban alanına oranı % 12.50 den fazladır; 9. Etüt edilen kümeslerin tümünde yem depolayacak bir alan olma sına rahnen bunların çoğu ilkel şeTcUde yapılmış ve 'hijyenik koşullar dan uzaktır. Yumurta tavuğu kümeslerinin ancak ikisinde yumurta odası, tüm kümeslerin ise % 40 mda bakıcı odası mevcuttur. 10. Etüt edilen kümeslerin büyük çoğunluğunda kapıların yeri, boyutları ve açılış yönleri uygun değildir. Tavukların sağlığı açısın dan kapıların içeriye açılması uygun olur. 11. Etüt edilen kümeslerde yardımcı ekipmanlar yönünden de bazı eksiklikler saptanmıştır. Tüneklerin % 28.57 si nitelik ve nicelik yönünden tamamen yeter siz bulunmuştur. Folluklar, etüt edilen kümeslerin ancak % 56;52 sinde teknik ölçülere uygun olarak yapılmıştır. Kafes sistemi kümesler dışında, diğer kümeslerde tavukların ge reksinimini karşılaması yönünden sulukların % 82.98 i, yemliklerin % 44 ü yeterlidir. 12. Bölgede sıcak aylarda verimde düşme ve tavuklarda ölüm mey dana gelmeden üretim yapılabilmesi içim kümes içine çeşitli yöntem lerle su pulverize etmek, saçakları 0.5-1 m arasında uzatmak, yaz ay larında hayvanlara yüksek enerjili yemler yedirmek, kümes çevresini yeşil vejetasyon ile çevirmek, kümesleri vadi yamaçlarında kurarak uzun eksenlerini doğu-batı yönünde yerleştirmek, çatıyı beyaza boyamak, ça tıda yalıtım yapmak ve gerektiği zamanlarda mekanik havalandırma yön temlerinden yararlanmak gibi önlemler alınmalıdır. 13. Bölgedeki yumurta tavukçuluğu ve kasaplık piliç işletmele rinde uygulanmakta olan kümes tipleri, bunların yapısal yönden özellik leri ve bölgenin iklim koşullarıda dikkate alınarak örnek planlar ge liştirilmiştir.

SUWARY Poultry house is among important factors influencing management practices and productivity öf hens. Thus poultry houses must be designed with consideration of regional climate and technical requirements? and constructional work must be carried out accordingly. The objective of this Study was to evaluate the constructional characteristics and development prospects of poultry houses peresent in the Çukurova region which had recorded significant development and increase in the number of poultry houses in the recent years, and to develop various designs of different capasities and systems suitable to the region. Fifty poultry houses present in the provinces of Adana, îçel and Hatay and their respective counties and villages were surveyed as it was explained in the following sections. A probabilistic sampling scheme could not be used in the surveying work because there was no information in hand in relation to size, capital investment and agricultural income level of the poultry house owners in the research area. Information gathered from Farmers Extention Service of the Technical Agriculture Directorate in the each province was used in priliminary work to minimize cost of surveying and thus to be able to complete the whole study with limited available funds. Based on the findings of the priliminary work and comments made by the staff of Animal Husbandary Department, University of Çukurova Faculty of Agriculture, a total of 50 poultry houses of 23 broilary and 27 laying hens and characterising, the region in relation to constructional system and management practices were chosen. The surveying work on the chosen poultry houses were carried out by means of dimensional measurement of various structional units, sketching, qjestionaire and observations. Various findings and conclusion are as fallowings 1. It was found that 94 % of the holdings present in Çukurova region were floor systems. Cage systems and their advantages over floor systems must be introduced. 2. The basic elements like roads, water, electrification and-117^ topograf ic characteristics of the selected sites were not taken into account in many of the holdings. Only 66 % of the surveyed poultry houses constructed in technically ideal direction Of east-west.^Working eapasities of 73*91 % of the^ whole broiler holdings were less or equal to 6000whereas, the capasity öf 59,26 % of the egg producers was even smaller and it was less or equal to 3000. The area! spacö left for each hen was in accord with design criteria with exception of floor systems. 4. All poultry houses but one surveyed were constructed single floor. Foundation material used in poultry house construction was in general rock, and the walls were concrete bricks. Cement, lime and strengthen mortar were used as cementing materials in construction of walls as well as plaster material. Walls of only 68 % of the surveyed poultry houses were plastered both inside and outside, and 72 % of the floors were made of concrete material as required for cleanliness and better hygienic conditions. 5. It was found that 82 % of the surveyed poultry houses had double sloped roofs, and eternit was used as roof covering material in 22 % of the houses. Based on the evaluations made in this study it can be suggested that if the width of poultry house was wider than 6 m, double sloped roofs covered with eternit should be used. 6. Poultry houses constructed in the region must have roof insulation against high temperatures as well as to increase effectiveness of aeration in summer, rather than for protection against cold weather in winter. Insulation material suggested must be light, tolerant to high pressures and effects of various insects and bugs J and it should last long while it protects hens from effects of high and low temperatures. It was found that glass wool was the best insulation material which could be suggested in the region where it was observed that only 54 % of poultry houses had insulated roofs. 7. Air circulation holes and aeration chimneys must be designed in appropriate dimensions and number if natural aeration based on temperature differences was to be used effectively. However, only-118- 14 % of the visited poultry houses had an aeration system designed in accord, with technical criteria, and additionally 24 % of the houses had neither chimneys nor simple aeration holes. 8. For better light conditions, total window area of the poultry houses could be as high as 25 % of floor area in Çukurova region because one should not necessarily expect disturbance of temperature equilibrium in cold months in this area. However only in 28 % of the poultry houses in the area, this ratio was found to be over 12.50 %. 9. Egg storage room must be designed with consideration of temperature and humidity levels to be maintained, and capacity of the holding. Only two out of 27 poultry houses surveyed had a separate egg storage house however, they were not found to be constructed appropriately to be able to store the eggs long enough. All the poultry houses had storage space for feed} however, they were not constructed with consideration of technical requirements neither did they have suitable hygienic conditions. A rantable holding should have a separate room for the manager to keep various records in relation to feeding, egg production etc. however, only 40 % of the holdings had such a room, 10. Poultry houses should have single wing doors with 90 to 100 cm width and 190 to 200 cm hight, and the doors are desired to be opened toward inside, for a healty flock} however, majority of the houses had doors not designed appropriately. 11. It was found that some poultry houses surveyed had lacked quite a number of equipments required for better management. Feeders and watering devices in a poultry house must be designed in accord with specific requirements of the management system. However, 82.98 % and 44 % of the poultry houses visited excepting cage systems had adequate watering and feeding systems, respectively. It was found that up to 28.57 % of poultry houses had perches which were not adequate in both quality and quantity, and the rest of the houses had perches which were not designed appropriately in all-119- aspects important in perch construction. Only 56.52 % of the holdings had nests with appropriate design and dimension, and the rest of the poultry houses had deficiencies in nests either in their number, dimension or the types. 12. In the regions like Çukurova with high temperatures in summer, water should be pulverized in various directions, and the roofs should be extended 0.5 to 1 m to increase shading effects on walls, and green vegation must be established in close vicinity of the ppultry houses constructed on high slopes of valleys in east-west direction, and ropfs must be painted in white color and insulated for a profitable holding with high production level and with very small scale hen deaths. 13. Various poultry house, designs were developed with consideration of regional climate and existing structural. characteristics and present managing systems of the poultry houses for both broiler and laying hens in the Çukurova region.