Satsuma, klemantin ve fremont mandarinleri ile minneola tangelo`nun kontrollü atmosferde muhafaza olanakları üzerinde araştırmalar

Abstract

- 150 - 7. QZET Ekolojik yapısı nedeniyle bahçe ürünleri bakımından büyük bir üretim potansiyeline sahip olan Türkiye'de, turunçgil üretiminin oldukça önemli bir yeri vardır. Turunçgil meyvelerinden mandarin üretimi de ülkemizde hızlı bir artış göstermektedir. Türkiye'de üretimi yapılan bahçe ürünlerinin büyük bir kısmı depolama olanaklarının yeterli olmaması ve bunların muhafaza koşullarının bilinmemesi yüzünden çoğu kez bozulup atılmaktadır. Turunçgillerin soğukta muhafazası üzerine bugüne kadar birçok araştırma yapılmasına karşın bu meyvelerin muhafaza koşullarını daha da geliştirmek amacıyla bu sisteme göre daha ileri bir sistem olan Kontrollü Atmosferde muhafaza çalışmaları ilk kez bu araştırmayla başlatılmıştır. Bir depo içindeki normal atmosfer bileşimindeki gazların oranlarını değiştirerek yapılan muhafazaya `Kontrollü Atmosferde Muhafaza` denmektedir. Kontrollü atmosferde muhafazanın prensibi mekanik soğutma yöntemleriyle meyvede yavaşlatılan solunum, olgunlaşma ve yaşlanma gibi fizyolojik olayların, meyvenin bulunduğu atmosfer bileşimindeki Oz.- oranının azaltılması, buna karşın COz oranının yükseltilmesi suretiyle daha da yavaşlatılarak meyvenin solunum hızının anaerobik solunum düzeyinin hemen üstünde tutulmasına dayanmaktadır. Turunçgillerin ticari anlamda kontrollü atmosferde depolanması için bugün optimum CO*: Oz konsantrasyonları ve muhafaza sıcaklıkları pek bi 1 i nmemektedir. Bu nedenle ülkemiz için yeni alan ve normal soğukta muhafazaya göre büyük üstünlükler sağlayabilecek bu muhafaza tekniğinin önemli ürünlerimizden turunçgillerin değişik tür ve çeşitlerinde denenmesinde optimal sıcaklık değerleri ile COz- ve Os: konsantrasyonlarının bulunması büyük önem arzetmektedir. Bu noktalardan hareket edilerek yapılan bu çalışmada önemli standart mandarin çeşitlerimizden Satsuma, Klemantin ve Fremont mandarinlerinin ve bölgemizde hızlı bir yayılma eğilimi gösteren Minneola tangelo'un soğukta ve kontrollü atmosferli depqlarda` muhafaza süre ve koşulları araştırılmıştır-- 151 - Derimden önce 500 ppm lik benlate ile ağaçta ilaçlanmış meyveler difenilli kağıtlarla ambalajlandıktan sanra 4°C ve 6°C sıcaklık, % 85-90 oransal nem içeren soğuk hava depolarında bulunan kontrollü atmosfer hücrelerine yerleştirilmiştir. Muhafaza denemelerinde 4 farklı CQ*: Os* konsantrasyonu denenmiştir. Bunlar sırasıyla l)XU:*r.5, 2)%3:%1.5, 3)1S3;%3 ve 4>%5:%3 tür. Belirli zaman aralıklarıyla değişik depo koşulları ve farklı konsantrasyonlardaki araştırma hücrelerinden alınan meyve örneklerinde yüzde usare, titre edilebilir asit, pH, suda çözünebilir toplam kuru madde ve C vitamini içerikleri saptanmıştır. Ayrıca meyve kabuğu ve usaresinde Minolta cenk ölçme aleti ile renk ölçümleri yapılmıştır. Her analiz dü neminde meyveler fizyolojik ve mantarsai nedenli bozulmalar açısından da incelenmiştir. Sonuç olarak kontrollü atmosferde muhafaza sisteminin esas olarak yüzde çürük meyve miktarını önemli ölçüde azalttığı saptanmıştır. Bunun yanında 6°C ' lik muhafaza sıcaklığı 4°C ' ye göre Satsuma ve Fremont mandar i Etlerinde 2, Kinneola tangelo'da 5 kat fazla çürümege neden olurken, muhafaza sıcaklıklarının yüzde çürük meyve miktarına etkisi Klemantln mandarininde önemsiz bulunmuştur. Ancak bu son çeşit dışında muhafaza sıcaklıklarının yüzde çürük meyve miktarına etkisinin önemli olduğu bir kez daha kanıtlanmıştır. Uygulanan CO^.'O^ konsantrasyonlarının yüzde çürük meyve miktarına etkisi de önemli bulunmuş ve en düşük yüzde çürük meyve, Klemantln mandarini dışındaki çeşitlerde 4. konsantrasyonda (CG* %5: Osa %3) saptanmıştır. Buradan yüksek CO* konsantrasyonlarının çürüme üzerine etkisinin önemli olduğu sonucuna varılmıştır. Öteki önemli kalite kriterlerinden meyve suyu asitligi, C vitamini içeriğinin ve yeşil kapsül lü meyve miktarının da kontrollü atmosfer uygulamalarında tanığa göre daha yüksek bulunduğu saptanmıştır. Suda çözünebilir toplam kuru madde (SçKM) miktarı kontrollü atmosferli depolarda muhafaza edilen Klemantln ye Fremont mandarinleriyle Kinneola tangelo'da, tanığa göre, daha yüksek bulunurken Satsuma mandarininde tam tersi bir durum gözlenmiştir.152 Yüzde usare miktarı, denemeye alınan Satsuma mandarini ve Mlnneola tangelo'da tanığa göre bazı kontrollü atmosfer uygulamalarında daha yüksek bulunmuş, Klemantin ve Fremont mandarinlerinde ise tanık meyvelerin usaresi, öteki uygulamalara göre daha yüksek çıkmıştır. Meyvelerin dış görünümü, tazeliği, canlılığı ve meyve kabuk renkleri de kontrollü atmosfer koşullarında daha iyi olmuştur. Bu araştırmanın sonucunda kontrollü atmosferde muhafaza sisteminde 4°C'de COa.*in % 5 ve O^'in %3 olduğu uygulamada Satsuma mandarini ve Hinneola tangelo 3 ay, Fremont mandarini 2-2.5 ay başarıyla muhafaza edilirken Klemantin mandarininin C02 ' in % 3 ve 0a ' in % 1.5 olduğu konsantrasyonda 3 ay muhafaza edilebileceği saptanmıştır.

- 153 - SÜTffiARY Turkey with its amazing ecological structure has a high production potential for horticultural crops. Production of Citrus fruits has an important part in Turkey's overall fruit production. As well as the other Citrus fruits, production of mandarins are significantly increasing. In Turkey.quite an important part of the horticultural products are wasted because of insufficient storage facilities and lack of information on the storage conditions. Up to now many experiments were carried out on the cold storage of Citrus fruits in Turkey. However in order to improve the storage conditions of these fruits, controlled atmosphere storage, which is more developed in coiaparisun to normal cold storage were started for the first time with this work. Storage conditions affecting the quality of horticultural crops are; temperature, relative humidity, air movement and the composition of gases in the store air. Arranging the first three factors can be auccesfully achieved in ordinary cold stores. The last factor can be obtained only in stores with controlled atmospheric conditions. Storage by changing the composition of the normal cold store air is named as `Controlled Atmosphere Storage`. The principle of CA storage depands on the reduction of the physiological processes such as respiration ripening and senesence by mechanical coaling techniques with the combination of the reduced Oa and increased CCk- levels in the store atmosphere and to keep the respiration rate of the fruits just above the anaerobic respiration level. Commercial CA storage of Citrus fruits are not very well known for today. For this reason it is important to test this new and advantageous storage technique on citrus species and varieties in order to find out the optimum temperatures and COss.'Qa concentrations. From this stand point, CA storage conditions and periods was investigated for our important mandarin varieties Satsuma, Clementine and- 154 - Fremont mandarins and Minneola tangela which is quickly spreading in Çukurova region. Before the harvest fruits were sprayed with 500 ppm benlate on the tree. After the harvest fruits were wrapped with diphenyl paper and placed in the CA cells which were placed in cold stores with 4 or 6°C and 85 to 90 EH. Four COiiOa. concentrations were tested in the CA storage trials. These are as follows 1) CQ*U %; 1.5 2) CO* %3: 0* 1.5 % 3) CO* 3 %: 0* 3 % 4) CQa 5 %;0s: 3 %. Fruit samples taken from the experimental cells in monthly intervals were analyzed for percentage of fruit juice, fruit juice acidity, pH, vitamin C and total soluble solids content. Color measurements were done on the peel and fruit juice by using a Minolta Chromometer. Physiological and fungal disorders were also recorded. As a result, CA reduced the rate of incidence of disordered fruit. The effect of 6°C against 4°C storage temperature resulted 2 times more d i soidered fruit in Satsuma and Fremont mandarins and 5 times more in Minneola tangelo. Whereas the effect of temperature on the percentage of disordered fruit was not found significant in Clementine mandarin. But excluding this last variety the effects of storage temperature on the perceutege of disordered fruits was found statisticaly significant. Effect of CQa-iOz: concentrations on the rate of disordered fruit were also found quite significant. And the minimum disordered fruit rata was determined in the 4tl~* CA contentration (Cû* 5 % and 0* 3 %) in all the varieties except the Clementine mandarin. Hence the effect of high COa concentrations were found significant on fruit decays, Other quality criteria such as vitamin C content, fruit juice acidity and the percentage of fruits with green button were also found higher in CA applications than in control. Total soluble solids was found higher in Clementine, Fremont mandarin and Minneola tangelo that were stored in CA while control fruits was found somewhat better in Satsuma mandarin.- 155 Percentage of fruit juice was found higher in some CA concentrations in Satsuma mandarin and Minneola tangelo whereas control was found higher in Clementine and Fremont mandarins. -Appearance, freshness and peel color was found much better in fruits stored in CA. As a result, Satsuma Mandarin and Hinneola tangelo could be stored for 3 months where as Fremont mandarin could be stored 2-2.5 months under CA (5 % COx- and 3 % 0a>. On the other hand 3 months storage of Clementine mandarin was possible under 3 % CQ^ and 1.5 % Ox.