Divriği maden provensinin konumu ve kökensel yorumu

Abstract

ÖZ Divriği ve civarında kuvars şist fillitten oluşma, muhtemelen Trias çökelme yaşlı Harnovil metamorf itleri ve üzerinde diskordan bulunan Jura yaşlı Akdağ kireçtaşları bölgenin temelini Oluşturmaktadır. Bu temel üzerine, Kampaniyende yerleşmiş Divriği ultrabazitleri kesen subalkali alkali karakterli yay granitaidlerine ve ilişkili lamprafir dayklarına bağlı olarak çeşitli tipte cevherleşmeler geliş miştir. Bölgede yer alan kromit yatakları ultrabazik tektonitlerin içinde podiform tiptedir. Ultrabazitlerin tektonik hatlarında gelişmiş listvenitik alterasyan kayaçları ise altın, kobalt, bakır açısından fakirdir. A kafa ve Dumluca demir yatakları lamprafir dayklarıyla kesilmiş plütanik kayaçlar ile listvenitleşmiş ultbazitlerin kontaklarında yer almaktadır. Monzonitik intrüzyon ve lamprafir dayklarının oluşturduğu klorlu çözeltilerin, ultrabazitler içindeki demir ile birlikte bulunan IMi,Co,Cu gibi elementleri çözmesi, silisleşme ve karbonatlaşma geçiren ultrabazitler boyunca çökeltmesi kontak cevherleşmelerinin ana mekanizmasını oluşturmuştur. Listvenitler fiziksel ve kimyasal özelliklerinden dolayı cevherleşmede litolajik kont rolü oluşturmuştur. Yine, cevherleşmeninin yan kayacını oluşturan skarn oluşukları, cevherleşmede hidratermal redrograd alterasyonun da rol oynadığını göstermektedir. Analitik ve saha verilerinin ışığında A kafa yatağı piromobllometoaomatik olarak adlandırılmıştır. A kafa yatağı, oluşum sonrası doğrultu atımlı faylarla parçalanarak 1.5 km EB'ye atılmıştır. Dumluca demir yatağı ise tektonik yan kaya ilişkisine sahiptir ve tektonizma ile orjinal konumundan izole olmuştur. IIAkgedik graniti içinde bulunan F-Cu-Bi damar cevherleşmesi post magmatik hidrotermal aktiviteyle gelişmiştir. Mineral parajenezi, cevher dokusu ve damarın yapısı ile flarit minerallerinin homojenleşme sıcaklıkları, cevherleş¬ menin 40DDC ile 1QOaC arasında ve başlıca üç evrede oluştuğunu göstermiştir. Akdag kireçtaşlan içinde dulunan hidrotermal metosomatik demir oluşumları cevherleşme sonrası geçirdiği tektonizma nedeni ile kısmen karstik özellikler sergiler. B kafa yatağına benzerlikler gösteren Akdağ demir yatağı da metasomatik prosesle oluşmuş, ancak cevherleşme sonrası geçirdiği tektonizmayla orijinal yapı, doku ve yankaya ilişkisini kaybetmiştir. IMeotektonik dönemde birincil demir yataklarının şiddetli erezyonundan beslenen ve yamaç plaseri olarak çökelmiş ikincil demir birikimleri bölgede yaygınca izlenmiştir. Bunlardan, Taşlıtepe plaserinin kaynak yatağı erezyonla tamamen silinmiştir. III

ABSTRACT Around Divriği and nearby region Triassic aged Hornovil metamorphites composed of quartz schist - phyllite and the discordant overlying Jurassic aged Akdağ Limestones constitute the autochthonous basement of the region. Various types of ore mineralization mere developed depending an the suaalkaline-alkaline arc granitoids and releated Lamprophyre dikes intruded the Divriği ultrabasics seated on the basement in the Campanien. The chromite beds present in the region are of the podiform type within the ultrabasic tectonites. The listwaenitic alteration rocks grown in tectonic zones of the ultrabasics are poor in gold, cobalt and cupper. A kafa and Dumluca iron deposits are located at the contacts of plutonic rocks intruded oy lamprophyre dikes and listwaenitized ultrabasics. The chlorine solutions formed by monzonitic intrusion and releated lamprophyre dikes dissolved the elements as i/li,Co,Cu found with iron in the ultrabasics and precipitated through the ultrabasics that were silic- if ied and carbonitized before the intrusion. Because of the physical and chemical properties, listwaenites constitute the lithological control of the ore deposition. The skarn oc currences that are products of ore deposition show that hydrothermal retrograde alteration also plays role in the process. The A kafa deposit were dislocated 1.5 km Shi by the post-genitic strike slip faults. On the other hand Dumluca iron deposit has almost exclusively tectonic wall rack relationship and isolated from original position by tectonic activity. IVThe are deposition of Fe-Cu-Bi as vein in the Akgedik granite ie developed by poat-magmatic hydrothermal activity. Mineral paragenesis, ore texture and the structure Df the vein with the homogenization temperature of flourite minerals reveal that the formation of the ore deposit occured between itDDDC-1DGDC and in three main stages. The hydrothermal metasomatic iron occurences within the Akdağ Limestones, because of the post-ore depositional tectonic activity, display partially karstic properties. Also the Akdağ Iron deposit that exhibits similarities to the B kafa deposit, formed by metasomatic processes but lost its original structure, texture and wall rock relation by post- ore depositional tectonic activity. In the region during neatectonic period secondary Iron deposition is observed in a wide extend as a slope placer that is fed by the intense erosion of the original iron deposits. Among these, the source deposit of the Taşlıtepe placer was exclusively disappeared.