Domates fusarium solgunluğuna (fusarium oxysporum schlect. f. sp. lycopersici (sacc.) snyd. and hans) karşı biyolojik kontrolde anagonistlerin ve toprak solarizasyon uygulamasının karşılıklı etkileşimlerinden yararlanma

Abstract

93 ÖZET Doğu Akdeniz Bölgesinde açıkta ve özellikle örtü altında domates yetiştirilen alanlarda Fusarium oxysporum Schlecht.f. sp. lycopersici (Sacc. ) Synd.and Hans. 'nin neden olduğu solgunluk hastalığı domates ürününü verim ve kalite açısından olumsuz yönde etkilemektedir. Hastalığın önlenmesinde kimyasal savaşa alternatif olabilecek biyolojik (antagonistlerin kullanımı) ve fiziksel kontrol (Solarizasyon) uygulamalarının ve- bunların kombinasyonunun etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, antagonistleri elde etmek için hastalıksız veya hastalığın az görüldüğü yada hastalıklı alanlarda sağlıklı kalmış yerlerden ve organik maddece zengin okaliptüs ormanlarından toprak örnekleri alınmıştır. Bu örneklerden toprak sulandırma yöntemi ile yapılan izolasyonlar sonucu elde edilen mikroorganizmaların F. o. f.sp. lycopersici' yi engelleyici etkileri in vitro ve in vivo koşullarda araştırılmıştır. Topraktan izole edilen ve antagonist olması olası olan 183 mikroorganizmadan 34' ü in vitro da patojene karsı etkili bulunmuştur. In vitro da seçim ikili kültür yöntemi ile 2 aşamada yapılmıştır. Bu 34 antagonist mikroorganizmadan, 8`i Aktinomisetes, 9'u Bakteri, 6' sı Aspergillus, 5' i PenicilliuM ve ö'sı Trichoderma izolatı olmuştur. Antagonistlerin patojene karsı 25° C'de oluşturdukları inhibisyon zonu veya patojenin koloni gelişimini engelleme etkileri % sırasıyla; 0.7-2.3 cm, 0.6-2.3 cm, 33-66, 44-77, 64-75 bulunmuştur. Saksı denemesine alınan 34 mikroorganizmadan doğal toprakta patojene karşı domates bitkisini değişik oranlarda koruyan ve 1 Aktinomisetes sp., 5 Bakteri spp., 3 Aspergillus spp., 3 Penicillium spp. ve 4 Trichoderım spp. içeren 16 İzolat seçilmiştir. Bu mikroorganizma gruplarının domates bitkisini hastalıktan koruyucu etkileri (%) sırasıyla; 35, 28, 30, 30 ve 40' in üzerinde bulunmuştur. Daha fazla etkili olan antagonistleri seçmek amacıyla 16 izolatın bu kez solarizasyon uygulaması yapılan parsellerden alınan toprağı içeren saksılarda etkileri araştırılmıştır. Sonuçta, 2 bakteri (1 i Pseudamoms sp.), 1 Aspergillus (A.niger), 1 Penicillium (P. nigricans) ve 1 Trichoderım (T. harzianua) olmak üzere 5 izolat seçilmiştir. Seçilen bu izolatların domatesin hastalığa yakalanma oranını azaltma etkisi % 40 in üzerinde olmuştur. Bu94 antagonist ler saksılara kombine edilerek uygulandıklarında genel olarak dana etkili bulunmuşlardır. Seçilen Trichoderm harzianum Rifai aggr.izolatı güneş enerjisi ile pastörize edilen sera toprağına 150 gr/m 2 oranında kepek + talaş inokulumu şeklinde uygulanmıştır. Solarizasyon uygulanan parsellere antagonist verilmesi özellikle patojen populasyonunun daha az olduğu sera kesiminde domatesin verim ve kalitesini arttırmış, hastalık çıkısını ve şiddetini azaltmıştır. Antagonist uygulanan kısmen pastörize toprakta 160 bitkiden 129' u solgunluk simptomları gösterirken (% 80. 6), antagonist uygulanmayan parsellerde 140 bitki (% 87.5) simptom göstermiştir. Bu durum Metilbromid-kloropikrin ile fümige edilen ve hiçbir uygulama yapılmayan kontrol parsellerde sırasıyla antagonist verilen ve verilmeyen parseller için % 38.1-% 46.8 ve % 81.8-%93.7 bulunmuştur. Toprakların güneş enerjisi ile ısıtılması (solarizasyon) uygulaması yazın sıcak Temmuz- Ağustos aylarında 1985 ve 1986 yıllarında, sırasıyla 10 ve 8 hafta süreyle şeffaf polietilen örtü ile kapatılan ıslak topraklarda yapılmıştır. 5,15,30 ve 45 cm toprak derinliklerinde ulaşılan toprak sıcaklık değerleri örtülü parsellerde sırasıyla 52.3, 43.9, 37.1 ve 34.3 °C bulunurken, örtülmeyen parsellerde 45.5, 36.0, 32.1, 30.1 °C ile 6.8-4.2 ° C daha düşük olarak saptanmıştır. Laboratuvar testlerinde patojen 52.0 °C de 28 saat, 44 °C de 94 saatte canlılığını kaybederken, 37 °C'de 35 günün sonunda dahi canlılığını sürdürmüştür. 5 ve 15 cm toprak derinliklerinde ulaşılan 52.3 ve 43.9 ° C'de geçen toplam süre 174 ve 408 saattir. Buradan toprağın güneş enerjisi ile pastörizasyonu yoluyla bu patojenin 15 cm derinliğe kadar baskı altına alınabileceği bulunmuştur. Ancak 30 cm toprak derinliğinde 37.1 ° C'de geçen toplam süre yaklaşık 25 gün bulunmuş, bu sıcaklıkta laboratuvar koşullarında patojenin ölümü için gerekli süre ise 35 günün üzerinde saptanmıştır. Solarizasyon uygulaması ile 30 ve 45 cm toprak derinliklerinde patojen populasyonunu bastırıcı sıcaklık ve sürelere ulaşılamamıştır. Uygulamadan önce toprağın değişik derinliklerine gömülen patojen inokulumunun sürenin bitiminde canlılığı araştırılmış, 5 ve 15 cm de patojenin canlılığını kaybettiği, 35 ve 45 cm de ise etkilenmediği saptanmıştır, uygulama ile topraktaki patojen populasyonu 5 cm de % 100.0, 15 cm' de % 50.0-75.0, 30 cm de %13. 3-10.0 oranında azalırken, 45 cm de azalma sağlanamamıştır. Solarizasyon uygulaması hastalık çıkışı (%) ve hastalık şiddetini kontrole göre95 azaltırken, etkisi Metilbromid-kloropikrin uygulamasından düşük bulunmuştur. Uygulama, bu tip vaskular solgunluk hastalığının kontrolünü tek basma tam olarak sağlamada yeteri kadar başarılı bulunmamıştır. Ancak.solarizasyon uygulamasını takiben toprağa antagonist mikroorganizmaların ve/veya düşük dozlu kimyasalların dahil edilmesiyle kontrol metodlarınm kombinasyonu sağlanabilir. Böylece toprak kökenli hastalıkların kontrolü daha etkili ve uzun süreli başarılabilir.

96 SUMMARY Studies on the Effects of Antagonists and Application of Soil Solarization Against to Fu sar i um Vilt Disease İFusarivın oxysporum Schlecht f.sp. lycopersici (Sacc. ) Snyd. and Hans. ) of Tomatoes. Tomato wilt disease, caused by Fusarlum oxysporun Schlecht t. s-p. lycopersici (Sacc.) Snyd. and Hans, affects negatively into quality and yield of the fruit grown in the field and especially in plastic tunnels in the eastearn part Df Mediterranean region of Turkey. The effecs of physical applications (Solarization) and biological control (the usage of antagonists) which can be alternatives to chemical control and the combination of these concepts in preventing the diseases have been determined. For this purposes, in order to obtain antagonists isolations were made from soil samples collected from a) clean area, b) clean area in the region of infected area, c) eucaliptus forests where the soil is rich with the organic material, isolations were made by dilution plate count metod from these samples and the inhibitory effect of microorganisms to F. o. f.sp. 1 ycopersici was determined both in vivo and in vitro. 183 microorganisms possesing a possibility of being antagonist were screened twice in vitro by using duel-culture methods and 34 of them were found to be effective against to the pathogen. 8 Actinomycetes, 9 Bacteria, 6 Aspergillus, 5 Peniclllium and 6 Trichoderma have been selected from 34 antagonist microorganisms. The inhibition zone and the effect of antagonist against to the colanial development of pathogen was determined, 0.7-2.3 cm, 0.6-2.3 cm and 33-66 %, 44-77, 64-75 % respectively, at 25 ° C in laboratory. 16 isolates which protected tomato plants potted in natural soil against to Fusarium wilt were selected among the 34 microorganisms. These isolates were consisted of 1 Actinomycetes sp., 5 Bacteria spp., 3 Aspergillus spp.,3 Fenicillivm spp. and 4 Trichoderma spp., which showed 35, 28, 30, 30 and 40 % protection, respectively, against to pathogen. These 16 isolates were also tested in soils which were taken from the solarized plots. As a result of this study, Bacteria97 (Pseudomonas sp. >, Aspergillus (A.niger), Penicillivm (P. nigricans) and Trichoderwa (T. harziamus) were selected as promising agent. All these agent reduced the disease incidence more than 40 %. But the effect of promising agent were much higher than when they were applied in combination with each other. The isolate Trichoderma harzisnvm Rifai aggr.was chosen as a inoculum and applied to the soil (150 g/m T- of bran+sawdust) previously pasteurised by solar energy. Application of antagonist to the solarized soil, increase the yield and quality of tomato, on the other hand it reduced the severity and diseases incidence. Soil solarization was made during July and August in 1985 and 1986 for 10 and 8 weeks periods respectively. The soil temperature in the 5,15,30 and 45 cm. of depth of soil were found to be 52.3 ° C, 43.9 ° C, 37.1 ° C and 34.3 ° C respectively under tarped plots while it was determined that 6.8-4.2 ° C was lower compared to untarped plots. The pathogen survived approximately 28 hours at 52 ° C, 94 hours at 44 ° C. However, it lasted for 35 days under 37 ° C. The pathogen population was reduced 100 % at 5 cm, 50-75 % at 15 cm, 13.3-10.0 % at 30 cm, respectively; but, there was no any decreasing at 45 cm depth in the solarized soil. This application was found to be unfavorable by itself to prevent this type of vascular wilt disease. However, the combination of control methods could be used including with the given low dosed chemicals or antagonist microorganisms to the soil following soil solarization application. In this way, the control of soil-borne diseases could be handled more effectively and it lasts in the long run.