X ve gamma ışınlarının arpa doku kültürlerine etkileri

Abstract

?57- 5. ÖZET X v@ GAMMA IŞINLARININ ARPA DOKU KÜLTÜRLERİNE ETKİLERİ Bu çalışmada X ve gamma ışınlarının kallusSarın regenerasyon potan siyeli ve kromozom varyasyonıf üzerine etkileri araştırıldı. 1 mM S- (2- aminoeîil) - L- sistein içeren seleksiyon ortamında büyüyen kontrol ve ışınlanmış kaliuslarda îisince zengin mutanîların seçimi için de deneyler yapıldı. Bu kalluslardan regenere olan bitkiler hem miîoz hem de mayozda kromozom davranışları yönünden incelendi. Kallusların regenerasyon potansiyeli artan radyasyon dozu ile olum suz yönde etkilendi. 500 cGy gamma ve X ışınları regenerasyonu sırasıyla %39.81 ve %35.39 azaltırken, 1000'in üzerindeki X ve gamma ışınlan regenerasyonu tümüyle engelledi. İşınlanmamış kaliuslarda gözlenen kendiliğinden oluşan kromozom varyasyonları, X ve gamma ışınlaması yapılan örneklerde ileri derecede azaldı. 500 cGy gamma ışınları et kişinde bırakılmış kalius- tan regenere olan bir bitkide mayozda ortalama %20.6 oranında anormal kromozom davranışı görüldü. Lisince zengin mutantların seieksiyono için seçici besiyerinde büyütülen ışınlanmış ve kontrol kalius kültürlerinden bitkiler elde edildi. Kontrol kültürlerden 1 bitki ve 500 cGy gamma ışını ile işlem görmüş kültürlerden 2 bitki olgunluğa kadar yetiştirilerek tohum elde edildi. Bu tohumların kök ucu mitoz preparasyonları incelendiğinde sadece gamma ışını ile işlem görmüş örneklerde yüksek oranda poliploid hücrelere rastlandı.

.58- 6. SUMMARY EFFECTS of X and GAMMA RAYS on BARLEY TISSUE CULTURES !n this study, the effects of X and gamma rays on the regeneration potential and chromosomal- variation of caîli were investigated. Experiments were also carried on the selection of lysine - rich mutants in irradiated, and control caîli grown in selective media containing 1 mM S- (2 - aminoethyl) - L- cysteine (SAEC). Plants regenerated from these call i were examined in terms of both mitotic and meiotic chromosomal behaviour. Regeneration potential of caîli was negatively effected by the increasing dose of radiation. X and gamma rays over 1000 cGy completely inhibited regeneration while 500 cGy gamma and X rays diminished regeneration to 39.81% and 35.39%, respectively. Spontaneous chromosomal variations observed in non - irradiated calli were highly diminished in X and gamma irradiated ones. About 20.6% abnormal meiotic chromosomal behaviour was seen in one plant regenerated from the calius treated with 500 cGy gamma rays. For the selection of lysine - rich mutants, plants were regenerated from control, X and gamma rays treated cultures grown in selective media. Two plants from 500 cGy gamma rays treated cultures and one from control ones were obtained. These plants were grown to maturity and seeds were obtained. When the root - tip mitotic preparations of these seeds were examined, a high level polyploid cells were observed only 'm gamma rays treated ones.