Çukurova bölgesinde mantar yetiştiriciliği ve sorun olabilecek hastalıkların saptanması

Abstract

40 ÖZET Çukurova bölgesinde yaz aylarında doğal koşullardan yararlanılarak, kış aylarında ise ısıtma sistemi ile mantar yetiştirme olanakları ve yetiştiricilik dönemlerinde ortaya çıkan hastalıklar ve bunların verime etkilerini saptamak amacıyla ele alınan bu çalışma, Çukurova üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü iklim odasında ve ç.ü. özdemir Sabancı Yüzme Havuzunun makina dairesinde yürütülmüştür. Bu araştırma 1985 yılında bir kez, 1986 yılında üç kez yapılmıştır. Mantar miselleri saf kültürlerden aşılama yapılarak veya taze mantardan kesit alınarak; tohumluk miseller ise temizlenmiş, haşlanmış ve otoklavda sterilize edilmiş buğdaylara mantar misellerinin aşılanması ile elde edilmiştir. Kültür mantarının yetiştirildiği ortam sentetik kompost formülüne göre hazırlanmıştır. Saman 3 gün süre ile ıslatılmış, daha sonra belirli günlerde buğday kepeği, amonyum nitrat, üre, melas ve alçı eklenerek kalıp tahtaları arasında iyice sıkıştırılmıştır. Yaklaşık 20 günlük fermentasyonu takiben kompost MeBr ile sterilize edilmiş ve kasalara konularak misel ekimi yapılmıştır. 1985 yılında yapılan ilk çalışmada denemeye 24 kasa ile iklim odasında başlanmış, bir ay sonra 5 kasa bölüm arazisindeki bir odada devreye girmiştir. 24 kasadan ilk 6 haftalık üretim periyodunda 19.110 g ürün alınmıştır. 5 kasanın ilk 3 haftalık toplam verimi ise 8720 g.'dır. 29 kasa daha sonra yüzme havuzu makina dairesine taşınmıştır. Bu kasaların son 6 haftalık toplam verimi ise 19.800 g.'dır. Tüm kasalardan bir hasat periyodunda 47.630 g. ürün alınmıştır. 24 kasada ortaya çıkan hastalıklardan özellikle Trichaderma spp. verimi azaltmış ve kaliteyi olumsuz yönde etkilemiştir. 5 kasada ise hiç bir hastalık etmenine rastlanmamış ve verim yüksek olmuştur. 1986 yılının ilk denemesinde 22 adet kasadan 11 haftalık üretim periyodunda 24 326.7 g. ürün alınmıştır. Ayrıca her kasanın41 haftalık toplam verim değerleri kaydedilmiştir. Bu değerler incelendiğinde kasaların ürün miktarlarının homojenite göstermediği görülmüştür. Bunun nedeni her dönemde ortaya çıkan hastalıklardan özellikle Penici Ilium spp. ' nin olumsuz etkisidir. ikinci denemede Coprlnus spp. Agaricus bisporus misellerinin gelişmesini engelleyerek kompostu sarmış ve denemeye son verilmiştir, üçüncü denemede ise hava sıcaklığının yükselmesi ve yüzme havuzunun makina dairesi kazanlarının yakılması nedeniyle yetiştirme alanında sıcaklık yükselmesi ve mantarın gereksinim duyduğu optimum sıcaklıkların sağlanamaması nedeni ile misel gelişmesi gözlenememiştir. Sonuç olarak belirli bir bilgi ve deneyime sahip kişilerin bölgemiz koşullarında kış aylarında ısıtma, yaz aylarında soğutma sistemi bulunan yerlerde mantar yetiştiriciliği yapmaları mümkündür.

42 SÜMAJRY This study was, done to determine the possibilities of mushroom growing under natural conditions during summer, and with added heating during winter in Çukurova, and to find out the disease development at any steps of mushroom growing. The study was repeated once in 1985, and three times in 1986 at the facilities of Plant Protection Department and at underground shelter of Çukurova University swimming pool. Mushroom mycelia were obtained either by inoculations from the pure cultures or from the sections of fresh mushroom heads, The spawning mycelium was obtained by in oculating the mycelium to sterilized wheat grain. The growth subtrate was prepared according to synthetic compost compositon. A wheat straw kept moist far three days than wheat bran, amonium mitrate, urea, molasses, and gypsum were added, and pressed. After about 20 day fermentation period, the compost was sterilized by fumigating with HeBr and them placed into cases and spawned. In 1985 the mushroom cultures were initiated with 24 cases in climatically controlled climate control room, and with 5 cases in a room with no climate cotrol at research farm of the department. The yield was 19110 g from the 24 cases for the first 6 week period. The yield from the 5 cases was 8720 g for the first 3 week. These 29 cases were then placed to underground shelter where the yield was 19800 g for the last 6 week of growing period. The total yield obtained from 29 cases was 47630 g. Trichodersm spp. developed and caused reduction in yield in 24 cases. No pathogens developed in remaining 5 cases where the yield was higher. In 1986, 24326 g mushroom was harvested from the 22 cases during the 11 week of growing period in the first trial, ¥hen the weekly yield of each cases was compared no homogeneity was observed. This was mainly due to disease development, especially Penicillium spp., at various stages of mushroom growth.43 In second trial, the growth of Coprinns spp. suppressed the growth of Agarlcue bisporvs and the trial was terminated. In third trial, increase in ambient temperature did not. allow to keep the growth temperature at optimum IqvoIk. In increased temperature no mycelium growth was observed. The results indicated that mushroom growing in Çukurova conditions is possible only in climatically controlled; heated during winter, and cooled during summer, rooms under a management of knowledgeable persons.