Harran ovası topraklarının oluşu, önemli fiziksel, kimyasal özellikleri ve sınıflandırılması

Abstract

-127- 6. Ö2ET Bu çalışmada, Harran Ovası topraklarının oluşu ile önemli fiziksel, kimyasal ve morfolojik özelliklerinin araştırılarak sınıflandırılması amaçlanmıştır. Toplam alanı 225.000 hektar olan çalışma alanında, 9 ayrı fizyografik ünite üzerinde oluşmuş 25 farklı toprak serisi saptanarak, tanımlanmıştır. Serilerin üzerinde yer aldığı fizyografik üniteler; Eosen-oligosen yaslı yükseltiler, Fatik ve Tektek dağlarının eteklerinde yer alan koluviyal araziler, Eosen-Mosen yaslı tepecikler, Plio-quaterner yaslı bazalt platoları, çamur akıntılarından ibaret araziler < bajadalar), aluviyal araziler, çukur kil depoları, sıg deniz koşullarında oluşmuş marnlı araziler, eski göl tabanlarıdır. Bu çalışmada saptanan 25 farklı seri için örnek profiller açılmış ve bu profillerin morfolojik tanımlaması yapılarak profillerden horizon esasına göre bozulmuş ve bozulmamış toprak örnekleri alınmıştır. Alınan örneklerin laboratuvarda gerekli fiziksel ve kimyasal analizleri yapılmıştır. Daha sonra alanda yer alan toprakların oluşumu yorumlanmış ve topraklar iki sisteme göre sınıflandırılmıştır. Alandaki toprakların büyük çoğunluğu ince tekstürlüdür. En ince tekstürlü Uğurlu Serisinde ortalama, kil içeriği % 73 iken, en kaba tekstürlü Çekçek Serisinde kil içeriği % 30' dır. Toprakların büyük bir kısmının organik madde ve tuz içeriği düşük, kireç içerikleri ise yüksek olup hafif bazik reaksiyonludur. KDK değerleri 14-64 meq/100gr arasında olan çalışma alanı topraklarında pH 7.2-7,7 arasında değişmektedir. Alandaki toprakların çoğu arid iklim koşullarında oluşan A,B,C hürizonlu, iyi profil gelişimi gösteren yaşlı topraklardır.Buna bağlı olara* toprakların çoğunda ochric epipedondan başka cambic, gypsic, calcic, petrocalsic gibi yüzey altı tanımlama norizonları saptanmıştır, çalışma alanında saptanan 25 farklı seri, Toprak Taksonoraisi <1975)'e göre Entisol, Vertisol ve Aridisol ordularında, FA0/U2TESC0 (1974) sistemine göre ise Fluvisol, Litosol ve Xeresol olarak sınıflandırılmıştır.

-129- 7. SVMkTÎ In this study, the formation physical and chemical properties and classification of the soil of the Harran plain were investigated. In the research area which comprieses of total 225.000 ha, 25 soil series which formed on the 9 different physrographic unit have been determined and defined in a prerious study. These physrographic units are eocene-oligocene aged uplands, colluvials located at the footslope of Fatik and Tektek mountains, eocene-miocene aged hills, plio-quaternary aged basalt plateaus aged basalt plateous, bajadas, alluvials, deeply settled clay deposits shallow marine deposits and ancient lacustrine beseraents. In this study, regresentative profiles were digged for the 25 soil series which were previously determined, to describe morphological properties and to take undisturbed and disturbed soils samples for each horizon. The physical and chemical characteristics of the samples were determined in the laboratory. Later the formation of soils in the research area was interpreted and the soil series were classified. The majority of soils in the studied area is fine textured. The clay content varies -from 73 % in the Uğurlu Series to 30 % in the Çekçek Series. Most of the soils have a low organic matter and salt content and very calcareous having a slightly basic reaction. The measured Cation Exchange Capacities of soil sample vary between 14 and 64 meq/lOOgr and pH between 7.2-and 7.7. Host of the soil series have A,B,C horizons, well devoloped soil profile formed under arid climate conditions. This is why they have an ochric epipedon overlying a cambic, gypsic, calcic or/and petrocacic horizons.-130- Classif ication of the different 25 soil series of the ordo level of the USDA Soil Taxsonomy were Entisols, Vertisols and Aridisols and according to the FAO/UNESCQ system, were Fluvisols, Litosols, Vertisols and Xeresols ia the study area.