Çukurova`da yakılan ve otlatılan bir mer`a ile korunmuş bir mer`anın bitki örtüsü ve verim güçlerinin saptanması üzerine bir araştırma

Abstract

.4.2- ÖZBT 1957 yılı Ocak-Mayıs Ayları arasında Ç. ü. Kampusu İçindeki mer'alarda sürdürülen bu araştırma, Çukurova koşullarında korunan bir mer'a İle yakılan-otlatılan bir mer'ayı verim gücü ve botanik kompozisyon açısından karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırma sözkonusu mer'aların doğu ve batı güneylerinde 5 tekrarlamalı tesadüf parselleri deneme deseninde planlanmıştır. Araştırmada mer' aların büyüme mevsimi başlangıcındaki bitki ile kaplı alan yüzdeleri, buğdaygil, baklagil ve diğer familya bitkileri oransal yoğunlukları, oransal dominantlıkları, oransal frekansları ve önemlilik dereceleri saptanmıştır. Ayrıca büyüme mevsimi sonunda mer'aların kuru ot verimleri ve ağırlığa göre botanik kompozisyonları incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir. 1. En yüksek buğdaygiller oransal yoğunluk değeri korunan mer'anın doğu yöneyinde, en düşük değer ise aynı mer'anın batı yöneyinde saptanmıştır. Otlatılan ve yakılan mer'anın yöneyleri korunan mer'anın yöneylerinden buğdaygil oransal yoğunluk değeri açısından İstatistikse1 olarak farksızdır. En yüksek baklagiller oransal yoğunluk değeri yakılan ve otlatılan mer'anın batı yöneyinde, en düşük değer ise korunan mer'anın doğu yöneyinde saptanmıştır. Yakılan otlatılan mer'anın batı yöneyinde baklagiller oransal yoğunluk değeri korunan mer'anın her iki yöneyindekinden istatistiksel olarak daha yüksek olmasına karşılık, doğu yöneyinde yalnızca korunan mer' anın doğu yöneyinden daha yüksektir. Yakılan otlatılan mer'anın batı yöneyinde diğergiller oransal yoğunluk değerinin diğer mer' a yöneylerine göre daha düşük olduğu saptanmıştır.-43- 2. Korunan user' anın bsr iki yönayinda bitil ile kaplı alası yüzdesinin otlatılan vs yaks lan jger'snın yöneylerlne göra daha yüksek olduğu saptanışı s tır. 3. Yakılan-otlatılan jsar'anm doğu yöneylnda buğdaygillerin kaplama alanına göre botanik kompozisyondaki oranları, koruaan ser' anın doğu yöne; inden daha düşük ol atasına kargılık, diğer jsar'a yöneylerlne benzerlik göstermiştir. Koruaan sar* sam doğu yönayinda baklagillerin kaplama alanına görü botanik kospozlsy ondaki oranı yakılaa-otlatlaa aser'anın batı yöne yi tısa göre, daha dügük, diğer ssar'a yö neyler i ila benaar olmuştur. Korunan s&r'anm doğu yönayinde diğer faısilya bitkileriala botanik koıspozisyonda?îl oranı digar sar'a yöneylerlne beazer olmasına karşılık: yakılan-otlatılan isar'anm doğu yöneyinden daba düşüktür. 4. Korunan mer'antn batı yöneyi dışında bütün aıar'a yöneylerinde bugdaygille». «t «asal frekans değerinin istatistiksel olarak farksıs olduğu saptananı tır. Korunan şsar'anıa batı yöneyinde buğdaygiller oransal f ı akans değeri., aynı ser' anın doğu yönayine göre daba düşük olsaasnü kargılık di ger ssar'a yöneylndakllare istatistiksel olarak benzeri Ik göster sis tir. Korunan asar* anın yönaylerl arasında baklagiller oransal frekansı açısından istatistiksel olarak Önesli bir farklılık olsastasına kargılık bu sar' anın doğu yöneyinde baklagillerin oransal frekansının otlatılan ve yakılan jssar'a yöneylerlne göre daba düşük olduğu saptanmıştır. Ser` alarm dlgergiller oransal frekans açısından birbirinden farksız olduğu saptanmıştır. 5. Korunan raer'anm doğu yöneyinde buğdaygillerin aynı raar'aam batı yöneyi ve yakılan-otlatılan sar* anın doğu yöneyina göre daha öneall olduğu saptanmıştır.Baklagilleri» önemlilik derecesi açısından korunan ser' am n ılo?;u yüneyi ile yakılan-otlatılan aser'anm bar iki yönayi arasında öîwk!1 farklılık oljsasasina kargılık korunan sar' anın batı yöneyiada baklagillerin atlatılan sser'anm yöneylerine göre daha düşük öne» derecesine sahip olduğu ortaya çıkaıstır. Yakılan-otlatılan ssar'anm doğu yöneyl dışındaki »ser'a yöneyl*?} I digerglller önemlilik derecesi açısından »aesali bir faril t?, sk gösterjse»l-5tlr. Yakılan-otlatılan »r'anıa doğu yöneylade di gergi İler la öneslilik derecesinin korunan sar' anın doğu yöneyinden daba düşük olduğu saptanmıştır. 6. Sn yüksek kuru ot verisi korunan ser' anı n batı yönayinde, an düşük kuru ot veri»! ise yakı lan-otiatı lan ser'anm doğu yöneyl nü a sapta ni8is tır. Kuru ot verimi açısından korunan »uer'anın »er İki yöneyl va otlatılan-yakılan sar'anın batı yönayi arasında ö nesli bir farklılık ol ısa sasına karşılık yakleıı-otlatılan ser* anın -doğu yöneyi ve korunan ser' anın doğu yönayi otlatılan asr'ama batı yöneyinden daha az ver la versistir. 7. Genel olarak korunan »sar' ada buğdaygillerin ser 'a verisine katıljaa oranı, otlatılan ve yakılan ser'aya göre daba yüksek olmuştur. İncelenen sar'a yöneyleri baklagillerin varise katılsa oranları açısından 5 nesli bir farklılık göstermemiş tir. Genel olarak otlatılan ve yakılan sar' ada digar faali ya bitkilerinin veritsa katkıları korunan sar* aya göre daba yüksek olsustur.

-45- SÜTOÎARY The purpose of this study conducted on the ranges in the area of Çufcurova university in the period between January and Xay of 1967 vhs dona to cosspare the yield potantial and botanical composition of protected range with a range grazed continously and burned in late su!Ea,?r of 136©. The study was arranged in a randoaized plots design with five replications in east and west aspects of above ssentloned ranges, in the research, percentage of foliage cover area of the ranges, relative abundances, relative dominances, relative frequencies and Importance values of grasses, legusas and other faMly plants were studied by list and foliage-area quadrat ssethod at the beginlng of growing season. In addition to these, dried herbage yields and botanical compositions of ranges we? a studied at the end of growing season. The results c£ the study »fere summarized as following: 1. The highest relative abundance of grasses was determined on tha east aspect of protected range and the lowest one on the west aspect uf thesaajs range. The aspect of burned and grazed range were v.ot statistically different froa the aspects of prater; './id range in the relative abundance of gra:;:;ns. The highest relative abundance of leguises was determined on the west aspect of burned and grazed range and the lowest one on the east aspect of protected range. The relative abundance of legusses on the west aspect of burned and grazed range was higher than ones on the both aspects of protected range while the relative abundance of legunses on the east aspect of burned and grazed rang© was higher than on the east aspect of protected range. The relative abundance of other fassily plants on the west aspect of burned and grazed range was lower than on the other range aspects.-45- 2. Percentage faliage cover areas oo the both aspects of protected range ware significantly higher than on the aspacts of burned and grazed. range. 3- The percentage of grasses in botanical composition based un foliage cover on the east aspects of burned and grazed range was low-ar than one on the east aspect of protected range, but the other aspects cosspared was statistically insignificant. Percentage of laguises in the botanical cosvposi felon based an foliage coven on the east aspect of protected range was lower than one on the east aspects of burned and grazed range, but the other aspects compared was statistically insignificant. The percentage of other fasily plants in botanical composition an the east aspect of protected lange was lower than one on the east aspect of burned and grazed range, but the other aspacts compared was statistically insignificant. 4. All range aspects with the exception of the west aspect cf protected range were not statistically different fro» each other in relative frequency of grasses. Relative frequency of grasses on the wi»st aspect of ps otsoted range was lower than one on the other aspects of s»i:sa range, but the other aspects compared was siailar with each other. The aspects of protected range were not statistically different froa each other in the relative frequency of leguraes, but relative fresjuency of legusses on the east aspect of this range was lower than anas on the aspects of burned and grazed range. Ranges and aspects studied were not statistically different fro» each other in relative frequency of other fasaily plants. 5. Importance value of grasses on the east aspect of protected range was higher than ones on the other range aspects.-47- All range aspects with the exception of the west aspect of protected range ware not statistically different fro» each other In Importance value of legusses. Importance valua of legumes on the west aspect of protected, range >ias lower than ones on the aspects of burned and grazed range. All iange aspects with the exception of the east aspect of burned and grazed range were statistically similar with each other in importance value of other family plants. The Importance value of other fasily plants on the east aspect of burned and grazed range was lower than one on the east aspect of protected range. Q. The highest dried herbage yild was obtained froa the west aspect of protected range and the lowest one froa the east aspect of burned and grazed range. Dried herbage yields of all range aspects with the exception of the east aspect of burned and grazed range were not statistically different froa each other. The east aspects of burned and grazed range gave lower yield than the west aspect of protected range. 7. In generali, percentages of grasses in the botanical composition based on weight on the aspects of protected range were higher than ones on the aspects of burned and grazed range. Percentages of legumes in the botanical composition based va weight were statistically similar on all range aspects. The percentages of other family plants in botanical composition on the both aspects of protected range were generally lower than ones on the both aspects of burned and grazed range.