Ulukışla tersiyer istifinin stratigrafik ve mikropaleontolojik (foraminifer ve ostrakod) incelenmesi

Abstract

97 ÖZET Çalışmada, Ulukışla ilçesi'nin (G Niğde) civarında yüzeyle-: nen Tersiyer yaşlı sedimanter kayaçların ostrakod faunası sistematik olarak incelenmekte, biyozonları ayırt! anmakta, kronostrati grafik ve or- 2 tamsal açıdan yorumlanmaktadır. Bu amaçla yaklaşık 210 km lik alanda 17 stratigrafi kesiti ölçülmüş ve bu kesitlerden alınan 500 örneğin ostrakod içeriği saptanmıştır. Tuzgölü havzasının güneydoğusunda yer alan Ulukışla ve yöre sinin Tersiyeri doğuda Ecemi ş Fayı, kuzeydoğuda Niğde Masifi, güneyde ise Bolkar Dağları ile jeolojik olarak sınırlanır. Permiyen-Ost Kretase yaşlı Bolkar Grubu üzerine tektonik dokanakla yerleşmiş bulunan ofiyo- litik karışığın yaşı Kampaniyen-Alt Mestrihtiyen olarak bilinmektedir. Oluşumunun ofiyolitik karışığın yerleşimini izlediği kabul edilmiş San- sartepe Fodmasyonu volkanik ve sığ sokulum kayaçlarının, alanın kuzey ve güneyinde değişik epokları yansıtmakta olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca bölgenin kireçtaşlarınca (Başmakçı ve Karatepe) örtülmesi nedeniyle de gelişiminin kuzeyde Pal eosen, güneyde Ipresiyen sonuna kadar devam et tiği saptanmıştır. Kuzeyin Başmakçı Kireçtaşı Alt Ipresiyen, güneyin Karatepe Kireçtaşı ise Alt Lütesiyen yaşlıdır. Sansartepe Formasyonu Ça kılları ile yastı ki av arakatkıl arından oluşan Sereyenkaya Formasyonu bu kireçtaşlarının yanal eşdeğeridir. Daha üstte yer alan türbiditik Güney Formasyonu alttaki birimlerle uyumlu olup kuzeyde üst îpresiyen, güney de üst Lütesiyen-Bartoniyen yaş konağına aittir. Bölgede üst Eosen' de oluşmuş karasal evre, Oligosen jipslerinin çökelmeye başlamasıyla son bulur. Bu yeni döneme ait Zeyvegediği jips ve anhidritlerinin, üzerinde ayrı olarak bol ostrakod fosilli Kabaktepe üyesi yer alır. üste doğru kireçtaşlarının hakim olduğu Akitaniyen yaşlı Kurtulmuştepe ve daha da üstte kumtaşl arından oluşmuş Kızılöz Formasyonları gelir. Alt Miyosen1 den sonra yeni bir tektonik fazın geliştiği bölgede yerel olarak gözle nen travertenlerin de (Kızıltepe) bu arada çökeldiği saptanmıştır. İs tifin üst Miyosen sedimanları ise ardarda gelen Kızılbayır ve Katrande- detepe Formasyonlarıdır. Pliyosen'de kuzeyde çökelmiş Beştepeler For masyonu, güneyde ise taraçalar ve Kuvaterner alüvyonları ile istif son bulur.98 İncelenmiş 500 örneğin ostrakod kapsamı 18 cins ve bunlara ait 24 türün 4'ü yeni olup tarafımızdan isimlendirilmiş, 2' si materyal ye tersizliği veya bazı karakterlerinin göz! enemediğinden şimdilik isimlendirimleden bırakılmıştır. Saptanan türlerin sistematik tanımları verilmiştir. Bu faunanın ölçülü kesitler ile bunların deneştirilmesiyle belirlenen bölge genelleştirilmiş stratigrafi kesitlerindeki dağılımından bölge için 4 ostrakod biyozonu önerilmiştir. inceleme sonucunda ostrakodların ortam ve provens belirleyici özellikleriyle bölgenin paleortam koşulları ve paleocoğrafik yorumu yapılmıştır.

99 SUMMARY In the present study, the ostracode fauna of the sedimentary rocks of Tertiary situated in around of the Ulukışla Town (S Niğde) have been systematically examined and its hi ozones have been distingu ished and interpreted from chronostrati graphic and environmental point of view. For this purpose, approximately 17 stratigraphic cross-section 2 have been measured in an area of 210 km. The types of ostracodes of the 500 samples taken from these cross-sections have been determined. Ulukışla Tertiary sequences are located in the Southeastern part of the Tuzgölü Basin and geologically bounded to the Northeast by the Niğde Massive, to the East by Ecemi s Fault, to the South Bol kar Mountains. The basement of the Tertiary sequences is the Campanian- Lower Maastrihtian aged Ophiolitic Melange which is tectonically loca ted on the Permian-Upper Cretaceous rocks of the Solkar Group. The old est, unit of the sequence is the Sansartepe Formation consisting of volcanics, dikes and sills. The activity seems Ypresian aged in the South and Pal eocene in the North. The Sansartepe unit is covered by the Başmakçı Limestone of Lower Ypresian in the North, and by Karatepe Line- stone of Lower Lutetian in the South. The detritics of the following Se- reyenkaya Formation is the lateral extinction of the same limestones. These units, which are conformably overlaine by the turbiditic Güney Formation, are observed to indicate Ypresian in the North, and Lutetian -Bartonian in the South. Zeyvegediği gypsum and anhydrits and the late rally located Kabaktepe Member of the area are deposited in an evapori- tic basin following the continental period of Upper Eocene. The sequen ce is overlaine conformably by marls and limestones of Kurtulmustepe Formation and sandstones of Kızıl öz Formation of Lower Miocene. Middle and UpperMiocene are represented by Kızıltepe, Kızılbayır and Katrance- detepe Formations. Beştepeler Formation in the North, alluvial terraces in the South are the Pliocene sediments of the area studied. The sequen ce is terminated by the Quaternary alluvium in the studied area. Four of 24 species belonging to 18 genera from 500 samples, are new, and named in the present study, while 2 of the samples could not be100 named at the moment due to insufficiency of material and absence of some characteristic features. A systematic description of the known species is given, and 4 ostracoda. biozones have been proposed for the region, based on their distribution in the generalized regional stra ti graphic sections, obtained from the comparison of the measured sec tions. As a result of the study, the paleoenvironment conditions and paleogeographical interpretation of the region have been given with reference to the environment and province determining properties of the ostracodes.