Bazı önemli ağaç türlerimizde doğal dayanıklılık denemeleri

Abstract

ÖZET `Bazı önemli Ağaç Türlerimizde Doğal Dayanıklılık Denemeleri` adlı bu araştırmada, Sarıçam, Uludağ göknarı, Doğu ladini, Toros sediri, Sapsız meşe, Doğu kayını, Kestane ve Gümüşi ıhlamur odunlarının doğal dayanıklılık sınıfları belirlenmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde, ağaçlarda öz odun oluşumu na değinilerek, odunlarda doğal dayanıklılık konusu işlenmiş ve doğal dayanıklılık sınıflarının nasıl belirlendiği açıklanmıştır. Yine aynı bölümde, çürüklüğe neden olan mantarların yaşam koşulları hakkında bilgi verildikten sonra odundaki çürüklük tipleri incelenmiştir. Aynı bölümün literatür özeti kısmında, bu konuda daha önce yapılmış olan ben zer çalışmalar üzerinde durulmuştur. ilk bölümün son kısımlarında ise araştırmada kullanılan ağaç türleri ve deneme mantarları hakkında bilgilere yer verilmiştir. Materyal ve Metot bölümünde, araştırma için alınan ağaçlar hakkında bazı bilgiler verildikten sonra, deneme numunelerinin ve mantar kültürlerinin hazırlanışı açıklanmıştır. Daha sonra, araştırmada kullanılan ASTM D-2017 (71) standardına göre denemelerin nasıl yapıldığı belirtilmiş tir. Bulgular bölümünde, ağaç türlerinin yoğunluğu, ağırlık kayıpları, geri kalan ağırlıklar ve dayanıklılık sınıfları belirlenmiş ve denemeler sonunda deneme numunelerinde görülen değişiklikler incelenmiştir. Denemeler sonunda, deneme mantarı Poria monticola için ağırlık kayıpları Toros sediri'nde % 3.73 » Sarıçam' da % 35.69, Doğu ladini'nde % 42.33, Uludağ göknarı'nda % 57.77 olarak bulunmuştur. Bu verilere göre, Toros sediri'nin `Yüksek Dayanıklı`, Sarıçam' in ve Doğu ladini'nin `Orta Derecede Dayanıklı` ve Uludağ göknarı'nın `Dayanıksız` olduğu belirlenmiştir.Yapraklı ağaçlarda, deneme mantarı Coriolus versicolor için ağırlık kayıpları Kestane'de % 0.74 Sapsız meşe'de % 11.36, Doğu kayını'nda % 51.63 ve Gümüşi ıhlamur1 da % 56.74- olarak bulunmuş ve buna göre Kestane'nin `Yüksek Dayanıklı`, Sapsız meşe'nin `Dayanıklı`, Doğu kayını ve Gümüşi ıhlamur` un ise `Dayanıksız` olduğu belirlenmiştir. Hem iğne hem de yapraklı ağaçlar için kullanılan deneme mantarı Gleophyllum trabea için ise ağırlık kayıpları Kestane'de % 0.21, Toros sediri'nde % 0.52, Sapsız meşe'de % 21.81, Sarıçam'da % 28.91, Doğu ladini'nde % 31. 74, Doğu kayını' nda % 45.13, Uludağ göknarı'nda % 45.23, Gümüşi ıhlamur'da ise % 48.59 olarak bulunmuştur. Yine bu verilere göre Kestane ve Toros sedirinin `Yüksek Dayanıklı`, Sapsız meşe 'nin `Dayanıklı`, Sarıçam ve Doğu ladini 'nin `Orta Derecede Dayanıklı`, Uludağ göknarı, Doğu kayını ve Gümüşi ıhlamur'un ise `Dayanıksız` olduğu sonucuna varılmıştır. Tartışma ve Sonuç bölümünde ise araştırmada kullanılan ağaç türü odunlarının dayanıklılıkları tartışılarak dayanıklı ve dayanıksız olmalarının nedenleri incelenmiştir. Daha sonra doğal dayanıklılıkla ilgili olarak, ağaç türü odunlarının kullanım yerleri ve hizmet süreleri hakkında bilgiler verilmiştir.

In this research which called `Studies on Natural Durability of Certain Important Native Wood Species of Turkey`, natural durability classes of P. sylvestris, A» bornmülleria- na, P. orientalis, C. libani, Q. petraea, F. orientalis, C. sativa, T* tomentosa's woods are defined. In the first chapter of the research, the topic of natural durability and defination of natural durability classes are clarified by mention the heartwood formation. In the same chapter, after given some informations about the physiological requirements of wood-destroying fungi, the decay typies are explained. In the `Literature Summary` of the same chapter, some of similar studies which are previously made on the same topic are mentioned. In the last part of the first chapter, some informations about the wood species and test fungi which were used in this study are given. In `Material and Method` chapter, after given some informations about woods that chosen for this research, preparing the test blocks and fungi culturs are clarified. And then, according to ASTM D-2017 (71) which used in this study, making the test in what way is pointed out. In `Findings` chapter, densities of wood species, weight losses, residual weights, durability classes are defined and at the end of the tests, changes of the test blocks are examined. At the end of the tests, weight losses for P. monticola are determined as 3.73 % at C. libani; 35.69 % at P. sylvest ris; 42.33 % at P. orientalis; 57«77 % at A. bornmülleriana. According to those datums, classes of durability are defined as `Highly Resistant` for C. sativa; `Resistant` for Q. pet- raea and `Nonresistant` for F. orientalis and T. tomentosa. -55-At hardwoods, weight losses for C. versicolor are determined as 0.74 % at C. sativa; 11.36 % at Q. petraea; 51.63 % at F. orientalis and 56.74 % at T. tomentosa. And for that reasons, classes of durability are defined as `Highly Resistant` for C. sativa; `Resistant` for Q. petraea and `Nonresistant` for F. orientalis and T. tomentosa. G. trabea is used for softwoods and hardwoods and weight losses for G. trabea are determined as 0.21 % at C. sativa; 0.52 % at C. libani; 21.81 % at Q. petraea; 28.91 % at P. sylvestris; 31.74 % at P. orientalis; 45.13 % at F. orientalis; 45.23 % at A. bornmiilleriana; 48.59 % at T. tomentosa. According to those datums, classes of durabi lity are defined as `Highly Resistant` for C. sativa and C. libani; `Resistant` for Q. petraea; `Moderataly Resistant` for P. sylvestris and P. orientalis; `Nonresistant` for A. bornmiilleriana, ff. orientalis and T. tomentosa. In `Results and Discussion` chapter, arguing the durability of woods which were used for this study, causes of being `Highly Resistant` or `Resistant` or `Moderataly Resistant` or `Nonresistant` are examined. And then, m relation with the natural durability, some informations about uses and approximate service life of woods are given. -56-