Çileklerde bazı büyümeyi düzenleyici madde uygulamalarının erken meyve üretimi ve endogen hormon düzeylerine etkileri

Abstract

oz 1984-87 yıllan arasında Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümünde 3 çilek çeşidinde (Aliso, Pocahontas, Tioga), 2 dikim yönteminde (yaz ve kış) ve 3 örtü altı sisteminde (yüksek tünel, alçak tünel ve açıkta) GAVün değişik zaman ve konsantrasyonlarda kullanılmasının erkencilik, verim ve kalite üzerine etkileriyle, bitki bünyesinde çeşitli organlardaki hormonların düzeylerinde oluşturduğu değişiklikler üzerinde bir çalışma yapılmıştır. Öte yandan iki yıllık bitkilerde de GAVün erkencilik ve verimlilik üzerine etkileri araştırılmıştır. Çeşit, yıl, dürim yöntemi, örtü alü sistemine göre değişmekle birlikte genel olarak GA3, erkencilik üzerine olumlu bir etki yapmıştır. GAg'ün erkencilik üzerine en olumlu etkisi Aliso çeşidinde görülmüştür. GAo uygulama zamanı ve konsantrasyonları da farklı etkide bulunmuştur. Kasım ayında 50 ppm GA? uygulanması halinde erken dönemde daha fazla çiçek oluşumu görülmüştür. Örtü altı sistemleri bakımından en fazla erkencilik yüksek tünelde sağlanmıştır. Dikim sistemleri bakımından ise GAa uygulamalarıyla her iki dikim sisteminde de erkencilik sağlandığı halde, erken dönemde yaz dikimlerinde daha fazla çiçeklenme olduğundan yaz dikimleri kış dikimlerine göre daha olumlu sonuç vermiştir. Her iki dikim yönteminde bir ve iki yıllık bitkiler erkencilik bakımından karşılaştırıldığında iki yıllık bitkilerin daha erkenci olduğu görülmüştür. GAVün çileklerde verimlilik üzerine etkisi de erkenciliktekine benzer sonuçlar vermiştir. Ancak uygulanan GA3 konsantrasyonları çeşitlere, yıllara ve bakım koşullarına bağlı olarak kısmen değişiklik göstermiştir. Bununla birlikte, erken dönemde uygulanan GAo, çiçeklenme zamanında don olduğu ve buna karşı önlem alınmadığı taktirde özellikle örtü altı sistemlerinde, zararlanma meydana getirebilmekte ve böylece verim de düşmektedir. GA^'ün meyve ağırlığı üzerine etkisi ise tanığa göre kısmen olumsuz olmuştur. Ancak meyve kalitesi üzerine GAVün nisbeten olumlu etkide bulunduğu saptanmıştır. GAo uygulamalarının bitki bünyesindeki büyümeyi hızlandırıcı hormonlar üzerine genel olarak olumlu etkide bulunduğu saptanmıştır. Bu durum özellikle kollarda ve yapraklarda bitki büyümesini hızlandırıcı maddelerin engelleyicilere baskın olduğu şeklinde görülmüştür. GA3, etkisini, salkım saplarını uzatma, çiçeklenmeyi ve kol oluşumu teşvik etme şeklinde göstermiştir. Yapılan GA3 uygulamalarında uygulamadan hemen sonra yaprak ve yaprak saplarında endogen GA'nın hızla arttığı görülmüştür. Küçük meyve ve olgun meyve çekirdekleri kıyaslandığında ise genel olarak küçük meyvenin çekirdeklerinde büyümeyi hızlandırıcıların, olgun meyve çekirdeklerinde ise büyümeyi engelleyicilerin daha fazla olduğu bulunmuştur. - XLV -

ABSTRACT These experiments were carried out between the years of 1984 and 1987 at the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Çukurova. The works were performed with 3 strawberry cultivars (Aliso, Pocahontas and Tioga), 2 planting systems (summer and winter), under 2 tunnel types (high and low) and in open conditions. In the experiments the effects of different concentrations of GA3 which were applied at different times of the year on the yield, quality and precocity of the fruits were investigated. In order to see the influence of GA3 on the endogenous plant growth regulator's contents phythormones analysis were also done. On the other hand the effect of GA3 on the yield and precocity of 2 years old plants were determined. Depending on the cultivars, year, planting systems and tunnel types GA3 applications in general resulted with a positive effect on the precocity. It was most effective in Aliso. The degree of effects varied according to doses and application times. With the application of 50 ppm GA3 in October highest number of flowers opened earlier than the other doses and control. Flowering in high tunnels were earlier than in the low tunnels. GA3 was effective in both planting systems but since the number of flowers were much more in the summer planting than the winter one, better results were obtained from the former system. In the GA3 applications two year old plants were found earlier from the early production point of view. Similar effects of GA3 on the yield were observed as in the precocity. But these effects were partly altered depending on the experimental parameters. However, it should be noted that early application of GA3 may give negative results due to the freezing of the early opened flowers by the winter or spring frosts. Therefore some measures must be taken to protect these early opened flowers against frosts. Otherwise yield will naturally be decreased. Although the fruit size of the test plants were affected negatively by GA3 the quality was found better than the control. Generally GA3 applications increased the contents of endogenous growth promoters in the plant This was observed as the dominancy of the prometers to the inhibitors. GA3 increased the length of flower bunches' stalks, promoted the flowering and produced more runners. The level of endogenous GA like substances was increased just after the GA3 applications. The seeds of young fruits were found rich in promoters whereas the ones of mature fruits the inhibitors were in dominance. ? XLVI-