Yarpuz-Kaypak (Adana) yöresi jeolojisi mineralojisi ve petroğrafisi

Abstract

ÖZET Çalışma alanları, Adana ilinin 100 km doğusunda bulunan Osmaniye ilçesinin 30 km doğusunda yer alan Kaypak-Yarpuz nahiyeleri arasında yaklaşık 40 km21ik alanı kapsamaktadır. Araştırmalar öncelikle arazinin 1/25. OOO ölçekli jeoloji haritasının yapımı ve sahada yüzeylenen kayaçlardan sistematik olarak numune alımı şeklinde başlatılmış daha sonra laboratuvarda örneklerin ince-kesit yapımı ve detaylı mikroskopik incelemeleri ile sürmüştür. Gerekli çizimler, diagramlar oluşturulmuş, analiz etüdlerinin sonuçları ortaya konmuştur. Sahada, Mesozoik ve Senezoik yaşlı birimler gözlenmiştir. En yaşlı formasyon Jura-Kretase yaşlı kireçtaşlarıdır. Bunlardan yapılan çalışmalar bu kayaç istifinin Amanos grubuna ait olduğunu göstermiştir. Tabandan tavana doğru serpantinitler, (Eski harzburjit, eski lerzolit, eski piroksenit), peridotitler (Genelde websterit), gabro, bazaltik kompleks (Spilit, spilitik bazalt, bazalt), örtli sediman olarak radyolaritten oluşan ve bindirme ile Jura-Kretase kireçtaşlarının üzerine gelen ofiyolit seri elemanları, tek tek detaylı olarak incelenmiş, serpantinitlerden yapılmış D. T. A (Diferansiyel Termik Analiz; sonucu serpantin grubu minerallerinden lizardit tespit edilmiştir. Ofiyolit seri üzerine tektonik dokanaklı Paleosen Eosen kireçtaşları gelmiştir. Bu formasyondan alınan çok miktarda örneklerin mikropaleontolojik incelemeleri sonucunda üst Paleosen-Alt Eosen yaşı tespit edilmiş ve diğer çalışmaların bulguları desteklenmiştir. Kırmızı konglomera, gri konglomera, kumtaşı, şeyi diziliminden oluşan ve arazide bulunan Ostrea fosillerinden Miosen yaşı desteklenen sedimanter birim diskordansla Ofiolit Üzerine gelmiştir. En üst seviyelerinde yer yer ince katmanlı ve parçaları bulunan resifal kireçtaşları gözlenmiştir.75 Arazimizde en genç birimi Kuvaterner yaşlı volkanizma ürünü olan plato bazaltları şeklinde izlenen bazalt seviyesi oluşturmaktadır. Bu bazaltlardan alınan örneklerin incelenmesi sonucu minerallerinin fazla ayrışmamış olduğu görülmektedir. Ayrıca sahadaki görünümleri (Spilitleşmemiş olması, yastık debi göstermeyişi) kesinlikle ofiolit seride rastlanılan bazaltlardan farklı olduklarını kanıtlamıştır. Çalışma alanı cevherleşme açısından kısırdır. Yer yer krom ve demir rezervlerine rastlanılmış ancak bunlar ekonomik bulunmamıştır.

76 SUMMARY The study area, situated between villages of Kaypak-Yarpus about. 30 kms east of Osmaniye town of Adana province convers on ares, of 40 km2. The examination in the study area were firstly commenced as geological mapping having 1:25.000 scale and picking systematically up sampples from the field. Then the thin - section determinations under the microscope in the laboratoury were interpreted miheralogical ly» After that, rawing and results of analysis were prepared. In the field the rocks of Mesosoic and Senosaic are observed- Jura - Cretaceous limestones are older than the other series. The research s of rocks in this formation showed that they belong to the Ama no s group of these. Qphii ol it ic «series thrusted during upper Cretaceous to the over of Jura Cretaceous limestones. This rocks were exal : red in detail,, Acortfi ng to the ı esult of D.T.A. confirmed İhzar d it e in the serpantine gro_-.p minerals,. To t ne top fr ;.:.m t h-:? bottom ?;; er pent ini tes (old harzburgl te,, old IhEr'rcil it-, old pyrogen i te) ` Per i dot i ~ss (as generally whebt-'tcr 1 tt->, gabro,, basaltic complex (.^pi 1 ites., spil.'ic basal t -: j, basalt),, the cowr svdi ma :is consisting of r a d i. <:. '.' -. r i t. e s we r e i de n... i f i e d,, '..)` Paieoceriî- P. Eocene limes toru s upper part r f this ophiolitic series as noncon-f ormi.z., According t. the. r ?;.:s.:lt.â of.Investigations m i er opale- ntolog ic: of f;e ror i ?..? af this ser irs were confirmed ati Upper Paleoce-e - po'irl s'.;cene aged and this age was support- d» Sedimantary series which contain red conglonıerat es, i^i-ay conglomerates, sandstone and ehels overlaidat `he PaleO' ene !*'!.: ecene limestones. Miocene -~ ye was confirmed from the Ostrea fossils in area and this age was supported. Upper part of this formation reef limestones observed. T ney contain corals, echi noderms and mal 1 urca» Basalts are younger series in this studying arsa.77 This age was Quaternary and was observed as plateu basalts» Any marks (spi 1 it i sat ion,, pillow lavs etc.) belonging to sub marine volcanism in the basalts having no more thickness which are situated in this field vere not identified and una Iter at ion was observed as result of examination of the thin section made up from these rocks under the microscope. 1` h e r e f o re, i t h a s b e e n d e c i d e d that t h e b & s a 1 1 s i n t h i s studying area not. belong to the ophiolitic series,, T h e s t u d y i n g are a, w e r e i n a d e q u a t e d f o r mineral i Eat ion. Place to place were observed chromit and iron deposits,, But these were not economic.