Tünel güzergahlarında özdirenç metodu ile yeraltı jeolojik yapısının çıkartılması

Abstract

V. ÖZET Düşey elektriki sondajının amacı yüzeyden yapılan potansiyel ölçümleriyle yeraltı katmanlarının derinlik ve özdirenc değerlerinin saptanmasıdır. Diğer bir deyişle, yeraltı jeolojik yapısının ortaya cıkartılmasıdır. Atatürk barajından, göl alanının güneyinde bulunan Yaylak ovasının da sulanması düşünülmüştür. Bu gayeyle, topografya nedeniyle, bir tünel inşa etmek gerekmiştir. Planlanan 4 numaralı Yaslıca tünelinin (YT4) cıkıs kısmından, yeri tam olarak bilinmeyen bir yerden Bozova fayı geçmektedir. Her büyük fayın civarında genellikle bir takım tali faylar da oluşmaktadır. Gerek tünelin açımında ve ge rekse isletilmesi sırasında bu fayların yer ve konumlarının önceden bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Yapılan jeofizik düşey elektriki sondaj ve profil ölçümleri sonucunda Bozova fayının ve tüneli tehdit edecek olan diğer tali fayların tesbiti sonrasında tünelin cıkıs kısmında projede değişikliğe gidilmesi gerekmektedir. Ayrıca Atatürk barajı göl alanı Kretase yaslı kirectasları ile temas halindedir. Güneyde ise Eosen-Miosen yaslı kirectasları mevcuttur. Arada ise Paleosen yaslı marn lar yer almaktadır. Yeraltında bu iki kireçtaşı şayet temas halinde ise baraj gölünden büyük miktarda su kaçaklarının olmasına sebep olacaktır. İsin feci tarafı güneyde bulunan Yaylak ovasının kotu, gölalanı su seviyesinin altındadır. Yapılan etüd neticesinde bu iki kirectasmın birbiri ile - 28 -temasta olmadığı tesbit edilmiştir. Böylece gölden büyük çapta bir su kaçağının olmıyacagı ortaya konmuştur. - 29 -

V. SUMMARY The aim of the vertical electrical sounding is to measure potentially which is made on the surface, the depth and resistivity value. In other word the aim is to deter mine underground geological structure. Yaylak plain which is at the south of the reservoir area is considered to irrigate by Atatürk dam. Because of the topography, a new tunnel construction is needed. Bozova faulth has on unknown location pesses exit of the planned fourth Yaslıca tunnel (YT4). Generally near all major faults, there are some other minor faults be formed. When excavating the tunnel and olso running it, to know that faults' location is very important. Result of geophysical vertical electrical sounding and profiling measurements is, after finding Bozova fault and the other faults which threat the tunnel, there must be a change at the exit of the tunnel in the project. Also Atatürk dam lake place is contact with Cretaceous old limestones. There* re Eocene-Miocene old limestones at the south. Between them, there` re Paleocene old marls. If that two limestone units contact under the ground, big amounts of water decharged from dam lake. It's not a good situation the elevation of Yaylak plain which is at the south, is under the water level of the lake area. Result of a study, that limestones don't contact between then, so there can't be much water leak. - 30 -