Kayseri ili Bünyan ilçesi Kösedağ cevherleşmelerinin incelenmesi

Abstract

IV oz Kösedağ cevherleşmeleri esas olarak ekonomik değere haiz demir cevherleşmesi (Taçin demir yatağı) ve ekonomik değeri olmayan bakır cevherleşmeleri şeklindedir. Çalışma alanında Karbonifer-Alt Kretase yaşlı kristalize kireçtaşı, kalk şist ve kısmen dolomitize kireçtaşlarından oluşan Hınzır Karbonatlan en yaşlı birimi oluşturur.Üst Kretase yaşlı Yeşiltaş Yayla Karmaşığı altere ultrabazikler, klorit- talk şist, kristalize kireçtaşı blokları ve karbonatize olmuş ultrabazikler (Listvenitler) den oluşmaktadır. Bu iki birim allokton olup bölgeye Meastrihtiyen sonunda yerleşmişlerdir. Diğer birimler üzerine uyumsuzlukla gelen Miyosen- Pliyosen yaşlı Köprübaşı formasyonu çakıltaşı-kumtaşı-tüfit ardalanmasından oluşmaktadır. Demir cevherleşmeleri kristalize kireçtaşlan içerisinde ve kristalize kireçtaşı- ofıyolitik karmaşığın tektonik dokanağında yer almaktadır. Cevher, göthit, lepidokrokit, hematit az miktarda ankerit ve maghemitten oluşmakladır. Cevher süksesyonu; Ankerit - Lepidokrokit -> Hematit -> Göthit şeklindedir. Birincil olarak derinlerde ankeret-lepidokrokit cevheri bölgesel metamorfîzmayla suyunu kaybederek hematite dönüşmüş ve bölgesel yükselmeyi takip eden süreçte yeraltı su seviyesi üzerinde süperjen oksidasyonla hematitler geöthitlere oksitlenmiş olmalıdır. Ofıyolitik karmaşık içerisinde gelişen bakır sülfotuzlanndan malakit ve azurit ise süperjen oksidasyonla ultrabazik kayaçlardan zenginleşmiştir.

ABSTRACT There are two types of ore deposits in the Kösedağ district. The first one is represented by an iron ore deposit, named Taçin ore deposits, which has economic importance, while the second ore is a copper mineralization forming stock-worck shaped fissure fillings and also disseminations. Carboniferous-Early Cretaceous aged Hmzir Carbonates ore the oldest stratiphical units in the study area. The Hınzır Carbonates consist of limestone, chalc schist and minor dolamitic limestone. The Yeşiltaş Yayla Complex which is Upper Cretaceous in age contains weatherd ultramafie rocks, chlorit-thalc schist, cristalized limestone blocks and listweanites. Hınzır Carbonates and Yeşiltaş Yayla Complex are considered to be allochtoneous units and to have emplaced to the study area by overthursting during Late Meastrihtien. The allochtoneous units are unconformably overlain by Miocene-Pliocene Köprübaşı Formation. Köprübaşı Fonnation consist of conglomerates, sandstone andtüfs. Iron deposits are loceted in limestones and also in the contact between limestones and ophiolitic complex. Iron deposition İn the area is thought to have been controlled by the structural elements. Ore bodies have almost, regular shapes. Ore minerals which are mainly composed geothite, lephidocrozite, hematite and minor ancherite, maghemite. Ore succesion are considered as; Ancherite - Lephidocrozite -> Hematite -> Geothite Ancherite and lephidocrozite both of which belonged to primary ore, lost their hidroxile content by regional methamorphism and changed in to hematites. Regional uplifting caused the hematitic ore bodies to reach shallow levels, up to ground water level. Supergene oxidation of hematitic ore bodies gave rise to the formation of geothites. Local malachite and azurite mineralization in the ophiolitic complex, occused via copper leaching of ultramafie rocks.