İnşaat ihalelerinde uygun bedelin tesbitinde yeni bir modelin belirlenmesi

Abstract

V. ÖZET İnşaat ihalelerinde uygun bedelin tesbitinde yeni bir modelin belirlenmesi amacıyle bu çalışmada, 2886 sayılı Devlet İhale Yasası ve bu yasanın bazı maddelerini değiştiren 2990 sayılı yasaya uygun olarak 1984 ve 1994 yılları arasında her yıl Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca Yayınlanan ihalelere katılma ve uygun bedelin belirlenmesine ait yönetmelikler incelenmiştir. Bu yönetmelikler birbirleriyle detaylı bir şekilde karşılaştırılarak mukayese edilmiştir. Aralarındaki farklar tablolar maddeler halinde sunulmuştur. 1984-1992 yılları arasında uygulanan yönetmeliklerle geçerli tekliflerin tümü değerlendirilmekte ve tekliflerin ortalaması alınırken tekliflerin, yüksek teklif grubunun ortalamaya 2 kat olarak girmesi ile yüksek indirim veren firmaların işi alması amaçlanmıştır. 1993 yılındaki uygulamalarda ise, geçerli tekliflerin içinden en yüksek indirim yapan firmanın teklifi uygun teklif olarak kabul edilerek işi ucuza yaptırma amaçlanmıştır. 1994 yılında İse, indirim oranlarının ortalamasının %10 üstünde teklif verenlerin işi alması sağlanarak işin ucuza yaptırılması amaçlanmıştır. İnşaat ihalelerinde uygun bedelin tesbitinde geliştirilen yeni modelde ise, ihalesi yapılacak İşin teknik özelliklerine uygun, kaliteli, zamanında ve makul (rasyonel) bir kârla yapılması asıl amaç olarak düşünülmüştür. Genelde, verilen geçerli tekliflerin ortalamasına alttan ve üstten en yakın teklifi veren firmanın, aranan mali ve teknik şartları yerine getirmek şartıyle, ihaleyi kazanması esası hedef alınmıştır. Böylece ana kriterlere göre müteahhit firmalara verilen puanların, uygun bedelin tesbitinde nasıl etki edeceği, bu yeni modelde belirlenmiştir. İnşaat ihalelerinde uygun bedelin tesbiti amacıyle belirlenen yeni modelde, istekli firmaların mali güçleri, iş deneyimleri, ekipman durumları, teknik eleman durumları ile sicil ve iş tutumlarına ait ana kriterler ayrı ayrı incelenerek, istekli firmalara 100 üzerinde puan verilmektedir. Bu puanlar söz konusu firmalarda aranan mali ve teknik niteliklerin değerlendirilmesi ile verdikleri tekliflerin değerlendirilmesinde doğrudan etkili olmaktadır. 64Modelde en yüksek geçerli puanla diğer puanların farkları alınır. Bu farkların toplamı istekli sayısına bölünerek ortalama fark puan bulunur. Fark puanlar, ortalama fark puana bölünerek dağıtılmış fark puanlar hesaplanır. Geçerli tekliflerden en düşük tekliflerin bir üst teklife farkı, %10 dan fazla ise (yaygın olan net kar oranı) ve en yüksek teklifin bir alt teklife farkı % 25' den fazla ise (yaygın olan genel giderler +ner kâr oranı) en düşük ve en yüksek bu uç teklifler diğer çoğunluk tekliflere göre makul (rasyonel) olmadıklarından değerlendirme dışı tutulur. Geri kalan geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması alınır. Her isteklinin teklifi, mutlak değer olarak bu ortalama tekliften çıkartılarak fark indirimler bulunur. Her istekli firmaya ait fark indirim, bu firmanın dağıtılmış fark puanına eklenir. Fark indirimi ve dağıtılmış fark puanı toplamı en küçük olan teklif sahibinin teklifi uygun teklif ve dolayısıyle indirimi de uygun bedel olarak belirlenmiş olur. 65

V. SUMMARY A NEW MODEL FOR DETERMINING THE APPROPRIATE PRICE IN CONSTRUCTION CONTRACTS In this study a new model was established for determining the appropriate prices in construction contracts. Regulations published annually between 1984 and 1994 by Ministry of Public Works and Housing about participation in public contracts and determining the appropriate prices according to the Public Contracts Law numbered 2886 and 2990 numbered Law changing some items of this law were examined. These regulations were compared to each other detaily. Differences between the regulations were shown by tables. Between 1984 and 1992, all of the valid proposals were evaluated and the mean value of the proposals was determined, the higher proposal group was taken into the mean by doubling the values, thus the companies giving the highest reduction in price won the contracts. In 1993, the company proposed the highest reduction in price won the conract. In 1994, the companies proposed reduction in price 10% higher than the mean value of the rates won the contracts. In the new model established to determine the appropriate price in construction contracts, the main purpose is to make the work completed suitably to its technical requirements, with a reasonable profit, and on time. The main principle is that company proposed the price closest to the mean value of all the valid proposals wins the contract with the obligation to fulfill the required financial and technical conditions. How the grades given to the contractor companies according to the main criteria will affect the appropriate price was determined in this new model. Financial powers, experiences, equipment possibilities, employment situations, and records of the companies were seperately examined according to the main criteria and the companies take grader with respect the 100 full grade. The companies grades directly affects the evaluation of the financial and technical qualities of the companies and their proposals. 66The differences between the highest valid grade and other grades are found. The sum of these differences is divided by the number of applied companies and the mean difference grade is found. Distributed difference grades are calculated by dividing the difference grades by the mean difference grade. Among the valid propals, if the difference of the lowest proposal to the nearest low proposal is more than 10 % (common net profit ratio) and if the difference of the highest proposal to the nearest high proposal is more than 25 % (common general expenses + net profit ratio), these lowest and highest extreme proposals should be discarded since they are not reasonable. The arithmetic mean value of the other valid proposals is calculated Each proposal subtracted from this mean value added to and difference reductions of each firms. The proposal of the company having the lowest difference reduction and distributed difference grade summation is defined as the appropriate proposal and so its reduction is the appropriate price. 67