Dünya`da belli başlı limanların yönetim şekilleri ve Türkiye`deki limanların özelleştirilmesinin ulusal ekonomiye katkılarının analizi

Abstract

V-OZET Bu çalışma ` Dünya'da Belli Başlı Limanların Yönetim Şekilleri ve Türkiye'deki Limanların Özelleştirilmesinin Ulusal Ekonomiye Katkılarının Analizi ` başlığı altında üç bölüm halinde incelemeye alınmıştır. ` GİRİŞ ` bölümü limanların tanımı, gelişimi, liman tesisleri ile ilgili fiziksel bilgilerle birlikte limanların ekonomik yönü incelenmektedir. `Liman` deniz taşımacılığında gemi ve diğer taşıma araçları arasında mal ve yolcu aktarılmasını sağlayan, tüm altyapı ve donanımların varolduğu hizmet üniteleridir. Limanların ekonomideki yeri ve önemi ise, gün geçtikçe artmakta, liman bulunduğu bölgenin endüstrileşmesini sağlayarak, ticaretinin gelişmesine yardımcı olmakta, istihdamı arttırmakta, ülkeye döviz kazandırmakta ve taşıma sistemleri ile bir bütünlük sağlayarak geri besleme yolu ile ülkenin gelişimine ve sosyal refahının artmasına yardımcı olmaktadır.. ikinci bölümde ` Limanların Yönetim ve Organizasyon Şekilleri ` başlığı altında uygulamadaki limanların yönetim ve organizasyon şekilleri ile dünya ülkelerdeki uygulamaları ve Türkiye'deki uygulamaları yönünden incelenmeye alınmıştır. Görülüyoriri; Liman yönetim şekillerinin ülkeden ülkeye hatta bazen aynı ülke içerisinde, yürütülmesi, düzeni ve çalışmaları farklı biçimlerde ve bazı değişikliklerle sürdürülmektedir. Günümüzde liman yönetim ve organizasyon şekilleri dört ana grup altında toplamaktadır. Bunlar sırasıyla otonom (özerk) liman işletmesi, kamu liman işletmeleri, mahalli idareler tarafından işletilen limanlar ve özel idareler tarafından işletilen limanlar olarak adlandırılırlar. Bütün bunlara bağlı olarak yeni çözüm önerilerin aranmasındaki temel amaç ise; limanların en etkin ve verimli işletmeler olarak çalıştırılmalarıdır. Üçüncü bölümde ` Limanların özelleştirilmesi ve Beklentiler ` başlığı altında yine özelleştirmenin tanım ve kapsamı, özelleştirme eğilimlerinin nedenleri, özelleştirmenin amaçlan, özelleştirme uygulamalarından beklenen yararlar, özelleştirmeye duyulan kuşkular, özelleştirme yapan ülkelerde izlenen stratejiler, Türkiye'de özelleştirme eğilimleri ve beklentiler, dünya ile entegre olmak için liman yönetim biçimi seçmek zorunluluğu ve ulusal ekonomiye azami katkıyı sağlayacak yönetim biçimi seçme zorunluluğu hakkındaki bilgiler yer 85almaktadır. Uygulanan yönetim şekillerinde, özellikle kamu liman işletmelerinde görülen aksamaların düzeltilmesi limanlardaki atıl kapasitenin en aza indirilmesi, limanlarında amotisman paylarının düşük ve işçi ve personel giderlerinin yüksek olması nedeniyle yeni çözümlein arandığı özelleştirme çalışmaları ile KİT'leri devletin, doğrudan kontrol ve müdahale alanının dışmda bırakmak ve KİT'lerin çeşitli şekillerde özellikle, zarar eden kurumların açıklarının ödenmesinde bütçeye olan yükünün azaltılması yönünde çalışmalar yapılmakta ve yapılacak özelleştirme programı ile problemlerin çözüleceği düşünülmektedir.. Dördüncü bölümde ise `Sonuç ve öneriler` başlığı altında tezin ana amacına uygunluğu sonucunda liman yönetim şeklinin nasıl olması, özelleştirme eğilimlerinin liman kuruluşlarında nasıl gerçekleştirilmesi gerektiği ile ilgili bilgiler yer almaktadır. 86

SUMMARY The study is considered in three parts under the heading of `Ways of Management of Main Ports on the World and the Analysis of Contibutions of Privatization of Ports in Turkey to the National Economy`. The `Introduction` part includes the definition and development of the ports, yhe physical information about ports sites and the economical aspect of the ports. `Ports` are service units which provide the transfer of loads and passangers among the ships and other transportation vehicles in the naval transportation and which have all the infrastructure and rigging. The position and importance of the ports within economy, however, are increasing day by day,and by providing the industrialization of the region, the port helps to develop the trade faculties of the region, to increase the employment, to earn foreign exchange and by integrating with other transportation systems, using the feedback method, it contributes to the development of the country and increases the social welfare. In the second part, under the heading of `Ways of Management and Organization of the Ports`,the model of the management and organization of the ports under the implementation and the comparison of the implementations in other countries of the world and of Turkey. It is a fact that the ways of management of ports, implementations, arrangements and activities are diflfirent in every country, even in diffirent parts of a coountry. Recently, the models of management and organization of the ports are classified under four groups. These are, respectively, autonomous port management, public port managements, ports managed by local authorities and ports managed private authorities. In addition to these, the main purpose for looking for new suggestions is to provide porte to work more active and productive. In the third part, under the haeding of `Privatization of the Ports and Expectations`, there are the definition and content of privatization, the causes of privatization tendency, the purposes of privatization, the expectations from their implementations, the doubts on privatization, the strategies followed by countries of privatization, the tendencies and expectations of privatization in Turkey, the necessity for coosing the port management model for integration with the world, and information about the necessity for coosing the most useful method for the national economy. In order to exclude the SEE's from the direct control and intervention of the state and the pay off losses caused by the certain SEE's, to reduce the burden of it on the budget certain efforts have been made solve such problems through the 87privatization programme since certain problems have been observed in the public port enterprises due to the management methods used, and the privatization efforts are considered to bring new solutions to some problems like the stagnant capacity in the ports, low depreciation shares and high workmen and personnel expenses. And the fourth part, under the heading of `Conclusion and Proposals`, information is given on how the port management method should be in accordance with the chief aim of the thesis and how the privatization tendencies should be realized in the port enterprises. 88