Rize-Kaptanpaşa-İncesu-Cimilbaşköy kesiminin endüstriyel hammadde durumunun incelenmesi

Abstract

ÖZET Rize, Kaptanpaşa - İncesu - Cimilhaşköy Kesiminin Endüstriyel Hammadde Durumunun İncelenmesi Bu çalışmada, Doğu Pontidler 'in Kuzey Zonu 'nda yer alan Kaptanpaşa - Çimil Köyleri arasında kalan alandaki (TORTUM G45-M, Mvecl paftaları) litolojik birimlerin stratigrafik konumlan, petrografisi ve jeokimyasal özellikleri belirlenmiş, ayrıca bölgenin endüstriyel hammadde potansiyeli araştırılmıştır. İnceleme alanında tabanı, Ü.Kretase yaşlı daha çok andezit ve bazalt daha az dasit ve riyolitlerle temsil edilen `andezit- bazalt lav ve piroklastitleri` oluşturmaktadır. Bu birim Eosen yaşlı granitoyidler tarafından kesilmektedir. Granitoyidler, bu volkanitlerden sonra en yaygın birim olup, kendi içerisinde Çimil graniti, Sokovit adamellitit, İncesu granodiyoriti, Cimeros tonaliti, Cimeros kuvarsdiyoriti, Şemkohot granodiyorit porfiri ve Kaptanpaşa granodiyoriti olmak üzere yedi as bölüme ayrılmıştır. Bu granitoyidler KB - GD doğrultulu diyabaz daykları tarafından kesilmişlerdir. Granodiyoritlerle volkanitlerin dokanaklannda yer yer hornfels gelişimi olmuştur. Çalışma alanındaki başka bir volkanik birim Miyosen yaşlı Kantarlı piroklastitidir. Bunlar andezitik ve bazaltik tüf ve aglomeralarla temsil edilirler. Çalışma alanının en genç birimi Meco riyoliti 'dir. Andezit- bazalt lav ve piroklastitleri genellikle kalk-alkalen karakterli adayayı volkanitleridir. Granitoyidler kalk-alkalen, I - tipinde ve yitim kökenli olup olgunlaşmakta olan bir adayayı ortamını karakterize edrler. Bölge, K-G yönlü sıkıştırma kuvvetlerinin etkisi altında kalmış ve bunun sonucunda KD-GB doğrultulu yanal atımh faylarla KD-GB ve KB-GD doğrultulu makaslama çatlakları gelişmiştir. Granitoyidleri kesen diyabaz daykları bu çatlak sistemlerine yerleşmişlerdir. İncesu D. yatağından alınan dere kumu örneklerinden Zr ve Ti analizleri yapılmış, bunların granitoyid ortalamalarına göre yaklaşık 3 - 3.5 kat zenginleştikleri görülmüş ve bu derenin Karadeniz 'e döküldüğü Çayeli sahilinin Zr ve- Ti için, bundan sonraki araştırmalarda hedef bölge olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Granitoyidler; serttaş mermerciliği açısından da incelenmiş, gerek fiziksel özellikleri ve gerek se ulaşım, enerji ve iklim şartlan bakımından Kaptanpaşa ile Cimeros Köyü arasındaki bölgenin serttaş mermer için en uygun bölge olduğu anlaşılmıştır. 116

SUMMARY THE EXAMINATION OF RAW MATERIAL SITUATION OF RİZE, KAPTANPAŞA-İNCESU-CİMİLBAŞKÖY FIELD In this work, the stratigraphical settlement, petrographical and geochemical properties of the field between Kaptanpaşa and Cimil Willages settled in the north zone of the East Pontides (TORTUM G 45 - bl,b4 and cl section of map) are determined and besides this the industrial raw material potential of the area are examined. The basement of investigated area forms the andesite-basalt lava and pyroclastite of Upper Cretaceous age represented by mostly andesite and basalt less dacite and rhyolite. This unit is cut by granitoids of Eocene age. Granitoids are the most extensive unit after volcanites and are divided into seven parts in it as Cimil granite, Sokovit adamellite, İncesu granodiorite Şemkohot granodirite, Cimeros tonalite, Cimeros kuartsdiorite and Kaptanpaşa granodiorite. These granitoids are cut by diabase dykes in NW-SW direction. The other volcanic unit in working area is Kantarlı pyroclastite of Miocene age. These are represented by andesitic and basaltic tuff and aglomerates. The yuongest unit of the working area is Meco rhyolite. Andesite-basalt lava and pyroclastite generally islan-arc belt volcanites with calc-alcaly character. Granitoids are calc-alcaly, I-type and losted origine and represented a developing island belt domain. The area remanied under the compression forces and as the result of this the transversal faults in NE-SW and shear cracks in NE-SW and NW-SE directions are developed. The diabse dykes cutting granitoids are placed in this crack systems. Zr and Ti analyses are done in the on the sand samples taking from İncesu Stream bad and it has seen that these were riched 3-3.5 times according to granitoid average and For Zr and Ti, Çayeli Beach were İncesu Stream arrives to Black Sea is chosen as convenient target area for the investigation. Tge Granitoids were examined for the purpose of hardrock marble processing, the area between Kaptanpaşa and Cimeros Village is decided the best place for the hardrock marble according to physical, transportation and climate conditions. 117