İnşaat ihtilaflarını en aza indirecek sözleşme tipi ve muhtevasının belirlenmesi

Abstract

V. ÖZET İnşaatta en az ihtilaflı sözleşme tipinin belirlendiği bu çalışmada, öncelikle sözleşme tipleri itibariyle dünyada ve Türkiye'deki tipleri ve uygulama şekli ile incelendi. Daha sonra her sözleşmede ortak sorunlar teşkil edebilen ve muhtevadan kaynaklanan konulardan bazıları Yargı ve YFK kararlarından örnekler vermek suretiyle değerlendirildi. İnşaat sektöründeki üretim yoğunluğu dikkate alınarak toplu konut ile baraj ve otoyol projeleri esas kabul edilerek, bu inşaat tiplerine uygun sözleşme tipleri belirlendi. Sözleşme, karşılıklı rızaya dayalı bir anlaşmadır. Çok azı istisna olmak üzere inşaat tiplerinin tamamına yakını da bir sözleşmeye bağlanır. İnşaat sözleşmeleri uygulamadaki farklılıklar sebebiyle çeşitlilik göstermektedir. Birim fiyatlı sözleşme, Götürü bedelli sözleşme, Maliyet + ücret sözleşmesi ve Yap-Işlet-Devret Sözleşmesi gibi tipleri muhteva bazında ortak unsurları kapsar. Yer teslimi, süre, ödenek, kabul işlemleri, hakediş ödemeleri, v.b. hususlar yukarıda adı geçen sözleşme tiplerinde göreceli olarak önem ve önceliğe sahiptirler. Bu sebeple; çalışmamızda Süre, Ödenek, Maliyet, Performans ana kriterleri bazında incelemeye alınan inşaat tipine ait sözleşmenin muhteva bazındaki unsurları `en az ihtilaflı` olması yönüyle en iyiden en kötüye puan verilmesi suretiyle etkisi değerlendirilerek bir `çok amaçlı karar verme` modeli oluşturuldu. Model oluşturma aşamasında ise, `Analitik Hiyerarşi Metodu` uygulandı. Sonuçta tüm bu veriler kullanılarak bileşke izafi önem değerleri belirlenerek, toplu konut inşaatında Maliyet + Ücret tipi sözleşmenin, altyapı inşaatında ise Yap-Işlet-Devret sözleşme tipinin izafi öneme sahip olduğu şeklinde bir değerlendirme yapılarak çalışma tamamlandı. 100

V. SUMMARY DEFINITION OF CONTRACTING TYPES AND ITS CONTENTS CAUSING MINIMUM CONSTRUCTION CONFLICTS In this study, the one of contracting types of construction leading least conflicting in Turkey and in the world is defined. Then some common subjects constituting some general problems in every contract type stemming from its content are analysed. They are evaluated in referans to some The Judge and The Higher Science Constituation. The Mass Construction of Buildings and The Highway Projects which the density of construction production is very high construction sector are taken as examples and the contracting types for them are found. Contracting is an agreement based on mutually consensus. All kinds of constructions, with very few exceptions, can only be realised with a contracting. Construction contracting types are various due to some differentiations in application. Unit Price Contracting, lump Sum Contracting, Cost Plus Contracting and Built Operate and Transfer it (BOT) Contracting have some common elements their contents point of view. Site handing over, construction time, budgeting and its periodic releases, measuring and accepting operations, payments, etc., hove relative importance and priority in the above mentioned contracting types.. In this study, for that reason, considering time, Periodic Releases, Cost and Performance as main criteria a `multi criteria decision making model` is developed for the contracting types mentioned above analysing their contents to find which one is going to lead the least conflicting betweens the parts involved contractually in practice. The AHP model is used as a multiple criteria decision making model. A result `The Cost- Plus-Fixed-Price Contracting Type` for The Man Building Construction Project and `Build Operate Transfer it Type` for The Infra structure project are found as the ones leading the least conflicting. The Results obtained by the model developed in the thesis are testified that they are suppor the experiences witnessed in practices. 101