X-ışını ile çalışan bireylerin biyolojik dozimetrisi

Abstract

ÖZET ;'X- Işını ile Çalışan Bireylerin Biyolojik Dozimetrisi` Olası bir kaza sonucunda veya toplum sağlığı kontrolünde, absorbe radyasyon dozunun biyolojik dozimetri ile belirlenmesi gereken durumlarda, absorbe radyasyonun kalitesinde ve uygun radyasyon dozlarında oluşturulmuş bir kontrol doz- cevap eğrisine ihtiyaç vardır. Bu çalışmada X-ışınlan ile çalışan bireylerin biyolojik dozimetrisinin yapılabilmesi için kontrol doz-cevap eğrisinin oluşturulması ve bu radyasyon ile uzun süredir çalışan bireylerin absorbe radyasyon dozu miktarlarının oluşturulan kontrol doz- cevap eğrisinden belirlenmesi amaçlanmıştır. Kontrol grubu sağlıklı, sigara içmeyen ve radyasyonla çalışmamış bireylerden, deney grubu X-ışını ile uzun süredir çalışmış ve halen çalışmakta olan bireylerden seçilmiştir. Kontrol grubundan alman kanlar biri kontrol olarak bırakılarak diğerleri 0. 10, 0.25, 0.50, 0.75, 1.00, 1.50, 2.00, 3.00, 4.00, 5.00 Gy'lik radyasyon dozlarında ışınlanmış ve ışınlanan kanlar kültür ve fiksasyon aşamalarından geçirilerek sayıma hazır hale getirilmişlerdir. Her doz noktası için asimetrik kromozom aberasyonları sayılmıştır. Bu uygulama 10 farklı doz noktası için 4 defa yapılarak X-ışınlarına ait kontrol doz- cevap eğrisi elde edilmiştir. Kontrol doz-cevap eğrisinin oluşturulmasında toplam 10.440 metafaz kromozomu sayılmıştır. Eğriyi oluşturan radyasyon dozu parametreleri literatür ile uyum içindedir. Radyoloji çalışanlarından alman kan örneklerinin kromozom analizi sonuçlan Qdr metoduna göre değerlendirilerek biyolojik dozimetri sonuçlan belirlenmiştir. Sonuç olarak X-ışınlan ile çalışan bireylerin kromozom aberasyonlarındaki artsın müsaade edilen sınırlar içersinde olduğu tesbit edilmiştir.

SUMMARY `Biological Dosimetry of persons working with X-radiation` Control radiation dose-response curves are necessary in evaluating the absorbed radiation dose of both similar radiation quality and at radiation doses following radiation accidents or in monitoring health of public and radiation workers with biological dosimetry. In this study it was aimed to establish the control dose-response curves of X-irradiation for biological dosimetry of X-radiation workers and to estimate the absorbed radiation doses of a grup of workers from these curves. Healthy and nonsmoking individuals with no radiation working history were chosen as a control group whereas a test group included a long-term X-radiation workers. Peripheral blood from a control group were irradiated at radiation doses of 0.10, 0.25, 0.5, 0.75, 1.00, 1.50, 2.00, 3.00, 4.00, 5.00 Gy leaving one as a control and incubated in culture, fixed and stained to count. Asymetrical chromosome aberrations for each dose point were evaluated. The control dose-response curves for X-irradiation were established after repeating these steps for 4 times at 10 different radiation dose points. 10440 metaphase chromosomes were count in making this control curve. Radiation dose parameters of the curves were similar to that of in literature. The results of chromosome analysis of blood taken from radiation workers were evaluated with Qdr method. As a result, estimations showed that the absorbed doses were below the permitted radiation dose limits for these X-radiation workers. VI