Bitki ekstraktları ve atıklarının yabancı ot türlerinin gelişmesine olan biyoherbisit etkisinin araştırılması

Abstract

Eucalyptus camaldulensis Dehn. (Kırmızı okaliptüs), Juglans regia L. (Ceviz ağacı), Melia azedarach L. (Tespih ağacı), Nerium oleander L. (Zakkum ağacı), Raphanus sativus I. (Antep turpu) ve Thymus sp. (Kekik) gibi allelopatik özelliğe sahip bitki türlerinin kültür bitkileri ile yabancıot türlerinin gelişimine etkisinin saptandığı çalışma çimlenme denemeleri, sera denemeleri ve arazi denemeleri olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Çimlenme denemelerinde bu türlerin su ekstraktları, sera ve arazi koşullarında ise parçalanmış bitki atıkları toprağa karıştırılarak uygulama yapılmıştır. Sera koşullarında bu türlerin pamuk, mısır, soya ile Amaranthus retro flexus L, Portulaca oleracea L, Prosopis stephaniana Kunth. ve Xanthium strumarium L. `un gelişimine etkisi incelenmiştir. Tarla koşullarında yine aynı türlerin parçalanmış bitki atıklarının mısır ile yabancıot türlerinin gelişimine etkisi tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalarda; Çimlenme denemelerinde; % Çimlenen tohum sayısı, sera denemelerinde; Bitki boy uzunluğu, bitki yaprak sayısı, toprak üstü ve toprak altı aksamının yaş-kuru ağırlıkları, tarla denemelerinde; m2 'deki yabancıot ve kültür bitkisi sayısı, % genel yabancıot kaplama alanları, hasat edilen kültür bitkilerinin boy uzunluğu, hasat edilen kültür bitkilerinin toprak üstü aksamının yaş ağırlığı, 1000 dane ağırlığı ve verimden elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Çimlenme denemelerinde, uygulamalardan N. oleander'i takiben M. azedarach ve Thymus sp.'nin su ekstraktlarının tohumçimlenmesini inhibe ettiği saptanmıştır. Sera koşullarında M.azedarach ve N. oleander `in parçalanmış bitki atıklarının kültür bitkilerinin gelişimini, kuru ağırlığını arttırdığı, yabancıot gelişimini azalttığı tespit edilmiştir. Tarla koşullarında kültür bitksi gelişimini olumlu etkileyen, hiç uygulama yapılmamış kontrole göre verimi arttıran E.camaldulensis, J.regia, M.azedarach, N.oleander ve R.sativus 'un parçalanmış bitki atıklarının yabancıot gelişimini azalttığı belirlenmiştir.

112 SUMMARY In this study, some plant species that had allelopathic effects were investigated in terms of allelopathic and bioherbicide effects on the growth of weed sand cultivated plants. The study was carried out in three steps, germination tests, greenhouse and field experiments, respectively. Plant extracts of these species were used for germination test, while plant parts were used for greenhouse and field experiments. The allelopathic effects of these species on the growth of cotton, corn, soybean, Amaranthus retroflexus L, Port ulaca oleracea L., Prosopis stephaniana Kunth., and Xanthium strumarium L. were also determined. In the field experiment, the some plant parts were used to investigate the allelopathic effects of them on corn and weeds. In the experiments, the following criteria were determined; -percentage of germinated seeds (for laboratory experiments) -height of plants; number of leafs; fresh and dry weight of plants (for greenhouse experiments) -number of weed and cultivated plants in 1 m2 ; percentage cover of weeds in the field; height of plants harvested; fresh weight of the cultivated plants; weight of 1000 corn seeds; (for field experiments) The extracts of N. oleander, M.azedarach and Thymus sp. inhibited the germination of seeds involved in germination tests. Plant parts of M.azedarach, N. oleander showed a positive effects on the growth and dry weight of cultivated plants, but a113 negative effect on the growth of weeds in greenhouse experiments. The same results were obtained for effects of E.camaldulensis, J.regia, M.azedarach, N.oleander, and R.sativus in the field experiments.