Baca gazındaki kükürt dioksit (SO2)`in değişik kil mineralleriyle giderimi

Abstract

ÖZET BACA GAZINDANKİ KÜKÜRT DİOKSİT (S02)'İN DEĞİŞİK KİL MİNERALLERİYLE GİDERİMİ Hava Kirlenmesini oluşturan en önemli kirleticiler partikül madde ve SO2, CO2, CO, HC, NOx gazlarıdır. Hava kirliliğini oluşturan kirleticiler kaynaktan çıktıktan sonra global bir kirlilik yarattığından kaynakta emisyonlarının kontrol altına alınması gerekmektedir. Kireç esaslı temizleyicilerin kullanıldığı desülfürizasyon prosesleri oldukça yaygın uygulama alam bulmaktadır. Çünkü kireç ucuz ve temini kolay bir maddedir. Ancak artık gaz akırmndaki SO2İ daha çok gidermek için oldukça fazla miktarda kireç kullanımı, güncel bir problem olan CO2 emisyonlarının atmosfere daha fazla verilmesi sonucunu beraberinde getirmektedir. Bu nedenle alternatif çözümler bulmak artık bir zorunluluk haline gelmiştir. SO2 moleküler yüzeylerde oldukça etkili bir şekilde adsorplanmaktadır. Doğada kendiliğinden oluşan ve ülkemizde zengin yatakları bulunan kil minerallerinden sepiyolit, bentonit ve zeolit doğal birer adsorban malzemedir. Bu maddeler kendi kristal yapılan içersindeki gözenek boyutundan daha küçük boyutlu molekülleri rahatlıkla yapılarında seçici olarak adsorplarlar. Bu çalışma kapsamında, sepiyolit, bentonit ve zeolit doğal kil mmerallerinin ısıl işlem uygulanarak yapısal değişimleri ile SO2 giderme kapasitelerinde meydana gelen değişiklikler incelendi. 200°C'nin üzerindeki kurutma sıcaklıklarında kristal yapıda çökmeler meydana geldiğinden 200°C'de en uygun sonuçlar elde edildi. 38 mikrondan küçük adsorban malzemeden sentetik olarak hazırlanan gaz karışımı geçirildi ve sepiyolit minerali için 2,996 mgS02/ g sepiyolit, bentonit minerali için 2,921 mgS02/ g bentonit ve zeolit minerali için 3,028 mgS02/ g zeolit değerleri tespit edildi. IX

SUMMARY REMOVAL OF SULPHUR DIOXIDE (S02) FROM FLUE GASES USING CLAY MINERALS The most important air pollutants are particle matters and S02, CO2, CO, HC, NOx gases. After air pollutants emitted from their sources, they creates a global pollution. So, emission of this pollutants must be under controlled. Desulfurization Processes which are used lime originated matterials are widely used. Because lime is a cheap and easy suppliable matterial. Owing to treat more SO2 in gas flow it is necessary usage of guite large amount of lime. But use of large amount of lime creates more CO2 which is an air pollution problem in nowadays. So, Finding alternative solutions to this problem is a necessity. SO2 is adsorbed in molecular surfaces guite efficiently. Some of clay minerals sepiyolite, bentonite, and zeolite, which are natural and rich reserved in Turkey, are adsorban materials. This materials can selevtively adsorb smaller pore sized molecules than adsorban materials pores. In this study, sepiyolite, bentonite, and zeolite clay minerals are dried in different temperatures and differences of their SO2 removal capasities were investigated. Crystal form is decomposed above 200°C drying temperatures. Because of this situation the most suitable results were gained in 200°C drying temperature. Simulated stack fas were passed through adsorban which is little Ihan 38 mikron. It was indicated that SO2 removal for sepiyolite was 2.996 mg S02/g sepiyolite, for bentonite 2.921 mg S02/g bentonit, and for zeolite 3.028 mgS02/g zeolite.