Büyükçekmece ilçesinde kayma dalgası hızı kullanılarak mikrobölgeleme çalışmaları

Abstract

ÖZETBÜYÜKÇEKMECE İLÇESİNDE KAYMA DALGASI HIZIKULLANILARAK MİKROBÖLGELEME ÇALIŞMALARIDeprem tehlikelerine karşı güvenlik kavramı iki yönlü bir yapıya sahiptir, birincisipotansiyel yıkıcı dinamik kuvvetlere karşı yapının güvenliği, ikincisi ise büyütme,heyalan ve sıvılaşma gibi olgularla ilişkili olarak yapıyerinin (site) güvenliğidir. Sonyıllarda, dünyadaki sismik açıdan aktif bölgelerdeki deprem tehlikelerine karşıyapıyerinin güvenliğinin önemi mühendislerin, şehir plancılarının ve bilim adamlarınınartan oranda ilgisini çekmektedir. Mikrobölgeleme çalışmalarında, yerel zemin tepkisi,yamaç stabilitesi ve sıvılaşma gibi her bir olgu için üç aşamada çalışmalartanımlanmaktadır. Bu tezin çalışma alanını Büyükçekmece (İstanbul) ilçesioluşturmaktadır. Bölgede mikrobölgeleme çalışmaları için, sondaj noktaları yakınındakayma dalgası hızı, sismik kırılma ölçümleri ile belirlenmiştir. Kayma dalgası hızızeminlerin büyütmesinin ve sıvılaşmasının değerlendirilmesinde önemli bir özelliktir.Çalışma alanı için, bağıl büyütme faktörleri Midorikawa, Joyner ve Fumal, ileBorcherdt ve diğ. yaklaşımları kullanılarak hesaplanmıştır. Aynı zamanda, zeminlerinsıvılaşma dirençleri Seed ve Idriss tarafından geliştirilen devirsel kayma gerilmesiyaklaşımı kullanılarak belirlenmiştir. Seed ve Idriss yaklaşımının ikinci aşamasındadepremin devirsel kayma gerilmesi oranının belirlenmesi gerekmektedir. Bölge içinproje depreminin ivmesi Marmara Denizi fay modelleri gözönünde tutularak 0,4g ve 0,5g kabul edilmiştir. İnceleme alanı için, Sıvılaşma Güvenlik Katsayısı (GK) ve SıvılaşmaPotansiyeli (PL) belirlenmiştir. Ayrıca, kayma dalgası hızları kullanılarak, zeminsınıflama haritası (NEHRP ölçütlerine göre), zemin hakim titreşim periyodu haritası,büyütme haritaları ve sıvılaşma güvenlik haritaları hazırlanmıştır. Zemin sınıflamaharitasına göre çalışma alanında C ve D kategorilerinde zeminlere raslanmaktadır. Öteyandan, bölgede zemin hakim titreşim periyodlarının 0.3-0.6 saniye arasında değiştiğigörülmektedir. Bölge için bağıl büyütme değerleri 1.4-3.6 aralığında değişmektedir.Sıvılaşma güvenlik faktörleri ve sıvılaşma potansiyelleri sırasıyla bölgedeki bazıalanlarda (SK15, SK16, SK7 ve SK8) 0,8'den küçük ve % 15'den büyük olduğusaptanmıştır.x

SUMMARYMICROZONATION STUDIES BY USING SHEAR WAVEVELOCITY IN BÜYÜKÇEKMECESafety against earthquake hazards has two aspects: firstly, structural safety againstpotentially destructive dynamic forces and secondly safety of a site itself related withthe phenomena such as amplification, landsliding and liquefaction. The importance ofsite safety from earthquake hazards has received increasing attention in recent yearsamong engineers, scientists and city planners in seismically active regions in the world.For each kind of phenomenon such as local ground responce, slope instability andliquefaction, three grades of approach to microzonation are described. Study area of thethesis is located in Büyükçekmece (Istanbul). For microzonation purposes, the shearwave velocity has been obtained by seismic refraction measurements near the boreholesites. Shear wave velocity of soil layers is a useful property for evaluating siteamplification and liquefaction. For the study area, relative amplifications has beencalculated by Midorikawa, Joyner and Fumal, and Borcherdt et al?s approaches. At thesame time, liquefaction resistances of soil deposits were determined both by the shearwave velocity and the SPT (N) values by cyclic stress approach of Seed and Idriss.Second part of Seed and Idriss procedure requires the determination of the cyclic stressratio of earthquake. The accelerations of project earthquake were accepted as 0,4g and0,5g according to the Marmara Sea fault models. For investigated area, LiquefactionSafety Factor (GK) and Liquefaction Potantial (PL) have been determined. Also byusing the shear wave velocities, soil classification map (NEHRP), site charectristicperiod map, amplification maps, liquefacition safety maps have been prepared.According to the soil classification map, soils are categorized as C and D in the studyarea. On the other hand, according to the site characteristic period map, period valuesare between 0.3-0.6 seconds. Relative amplifications are between 1.4-3.6 values in thisarea. Liquefaction Safety Factors and Liquefaction Potential parameters in some sites(SK15, SK16, SK7 and SK8) are respectively smaller than 0,8 and greater than 15%.xi