İn vitro radyasyon uygulaması sonucu lenfositlerde meydana gelen kalıcı olmayan kromozom aberasyonları ile mikronükleus oluşumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Radyasyon tahribatı ile kromozomlarda meydana gelen hasarlar sitogenetik teknikler ile ölçülebilir. Kromozom aberasyonları tekniği ile ölçülen kromozom hasarları hücreler tarafından absorbe edilen dozun belirlenmesinde güvenilir bir metodtur. Fakat skorlama işlemi için beceri ve tecrübe gerektirmesi, sayımının güç olması nedeniyle çok fazla hücre değerlendirilememesi gibi pratiklikten uzak dezavantajlara da sahiptir. Meydana gelen kromozom hasarlarının ölçüldüğü bir diğer teknik olan mikronükleus tekniği ise daha kolay ve daha fazla hücrenin değerlendirilmesi ile istatistiksel gücü fazla olan bir yöntemdir.Bu tez projesinde, sağlıklı bireylerden alınan periferal kan örneklerine 0 Gy, 1 Gy, 2 Gy, 3 Gy ve 4 Gy olmak üzere farklı radyasyon dozları verilerek mikronükleus tekniği ile elde edilen sonuçların, radyasyona özgü hasarları daha iyi ölçen kromozom aberasyonları ile ilişkisi incelenmiştir. Uygulanan radyasyon sonucu kromozom hasarlarındaki artışlar 2 teknik ile de gözlenmiştir. Kromozom aberasyonları ile MN (mikronükleus) frekansları her bir birey için karşılaştırıldığında disentrik frekansları ile MN frekansları arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı gösterilmektedir. Mikronükleuslar ve serbest asentrikler arasındaki ilişkinin disentriklerle mikronükleuslar arasında olduğu kadar anlamlı olmadığı bulunmuştur.Disentrik aberasyon sıklıkları ile mikronükleus sıklıkları arasındaki ilişkiden dolayı, uygulanması ve değerlendirmesi daha kolay olan ve kısa süren mikronükleus tekniği kromozom aberasyon tekniğine alternatif bir teknik olarak değerlendirilebilir.

Radiation induced chromosome damage can be measured by cytogenetic techniques. Chromosome damage measured by the chromosome aberration technique is a reliable method in determining an absorbed radiation dose by cells. But the technique has some disadvantages as scoring is hard and requires skill and experience which of these lead low number of cell counts. The micronucleus technique which also measuring chromosome losses has an easy scoring criteria leading high numbers of cell counts and therefore holds more statistical power.In this thesis project, the relationship between the results of the micronucleus technique and the chromosome aberrations which are good indicators of radiation damage was investigated after giving radiation doses of 1Gy, 2Gy, 3Gy and 4Gy to peripheral blood lymphocytes of healthy individuals. Increases in the chromosome damage after giving radiation were observed by the two techniques. When the chromosome aberrations and the micronucleus frequencies were compared for an each individual, it was shown a significant relationship between the dicentric chromosome damage and the MN frequency. The relationship between the micronuclei and the free acentric chromosome aberrations was not significant as it was between the dicentrics and micronuclei.Because of the relationship between the dicentric aberration and the micronucleus frequencies, the micronucleus technique with an easy, short term application and scoring can be used as an alternatif to the chromosome aberration technique