Ilgaz Dağı kuzey bakısındaki orman basamakları, meşcere kuruluşları ve silvikültürel özellikleri

Abstract

Silvikültürel ÖzellikleriBu çalısmada; Ilgaz Dagı'nın kuzey bakısındaki mescere kurulusları, bu kuruluslarıolusturan agaç türlerinin büyüme iliskileri, mescere kuruluslarına etki eden faktörler veözellikleri incelenerek, dogal gençlesme ve ekolojik kosullar hakkında degerlendirmeleryapılmıstır.Tez çalısması; orman basamakları, örnek alanların bonitetlendirilmesi, mescerekurulusları, mescere kurulus özelliklerinin yükselti basamaklarına ve bonitete göredegisimi, asli agaç türlerinin büyüme iliskileri, mescere kurulusuna etki eden faktörler,mescere ve tek agaçtaki stabilite degerleri, ölü agaç özellikleri, agaç kollektifikurulusları ve dogal gençlesme gibi 10 ana baslık altında toplanmıstır.Mescere kurulus özelliklerini belirleyebilmek amacıyla farklı yükselti ve bakılardakimescere kuruluslarını en iyi temsil eden 30 adet örnek alanda inceleme yapılmıstır.Örnek alanlarda; agaç sayısı, hacim, karısım ve katlılık, gögüs yüzeyi, boy-yas, gögüsçapı?agaç boyu arasındaki iliski ve agaç sayılarının çap basamaklarında dagılımıincelenmistir. Mescere kurulus özelliklerinin yükselti basamaklarına ve bonitete göredegisimi arastırılmıstır. Örnek alanlarda toprak örnekleri alınmıs ve analizlerigerçeklestirilmistir. Ayrıca otsu bitki türlerinin teshisi gerçeklestirilmistir. Agaçlarınkarsılıklı büyüme iliskilerini ortaya koyabilmek için 36 adet agaçta gövde analizigerçeklestirilmis ve örnek agaçlarda çap, çap artımı, boy, boy artımı, hacım, hacımartımı, agaçların yas-boy iliskisi yükselti basamaklarına baglı olarak degerlendirilmistir.Mescere kurulusuna etki eden biyotik, klimatik ve edafik faktörler ele alınmıstır.Mescere ve tek agaçtaki stabilite degeri, arastırma alanlarındaki ayakta kuru seklindekiölü agaç miktarları ve Subalpin yükselti basamagındaki agaç kollektif kurulusuhakkında degerlendirmelerde bulunulmustur.Arastırma alanında belirgin yükselti basamaklarının varlıgı görülmüstür. Bu basamaklaraz ya da çok bazı özellikler bakımından birbirinden ayrılmaktadır. Özellikle Subalpinyükselti basamagı ile Montan yükselti basamakları arasında mescere kurulusubakımından büyük farklılıklar bulunmaktadır. Optimal seçme kurulusuna yakın mescerekuruluslarının yanında, daha çok bu kurulustan uzaklasmıs üst tabakaca zengin, orta vealt tabakaca fakir, düsey kapalı mescere kurulusları görülmektedir. Karısık mescerelerinkarısım oranlarının bozuldugu, tespit edilmistir.Örnek alanlarda türler arasında yas farklılıgı oldugu gibi aynı tür içinde de yas farklılıgıgörülmekte olup, yas varyasyonları Göknar'ın hakim oldugu mescerelerde daha genistir.Sarıçam arastırma alanında bütün yükselti basamaklarında ilk yıllarda Göknar'a göredaha iyi boylanmaktadır. Agaçların en yüksek artım degerlerini farklı yükseltibasamaklarında elde ettikleri anlasılmıstır.Arastırma alanında mescereye katılan çok sayıda farklı familyalara ait bitki türünerastlanmıstır.Özellikle Montan basamaktaki rekabetçi diri örtü gençlesmeyi engelleyenönemli bir faktördür. Arastırma alanında yogun olarak görülen kar ve rüzgar etkilerimescere kurulusunu olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle egimin yüksek oldugu,dogal mescere kurulusunun bozuldugu, üst kısımlarında tepe ve sırt gibi alanlarınbulundugu bölgelerde, kıs sonu ilkbahar basında bu etkilerin daha çok görüldügü tespitedilmistir. Mescere ve tek agaçtaki stabilite degerinin agaç sayısına ve gögüs çapınagöre degisim gösterdigi, ayakta kuru seklindeki ölü agaçların çalısma alanında farklımiktar ve sekillerde oldugu tespit edilmistir.Çalısma alanındaki ormanların uzun yıllardan beri devam eden asırı faydalanma, biyotikve abiyotik etkenler nedeniyle kurulusu ve stabilitesinin bozulmus oldugu bu çalısma ileortaya konulmustur. Bu nedenle; arastırma alanındaki mescerelerde stabilite vevitalitenin artırılması yönünde öneriler ile dogal gençlesme ve uygulanacak bakımtedbirleri tartısılmıstır.

This study investigates the forest stand structures on the Northern Aspect of IlgazMountain, growth relations of the tree species constituting the stand structures, and thefactors affecting the stand structures. Moreover, natural regeneration and ecologicalconditions are evaluated.The thesis study has been classified under ten main headings such as forest zones, theproductivity of sample plots, stand structures, the variation in the characteristics ofstand structures according to the altitude zones and site, the growth relation of treespecies, the factors affecting the stand structure, the stability values of stand and singletree, the characteristics of the dead tree, the tree collective structures and naturalregeneration.Investigation on forest stand structures is conducted on 30 sample plots bestrepresentingthe stand structures on different elevations and aspects. In the sample plotsnumber of trees, volume, mixture and stratification, basal area, height, age, dbh-heightrelationship and diameter distribution of tree numbers are examined. The variation inthe characteristics of stand structures according to the altitude zones and site has beenstudied. Soil samples have been taken from the sample plots and analysied. In addition,the identification of the herbaceous plant species has been realized. Furthermore, stemanalyses are carried out on 36 trees in order to see growth relationships and thediameter of sample trees together with the diameter increment, height, heightincrement, volume, volume increment, age-height relation of trees dependent upon thealtitude zones have been evaluated. The biotic, climatic and edaphic factors affectingthe stand structure have been considered. Stability values of individual tree and stands,amounts of dead trees as snags, and collective tree structure on subalpine zone are alsoevaluated.The existence of clear altitude zones in the field of research has been observed. Thesezones are separated from each other in some characteristics. Subalpin altitude zone andMontan altitude zones especially have great differences in stand structure. Togetherwith stand structure close to ideal selection structure, multi-cohort stand structures richin upper story but poor in middle and under story have appeared. It has been ascertainedthat the mix proportions of mixed stands have been spoiled.In addition to the difference in age among the kinds, it has been seen that there is alsodifference in age within the same kind in the research field, and age variations are widerin the stands that Fir tree dominates. Scotch pine grows taller than Fir within the firstyears in all altitude zones of the research field. It has been understood that trees have thehighest increment values in the different altitude zones.Many plant strains belong to different families that added to the stand then have beenencountered in the research field. Especially, competitive live cover in the Montan zoneis a significant factor preventing regeneration. Snow and wind effects existing heavilyin the research field have a negative influence on the stand structure. It has beenascertained that these effects are stronger during the end of winter and spring outset,especially in the areas that have a high slope, the natural stand structure has beenspoiled and has hills and crests on the upper parts. Also it was found that the stabilityvalues of the stand and the individual tree vary according to the number of the trees andto the diameter at breast height (dbh), and that the amounts and forms of dead trees assnag vary as well.This study reveals that the structure and stability of the forests in the study area havebeen deteriorated due to biotic and abiotic factors and the overuse of forests over years.Snow and wind appear to be particularly responsible for this deterioration. Thus,suggestions are presented as for increasing the stability and vitality of the stands, anddiscussions are made on the natural regeneration and the required tending practices.