Larval Echinococcus granulosus ile enfekte edilen farelerde hidatidoz patogenezinde ve antihelmintik etkinliğinde nitrik oksitin rolü

Abstract

Bu çalışmada, E. granulosus ile enfekte olan koyunların karaciğerlerindeki hidatik kistlerden alınan protoskolekslerin Albino Balb/c farelere intraperitonal olarak verilmesi ile oluşturulan sekonder hidatidoz enfeksiyonu sırasında, karaciğer dokusunda; hidatidoz patogenezinde ve antihelmintik ilaçların etkinliğinde nitrik oksit (NO)'in rolü araştırılmıştır.Enjeksiyondan 8 ay sonra, enfekte edilen hayvanların bir grubuna özgül iNOS inhibitörü L-N6-(1-Iminoetil)lizin-hidroklorid (L-NIL), bir grubuna NO donörü olan sodyum nitroprussid (SNP), diğer grubuna da antihelmintik ilaç olan albendazol ve praziquantel uygulandı, diğer bir grup ise kontrol olarak ayrıldı. Hayvanlara antihelmintik ilaçlar olarak verilen albendazol ve praziquantel, zeytinyağında çözülerek gavajla oral olarak, diğer maddeler ise fizyolojik tuzlu su ile çözülerek ip olarak 7 gün boyunca uygulandı. Deney sonunda, hayvanlardan sitolojik, histolojik, immünohistokimyasal ve biyokimyasal yöntemler için doku ve kan örnekleri alındı.Enfeksiyonlu gruplarda karaciğerde, ışık mikroskobunda çok sayıda inflamasyon alanları, özelikle sinüzoidlerde düzensizliklerle birlikte, lümenlerinde çok sayıda lökosite, endotel tabakasında düzensizliklere, ayrıca Disse alanlarında bozukluklara rastlanmıştır. Elektron mikroskobunda, sinüzoid endotelinde ciddi hasarın olduğu, lümenlerinde lökositlerle birlikte parazit enfeksiyonunda özellikle görülen eozinofillere çok sık rastlandığı, ayrıca bunlara ek olarak, hepatositlerde GER keselerinde ve nukleus membranında düzensizlikler görüldü. eNOS ve iNOS reaksiyonunun dokuda arttığı görüldü. Enfeksiyonlu gruplara antihelmintik verildiğinde inflamasyon alanlarının ve hasarın azalmasına karşın, NOS reaksiyonlarında azalmanın olmadığı belirlendi. İnhibitör ve donor verildiğinde hem iNOS hem de eNOS reaksiyonun azaldığı görüldü. SNP verilen grupta inhibitör verilen gruptan farklı olarak inflamasyon alanlarının azaldığı belirlendi. Ayrıca bu grupta göç etmekte olan Kupffer hücrelerine rastlandı. İlaçlarla birlikte bu maddeler uygulandığında, inflamasyon alanlarının azaldığı tespit edildi. İlaçla birlikte SNP verilen grupta eNOS ve iNOS reaksiyonu azalırken, inhibitör verildiğinde sadece iNOS reaksiyonun azaldığı görüldü. SNP verilen enfeksiyon gruplarında ayrıca, ilginç bir bulgu olarak sinüzoidlerde genişlemelerle birlikte hepatositlerde vakuollerin olduğu tespit edildi.Serumdaki nitrit/nitrat değerlerinde sadece ilaç ve SNP verilen enfeksiyon grubunda artış olurken, inhibitör verilen grupta azalmanın olduğu belirlendi. Dokudaki malondialdehid seviyesi, ilaç verilen enfeksiyon grubu ile SNP verilen enfeksiyon grubunda artarken, inhibitör verilende azaldı.Çalışmadan elde edilen sonuçlardan, enfeksiyon sonucu dokuda meydana gelen değişikliklerde NO'in de etkili olduğu, sadece iNOS'un değil aynı zamanda eNOS'un da önemli rol üstlendiği görülmüştür. Enfeksiyonlu bireylere L-NIL verildiğinde enfeksiyon belirtilerinin devam etmesi, NO donoru verilmesiyle inflamasyon alanların azalması NO'in etkili olduğunu göstermiştir.

In this study, role of nitric oxide (NO) in the pathogenesis of hydatidosis and effectiveness of anthelmintic drugs was examined in secondary infection established by intraperitoneal injection of protoscolices obtained from hydatid cysts of infected with sheep livers in Albino Balb/c mice.A group of infected animals were given L-N6-(1-Iminoethyl)lysine-hydrochloride (L-NIL), a selective inhibitor of iNOS, 8 months after protoscolices injection. Two groups were administered nitric oxide donor sodium nitroprusside (SNP), and anthelmintic drugs albendazole and praziquantel, respectively. A control group was also formed. Albendazole and praziquantel dissolved in olive oil were administered with gavage feeding, while other substances dissolved in physiological saline were given intraperitoneally for a period of 7 days. Subsequently, tissue and blood samples were taken for cytological, histological, immunohistochemical and biochemical examinations.Infected groups showed numerous inflammation areas, disorganized sinusoids with plenty of leukocytes, disrupted endothel and damaged Disse?s spaces at light microscopy. However, electron microscopy revealed severe damage in sinusoidal endothelial cells, predominated eosinophils in sinusoid lumens which are commonly seen in parasitic infections, and disorganization in GER tubules and nuclear membrane. eNOS and iNOS reactions were increased in the tissue. When infected groups were treated with anthelmintic, it was found that inflammation areas and damage were lowered, in spite of no decrease in NOS reactions. On the other hand, both iNOS and eNOS reaction were lowered when inhibitor and donor were given. Unlike the group administered the inhibitor, SNP treated group exhibited less inflammation areas, along with migrating Kupffer cells. Combination of these substances and drugs resulted in decreased inflammation areas. eNOS and iNOS reactions were lowered in the group administered combined drug and SNP, while only iNOS reaction was decreased when inhibitor was given. In addition, infected groups receiving SNP displayed expanded sinusoids and hepatocytes with vacuoles, intriguingly.While levels of serum nitrite/nitrate were elevated only in the infected group given drug and SNP, there was a decrease in the group administered inhibitor. Tissue level of malondialdehyde was increased in infected groups to which drug and SNP were given. However, it was lowered in inhibitor given group.It was seen from the obtained results that NO is also effective in changes occurred in tissue because of infection, and not only iNOS but also eNOS plays an important role. Continued signs of infection in L-NIL administered mice and decreased inflammation areas in NO donor administered mice imply effectiveness of NO.