CaF2:Dy,CaSO4:Dy,LiF:MgTi ve Al2O3:C kristallerinin tuzak parametrelerinin termolüminesans ışınma eğrileri analiziyle belirlenmesi

Abstract

öz YÜKSEK LİSANS TEZİ CaF2:Dy,CaS04:Dy,LİF:Mg,TiVE AbOa :C KRİSTALLERİNİN TUZAK PARAMETRELERİNİN TERMOLÜMİNESANS IŞIMA EĞRİLERİNİN ANALİZİYLE BELİRLENMESİ Semra SOLAK ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FİZİK ANABİLİM DALI DanışmanrZehra Yeğingil Yü:2003,Sayra:102 JürirProf. Dr. Zehra YEĞİNGİL :Prof Dr.Gûlsen ÖNENGÜT :Pro£Dr.SelimKAPUR Termolüminesans özellik gösteren bir çok materyal vardır,ancak bunların bazıları termolüminesans dozimetre olarak kullanıhrlar.Uygun olanı seçmek için kristalin kimyasal ve fiziksel özelliklerinin yanında tuzak parametrelerininde bilinmesi gerekir Tuzak parametrelerini (tepelerin sayısı,aktivasyon enerjisi Ea,kinetik derece b, frekans faktörü s ) belirlemek için değişken doz oranı(VD) metodu, Tm-Tstop metodu,başlangıçtaki artış(IR),değişken ısıtma oranlan metodu (VHR),tepe şekli (PS) ve bilgisayarla ışıma eğrisi ayrıştırma metodu kullanılmıştır. Tm-Tstop metodu CaFzDy kristalinin dokuz tepeden oluştuğunu göstermiştir.Değişken doz oranlan metodu bu tepelerin yedisinin (l-6)ve8'in birinci derece,7ve 9'un genel derece olduğunu göstermiştir.Fakat Tm-Tstop ve CGCD metodlan tepe 6'nında genel derece olduğunu göstermiştir. EarTstop ve CGCD metotları ve a:Ab03:C kristalinin ışıma eğrisinin en az iki tepeden oluştuğunu göstermiştir. Değişken doz oranı ve CGCD metotlan ışıma eğrisindeki tüm tepelerin genel derece olduğunu göstermiştir.İki farklı doz seviyesinden sonra elde edilen Ea-Tstop grafikleri ısısal azalma etkisininçok güçlü olduğunu ve artan doz seviyesiyle yüksek sıcaklık kısmma kaydığını göstermektedir. Bu çalışma doz seviyesinin ve ısıtma oranlarının ışıma eğrisindeki tepelerin tuzak parametreleri üzerinde çok etkili olduğunu ve uygulanan metotların sonuçları arasında uyum olmadığını göstermiştir. Anahtar kelimeler. CaF2 :Dy,Ak03 :C, tuzak parametreleri KÜRDÜ)

ÂBSTRACı ?U ST* - '».? U II Î^İTO DETERMINATION OF TRAP PARAMETERS OF CaF2:Dy, AND AhOs :C By ANALYZING THEORMOLUMİNESCENCE CURVES Semra SOLAK DEPARTMENT OF PHYSİCS INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA SupervisonZehra Yeğingil Year:2003,Pages:102 JuryrZehra YE?İNGİL : Gülsen ÖNENGÜT :SelimKAPUR There are many thermolumiscent materiaLHowever some of them are used as thermbfuminescence dosimeter.In order to select suitable ones,trap parameters should be known besides the other chemical and physical properties The variable dose (VD), Tm-Tstop, initial rise (IR), variable heating rate (VHR), peak shape (PS) and computerized glow curve deconvolution (CGCD) methods are used to determine the trap parameters (number of peaks, the order of kinetics (b), the activation energy (Ea) and frequency factor(j). The Tm-Tstop procedure indicates that the glow curve of CaF2:Dy crystal consists of at least nine glow peaks. The dose variation experiment indicates that seven of them, namely peaks 1-6 and 8, are of first-order kinetics and peaks 7 and 9 are of general-order kinetics. However, the Tm-Tstop procedure and the CGCD method have indicated that peak 6 has also general-order kinetics. The present work also indicates that the post-irradiation annealing and the heating rate have pronounced effects on the evaluated kinetic parameters of all glow.peaks The Ea-Tstop and CGCD methods were indicated that the dosimetric peak of a:Aİ203 crystal is the superposition of at least two components at all dose levels. When the dose level reaches and exceeds saturation point, anew peaks is also evident on the low temperature side of dosimetric peak. The dose variation experiment and CGCD methods were indicated that both components of dosimetric peak have general-order kinetics and their kinetic-orders are changed ith doses.. Ea-Tstop plots after two dose levels (D=10 Gy and 1 Gy) were indicated that the thermal quenching effect on this sample is highly dependent on the dose level and it starts to shift to high temperature sides with increasing dose leveL The present work indicates that dose level and heating rate have pronounced effects on the evaluated kinetic parameters of dosimetric peak and therefore no any agreement between the results of all methods. Key Words: CaF2 Dy^b03 :C,trap parameters n