Ceylanpınar`da seçilmiş tozlayıcı antep fıstığı (P. vera L.) tiplerinin bazı dişi çeşitlerde meyve tutumu ve meyve kalitesi üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma, 1998-2000 yıllan arasında Ceylanpınar Tarım İşletmesi 'nde, 2001 yılında ise Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü' ndeki antepfıstığı parsellerinde yürütülmüştür. Denemede, Kırmızı, Siirt ve Ohadi antepfıstığı çeşitlerine uygun olan 9 değişik tozlayıcı tipin, bu dişi çeşitlerin meyve tutumu ve meyve kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi ve söz konusu tip ve dişi çeşitlerin döllenme biyolojilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. 1998 ve 1999 yıllarında saf çiçek tozlanyla tozlama yapılmış, 2000 ve 2001 yıllarında ise çiçek tozu buğday unuyla seyreltilerek %1, %5, %10, %50 ve %100'lük çiçek tozu kullanılmıştır. Kullanılan çiçek tozlarının TTC ile canlılık testleri, Petride agar ve Asılı damla yöntemleriyle de in vitro koşullarda çimlendirme testleri yapılmıştır. Çiçek tozu-un karışımları, tozlama mesafeleri ve çiçeklerin reseptiflik düzeyleri ile ilgili çalışmaların yanında, 1 mm2'ye düşen çiçek tozu sayısı ve çiçek tozu üretim miktarı da belirlenmiştir. Tozlama çalışmaları sonucunda yüzde meyve tutumu, çiçek ve meyve dökümleri, çiçek tozu çim borusu büyümesi, endosperm ve embriyo gelişimi yanında kabuklu ve iç meyve büyümesi incelenmiş; meyve kalite kriteri olarak da pomolojik analizler (100 meyve ağırlığı, meyve boyutları ve meyve randımanı), fiziksel analizler (çıtlak meyve oranı, dolu ve boş meyve oranı) kimyasal analizler (yağ ve protein analizleri) yapılmıştır. Deneme sonucunda Kırmızı çeşidi için 23 nolu tozlayıcı, Siirt çeşidi için 7 nolu tozlayıcı ve Ohadi çeşidi için ise 1 8 nolu tozlayıcımn en iyi tozlayıcılar olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler : Pistacia vera, antepfıstığı, döllenme biyolojisi, embriyo gelişimi, meyve kalitesi.

This study was carried out during 1998 - 2000 at Ceylanpinar State Farm's pistachio orchards and at Pistachio Research Institute experimental orchards in Gaziantep in 2001. The aim of this study was the determination of 9 different pistachio pollinators' effects on fruit set and fruit quality of Kırmızı, Siirt and Ohadi pistachio cultivars and investigation of fertilization biology of the selected pollinators and cultivars. Pure pollen was used in artificial pollination in 1998 and 1999. In 2000 and 2001 pollen and wheat flour was mixed to obtain 1%, 5%, 10%, 50% and 100% pollen mixture, and these pollen mixtures was used for artificial pollination. Pollen were tested in vitro by TTC viability and germination tests. Besides pollen mixtures, pollen application distances and receptivity practices; pollen number per 1 mm2 and pollen production were determined. To determine the effets of artificial pollination, fruit set, flower and fruit abscission, pollen tube growth, endosperm and embryo development, nut and kernel growth were investigated. On the other hand, porno logical (100 nut weight, nut and kernel dimensions and ratio), physical (splitting rate, filled and blank nut rates) and chemical analysis (fat and protein analysis) were applied. According to the results, the best pollinators for Kırmızı, Siirt and Ohadi pistachio cultivars were found to be; male 23, 7 and 18, respectively. Key Words : Pistacia vera, pistachio, fertilization biology, embryo development, fruit quality.