Bursa Ovası`nın Hidrojeoloji Ve Jeotermal İncelemesi

Abstract

Bursa ili yeraltısuyu ve jeotermal kaynaklar açısından, eski çağlardan beri, zengin metropol illerimizden biridir. Bu zenginliklere sahip olan Bursa ili çalışma için seçilmiş ve inceleme kapsamında Bursa Ovası'nın yeraltısuyu, jeotermal kaynakları ve jeotermal potansiyel oluşturabilecek alanlar araştırılmıştır.Bu amaç kapsamında Bursa Ovası'nın beslenme alanını oluşturan Havza'nın jeolojisi, tektonizması, yeraltısuyu potansiyeli, yeraltısuyu ve jeotermal kaynakların hidrojeokimyası ve jeotermal potansiyel oluşturabilecek yeni alanlar incelenmiştir.Bursa Ovası'nı besleyen havzada bulunan jeolojik birimler 1/100 000 ölçekli haritada gösterilmiştir. Jeolojik birimler hidrojeolojik özelliklerine göre değerlendirilerek birincil gözenekli geçirimli, ikincil gözenekli geçirimli, az geçirimli ve geçirimsiz olarak ayırtlanmış ve hidrojeoloji haritası hazırlanmıştır.İnceleme alanında yeraltısuyu statik seviyesi ölçülmüş ve yeraltısuyu akım yönünün batıya doğru olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kurak dönemde yeraltısuyu seviyesinde düşmeler belirlenmiştir.İnceleme alanında bulunan kuyulardan alınan su numuneleriyle yeraltısuyunun kimyasal özellikleri incelenmiştir. Yeraltısularının kimyasal analiz sonuçlarına göre diyagramları ve kontur haritaları hazırlanmıştır. Yeraltısuları Ca-HCO3 ve Na-HCO3 fasiyesinde; ABD Tuzluluk laboratuarı sınıflamasına göre C2S1 (Az sodyumlu orta tuzlulukta sular) ve C3S1 (Az sodyumlu yüksek tuzlulukta sular) sular sınıfında; Wilcox diyagramına göre `çok iyi-iyi kullanılabilir' sular sınıfındadır.Çalışma sahasında jeotermal araştırmaları için sıcak suların fiziksel ve kimyasal özellikleri incelenmiştir. Jeotermal potansiyel oluşturabilecek alanlar için toprakta CO2 gazı ölçümü yapılmış ve bazı alanlarda yüksek CO2 gazına rastlanmıştır. Sıcak sular Ca-HCO3 ve Na-HCO3 fasiyesinde ve genellikle kalsit ve dolomite doygundur. Sıcak sulara soğuk yeraltısularının karıştığı, bu sebeple de sıcaklıklarında ve kimyasal özelliklerinde değişimlerin olduğu görülmüştür.

Bursa city has significant potential groundwater and geothermal springs since ancient times, is one of the richest metropol cities. Bursa city was selected due to this rich features for this study and was researched the potential changes of groundwater resources, geothermal springs and new areas of geothermal potential of Bursa plain.In this study, the dranaige basin of Bursa plain?s geology, tectonic, groundwater?s potential, hydrogeochemistry of groundwater and geothermal springs and new areas of geothermal potential were researched.The geologic units at dranaige basin of Bursa plain were presented in a 1/100 000 scaled geologic map. The geological units have been estimated according to the hydrogeologic properties. The units are called as primary porosity permeable, secondary porosity permeable, little permeable and impermeable and hydrogeological map of the area has been prepared.The static level of groundwater in Bursa plain measured and the groundwater flow direction is towards the west. In addition, the diminish of groundwater level was determined in period of arid.In this area, the wells were taken water sample the chemical properties of groundwater analysis properties. According to groundwater?s chemical analysis were prepared diagrams and contour maps. The two kinds of groundwater were determined as Ca-HCO3 ve Na-HCO3 facies; USA salinity laboratuar classification depends on C2S1 ve C3S1 and very good-good usable water according to result of Wilcox diagram.In the study area, the physical and chemical properties of geothermal waters were investigated for geothermal research. Soil CO2 gas was measured for suggest higher geothermal potential area. Hot waters are Ca-HCO3 and Na-HCO3 facies and generally calsite and dolomite minerals are saturated. Physical and chemical properties of hot waters changed for they are mixing with groundwater.