At dişi mısırda (Zea mays indentata Sturt. ) diallel melez analizleri ile bazı tarımsal ve tane kalite özelliklerinin kalıtımı üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışma, 6 kendilenmiş mısır hattı ile bunların 30 F1 melezini içeren tam diallelmelez mısır populasyonunda verim ve verim komponentleri için; genetik yapıyı, genel ve özeluyum yeteneklerini ve melez güçlerini belirlemek için yapılmıştır. Melezlerin yer aldığıdeneme, 2004 yılında, Çukurova koşullarında ana ürün yetiştirme sezonunda 3 tekerrürlüolarak tesadüf blokları deneme deseninde kurulmuştur.Varyans analizi sonuçlarına göre, incelenen tüm özellikler yönünden F1 melezleriarasındaki varyasyonun önemli olduğu saptanmıştır.İncelenen özelliklerden bitki boyu, koçan yüksekliği, sap kalınlığı, koçan uzunluğu,koçanda tane sayısı, tane oranı, tanede protein, nişasta ve yağ oranlarında üstün dominantlık,koçan kalınlığı, koçanda tane ağırlığı ve tane verimi özelliklerinde ise eksik dominantlıkbelirlenmiştir.İncelenen tüm özelliklerde genel ve özel uyum yetenekleri önemli bulunmuştur. Geneluyum yeteneği, koçan yüksekliği ve koçan uzunluğu hariç diğer tüm özelliklerde özel uyumyeteneğinden daha yüksek bulunmuştur. 1 ve 6 numaralı ebeveynler çeşit geliştirme amacıylaönerilebilecek en uygun hatlar olarak belirlenmiştir. Tane veriminde ortalama %60.9heterosis, %40.8 heterobeltiosis belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Mısır, diallel melez, genel ve özel uyum yetenekleri, heterosis,heterobeltiosis.

This study was conducted to investigate the genetic make up, general and spesificcombining abilities and hybrid vigors in terms of yield and yield components in full-diallelhybrid maize population obtained from 6 inbred maize lines and their 30 F1 hybrids. In maincrop growing season, experiment was conducted in randomized complete blocks design withthree replications in 2004 under Çukurova region conditions.According to variance analysis, variation was found to be significant for allcharacteristics among F1 hybrids.Overdominance was found in plant hight, ear hight, stem diameter, ear lenght, grainnumber per ear, grain ratio, protein, starch and oil contents, while partial dominance wasoccured for ear diameter, grain weight per ear, grain yield.General and spesific combining ability was found to be significant for all traitsinvestigated. General combining ability was higher than spesific combining ability for alltraits except for ear hight and ear lenght. Lines 1 and 6 were found to be the most suitablegenotypes for genotype improvement. Average heterosis and heterobeltiosis values were%60.9, %40.8 for grain yield, respectively.Key Words: Corn, diallel cross, general and spesific combining ability, heterosis,heterobeltiosis.