Kriz dönemlerinde döviz kuru değişimi ve değişimin Türkiye ihracatına etkisi

Abstract

Bu çalışmada; döviz kuru oynaklığının Türkiye'nin ihracatı üzerindeki etkileri Ocak 2003-Aralık 2017 dönemi için ekonometrik olarak analiz edilmiştir. Döviz kuru değişimi, ortaya çıkan volatiliteyi ifade etmektedir. Döviz kuru oynaklığı serisi, Chowdhurry (1993) yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. Serilerin durağanlıkları ADF ve PP yöntemleriyle test edilmiş ve serilerden iki tanesinin I(0), iki tanesinin ise I(1) oldukları belirlenmiştir. Seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkileri Sınır Testi yöntemiyle araştırılmış ve serilerin eşbütünleşik oldukları belirlenmiştir. Seriler arasındaki uzun ve kısa dönem ilişkileri ARDL yöntemiyle araştırılmıştır. Uzun dönem analizinde Türkiye'nin ihracatının; endüstri üretim endeksi %1 arttığında, %1.33, reel efektif döviz kuru %1 arttığında ise %0.85 oranında azaldığı belirlenmiştir. Döviz kuru oynaklığının, Türkiye'nin ihracatını pozitif yönde etkilediği, ancak bu etkinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Kısa dönem analizinde endüstri üretim endeksindeki ve reel efektif döviz kurundaki artışların ihracat üzerindeki etkilerinin pozitif ve istatistiksel olarak anlamsız olduğu görülmüştür. Döviz kuru oynaklığının ihracat üzerindeki etkilerinin pozitif ve istatistiksel olarak anlamsız olduğu görülmüştür. Modelin hata düzeltme mekanizması çalışmaktadır, yani elde edilen bulgular güvenilirdir. Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru Oynaklığı, İhracat, Sınır Testi, ARDL.

In this study; the effects of exchange rate volatility on Turkey's export have been analyzed econometrically for the period of January 2003-December 2017. Change in Exchange rate, refers to the volatility arise in exchange rate. The series of exchange rate volatility is calculated by using Chowdhurry (1993) method. Stationarity of the series are tested by ADF and PP methods and it is determined that two of the series are I (0) and two of them are I (1). Cointegration relationships between the series are investigated by Boundary Test method and the series are found to be cointegrated. The long and short-term relationships between the series are investigated by ARDL method. In the long-term analysis, it is determined that the export of Turkey increases by 1.33% and 0.85% respectively, when industrial production index increased and the real effective exchange rate decreased by 1%. It is seen that exchange rate volatility affects Turkey's export positively, but this effect is not statistically significant. In the short-term analysis, the effects of increases in industrial production index and real effective exchange rates on export are found to be positive and statistically insignificant. The effects of exchange rate volatility on export are also negative and statistically insignificant. The error correction mechanism of the model operates, that is, the results are reliable. Key Words: Exchange Rate Volatility, Export, Bounds Testing, ARDL.