17. yüzyılda Osmanlı Devleti`nde Ehl-i Hiref-i Hâssa teşkilatı birimleri ve yapısal özellikleri

Abstract

Zamanın sanat akımlarına öncülük eden ehl-i hiref-i hâssa teşkilatı, geniş sınırlarına rağmen Osmanlı'nın Sanatı'nı bütünlük içinde tutmuş ve onun gelişimini sağlamıştır. Osmanlı Devleti bünyesinde kurulup, sanata öncülük eden bu teşkilat kitap sanatlarından, kuyumculuk, dokuma, ahşap ve maden sanatlarına kadar birçok alanda günümüze kadar ulaşan eşsiz ürünler ortaya koymuşlardır. Neredeyse dört asır kadar devam etmiş olan ehl-i hiref-i hâssa teşkilatının 17. yüzyıldaki idari yapılanması, işleyişi, çalışma mekânları, aldıkları ücretler ve bu teşkilata bağlı olan sanat dalları çalışmanın ana konusunu oluşturmuştur. Bu yüzyılda ehl-i hiref-i hâssa teşkilatı için ana kaynak olan 185 kadar maaş defteri incelenmiş olup bunun neticesinde 17. yüzyılın ehl-i hiref-i hâssa teşkilatı için bir dönüm noktası olduğu tespit edilmiştir.Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: 21329.Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Ehl-i Hiref, Saray, Sanat, 17. Yüzyıl, Usta, Esnaf, Mücellid.

The ehl-i hiref-i hâssa organization, which pioneered the artistic trends at the time, kept the art of the Ottoman unity and its development despite its broad boundaries. Established within the Ottoman State and leading the arts, this organization has brought out unique products reaching from the book arts, jewelery, weaving, wood and mining arts to many inland journals. The administrative structure in 17th century of the ehl-i hiref-i hâssa organization which had lasted for almost four centuries, functioning, working spaces, wages and arts branches connected to this organization has constituted the main issue of studying. In this century, about 185 salary books, which are the main source for the ehl-i hiref-i hâssa organization, have been examined and it has been detected that this is a turning point for the ehl-i hiref-i hâssa organization of the 17 th century.This work was supported by Scientific Research Project Coordination Unit of Istanbul University. Project number: 1329.Key Words: Ottoman, Ehl-i Hiref, Palace, Art, 17th Century, Craftsman, Artificer, Bookbinder.