Marmara Denizi`nde karaya vuran Cetacea türlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma Marmara Denizi kıyılarında karaya vuran Cetacea türlerinin belirlenmesi amacıyla periyodik olarak gerçekleştirilmiş olan ilk kumsal tarama çalışmasıdır. Ayrıca bilgi ağı oluşturarak saha çalışması yapılmayan dönemlerde de ihbarlar yoluyla tüm bölgede karaya vuran her bireye ulaşmayı sağlamak amaçlanmıştır. Bu sayede bütün Marmara Denizi'nde karaya vuran Cetacea tür kompozisyonunu belirlemek, türlerin ölüm nedenlerini araştırarak Marmara Denizi'ndeki Cetacea türlerini korumak için hangi önlemlerin alınması gerektiğini planlamak da amaçlanmıştır. Ayrıca bulunan hayvanların mide içerikleri de incelenerek besin tercihleri de belirlenmiştir. Haziran 2012 ve Kasım 2013 tarihleri arasında mevsimsel olarak yürütülen bu tez çalışması boyunca, önceden belirlenen toplam 492 km kumsal doğrudan taranmış; ve toplam ölü olarak karaya vuran yunusların 24'ü ihbar, 4'ü kumsal tarama ve 4'ü medya takibi ile bulunarak değerlendirilmiştir.Araştırma sonucunda, 12 adet Afalina (Tursiops truncatus), 10 adet Tırtak (Delphinus delphis), 8 adet Mutur (Phocoena phocoena), 1 adet Çizgili Yunus (Stenella coeruleoalba) ve 1 adet Grampus (Grampus griseus) olmak üzere toplam 32 adet Cetacea türü Marmara Denizi kıyılarında karaya vurmuş olarak bulunmuştur. Marmara Denizi'nde karaya vurmuş olan bu türlerden Grampus griseus (Grampus) türü Marmara Denizi için ilk karaya vurma olayıdır. 2 Phocoena phocoena; (Mutur), Güney Marmara kıyılarının ilk karaya vuran Mutur'ları olarak kayda geçirilmiştir. Ayrıca Ocak ayında Silivri'de karaya vuran Çizgili Yunus da Marmara Denizi'nde nadiren görülen bir tür olarak bilinmektedir. 32 bireyden, ileri derecede bozulmuş/parçalanmış halde bulunan yunuslara ait 19'u dışında 13'ünün midesi örneklenmiş ve bunların 6'sı boş çıkmıştır. Mide içeriği çalışması; 2 adet Afalina ve 5 adet Tırtak türü yunusa ait mide örnekleri ile yapılmıştır. Afalina midelerinden Trachurus sp. ve Squalus blainvillei türü balıklar tespit edilmiştir. Mahmuzlu camgöz olarak bilinen ve bir köpek balığı türü olan Squalus blainvillei Afalina midesinde ilk kez bulunmuştur. Tırtak mideleri incelendiğinde ise; İstavrit balığı (Trachurus sp.), İzmarit balığı (Spicara simaris), Çaça balığı (Sprattus sprattus), Mezgit balığı (Merlangius merlangus euxinus), Işıldak balığı (Lampanyctus crocodilus), Lüfer balığı (Pomatomus saltatrix), Berber balığı (Anthias anthias), Kırma Mercan balığı (Pagellus acarne), Uskumru (Scomber scombrus) türleri bulunmuştur. Kırma Mercan balığı ve Berber balığına dair mide içeriği bulguları Tırtak türü için daha önce bildirilmemiştir.Sonuç olarak, Marmara Denizi'nde Cetacea türlerinin korunması ve izlenmesi için daha ayrıntılı çalışmalar yapılmalı ve bu çalışmalar sürekli hale getirilmelidir. Bununla birlikte Cetacea türlerinin ve bütün canlı yaşamın korunması için öncelikle deniz kirliliğini önlemeye ve sürdürülebilir balıkçılığı sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmalı ve bu konuda gerekli tedbirler çok hızlı şekilde alınmalıdır. Bu önerilerin sonucunda; çalışmaların sürdürülebilir olması ve gerekli önlemlerin alınması için Marmara Denizi'nde karaya vuran yunuslara yönelik bir eylem planı uygulanmasının ve Cetacea türlerinin korunması için özel alanların gerekliliği görülmüştür.

This is the first study which is conducted periodically around sandy beaches of the Sea of Marmara. The aim of the study is investigation and determination of stranding Cetacean species by seasonal field surveys. In addition to this it is also targeted to create stranding networks to reach all the stranding individuals excluding field periods. Thus, it could be possible to reach all Cetaceans lost their lives and expose the reason of death for planning precautions to protect Cetaceans. It is also aimed examining the contents of their stomach to determine the nutritional status and diet. This study was carried out between June 2012 and November 2013 seasonally. Throughout the study predetermined 492 km of shores were scanned and evaluated that twenty four denouncement, four information from newspapers and social web sites news and four with fieldwork about stranded Cetacean species.From the stranded Cetaceans in the shores of the Sea of Marmara, twelve bottlenoses (Tursiops truncatus), ten common dolphins (Delphinus delphis), eight harbour porpoises (Phocoena phocoena), one striped dolphin (Stenella coeruleoalba), one Risso's dolphin (Grampus griseus), a total of 32 dolphins were found. Risso's dolphin (Grampus griseus) stranded to the Sea of Marmara for the first time from the stranding dolphins. It was also observed that 2 harbour porpoises stranded to the South of the Marmara Sea's shores for the first time. Apart from these, in January it was recorded a striped dolphin stranded to Silivri which is known as a rarely found species in the Sea of Marmara. During the stomach content study, has been reached 13 stomachs of 32 animals and 6 of them determined to be empty. 19 stomachs of 32 animals hasn't been researched because of their corruption. Stomach content studies made by stomach examples of 2 bottlenose dolphins and 5 common dolphins. From the bottlenose dolphins stomachs Trachurus sp. and Squalus blainvillei were found in the stomach contents. The shark species Squalus blainvillei, known as the longnose spurdog, was found in a bottlenose dolphins stomach for the first time.During the examination of common dolphins stomach contents Trachurus sp. (Horse mackerel), Spicara simaris (Picarel), Sprattus sprattus (Sprat), Merlangius merlangus euxinus (Whiting), Lampanyctus crocodilus (Jewel lanternfish), Pomatomus saltatrix (bluefish), Anthias anthias (seaperch), Scomber scombrus (Mackerel) and Pagellus acarne (Seabream) were found. Seabream and Seaperch were not reported in stomach contents of common dolphin before.To conclude, there is a need for further detailed continual investigations for the monitoring and protecting of Cetacean species in the Sea of Marmara. In addition to this to protect the Cetaceans and all other species and to provide prevention marine pollution and sustainable fisheries detailed studies should be done. As a result of all these suggestions; That have been seen the necessity of Cetacean action plan implement for the sustainable studies and to take the necessary measures in the Sea of Marmara.As a result, there is a need for further detailed progressive investigations for the monitoring and protecting of Cetacean species in the Sea of Marmara. In addition, avoiding marine pollution and providing sustainable fisheries are necessary for the protection of the Cetaceans and their inhabiting marine ecosystem. As a result of all these suggestions; implementation of Cetacean Action Plan for the stranded cetaceans and special area of conservation of cetaceans (SACs) should be done.