İndeks sayıların kullanımı

Abstract

Ekonomi, ülkelerin en önemli dengelerinden biridir. Bir ülkede ekonomigüçlü ise o ülke de güçlüdür ve diğerlerine karşı daha üstündür. Ülkelerinzenginliklerini karşılaştırmak için bir takım göstergelere ihtiyaç duyulur. Bu nedenlebazı bilgiler toplanır ve ülkenin bir takım değerlerini gösteren göstergeler hazırlanır.Bu göstergeler arasında, fiyat istatistikleri ve indeksleri tüm dünyada enönemlileridir. Bir ülkenin gelişmiş olup olmadığına karar vermede önemli roloynarlar. Geçen iki yüzyıl boyunca indeks sayıları elde etmek için çeşitli formüllerve yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bu çalışmada, indeks formülleri ve yaklaşımlarıaçıklanacaktır. Kullanıldıkları yerlere göre avantaj veya dezavantajları tespitedilecektir. Ayrıca, Türkiye'de fiyat derleme yöntemlerini, indekslerin nasılhesaplandığı ve enflasyon tahminlerinin nasıl yapıldığı açıklanacaktır. Stokastikyaklaşım ile özel regresyon modelleri yardımıyla parametre tahminleri hesaplanarakindeks değerleri ortaya çıkarılacaktır. En önemlisi, bu yaklaşımla indeks sayılardakistandart hatalar elde edilecektir. Standart hatalar, hizmet ve ürün sepetindeki fiyatdeğişikliğini ölçen indeks sayıların güvenilirliğini yansıtmaktadır.Ayrıca örnek ürün sepeti ile Laspeyres ve Paasche indeks değerlerinihesaplanacaktır. Bunun yanısıra, özel regresyon modelleri ve stokastik yaklaşımyardımıyla enflasyon oranı için güven aralığı oluşturulacaktır.

Economy is the main affair of the countries. When the economy is strong in acountry, then that country is powerful and enforces the others. In order to comparethe wealth of the countries, we need some indicators. Therefore they measure someinformation and prepare indicators showing various information about the country.Among these indicators, the price statistics and indices are very important all overthe world. They play a role to decide whether a country is developed or not. In orderto obtain these index numbers, various formulas and approaches have beendeveloped during last two centuries. In this work, we will try to explain these indexformulas and approaches. We will examine their advantages and disadvantages.Also, the aggregation methods of price indices and the estimation of inflation in ourcountry (Türkiye) are explained. In stochastic approach, index numbers are estimatedusing the estimators of parameters of special regression models. The most importantthing is that the standard errors of the index numbers are obtained by this approach.Standard errors reflect the reliability and the precision of an index number which ismeasuring the price change of a basket of goods and services.At the end, some sample prices are applied to calculate Laspeyres andPaasche indices. Besides, an estimation of inflation rate using special regressionmodels and using stochastic approach the confidence interval for the inflation arecalculated.