Güğü (Durusnbey-Balıkesir) civarındaki ametistlerin oluşumunun incelenmesi

Abstract

Bu tezde, Balıkesir-Dursunbey Güğü köyü civarında izlenen kalsedon, kuvars ve ametist damarlarının içinde yer aldığı volkanik kayaçların mineralojik, petrografik ve jeokimyasal özellikleri belirlenmiştir. İncelemeler sonunda riyolitik tüfler ve aglomeralar ile andezit, dasit, riyolit türü lavlar saptanmıştır. Bunlar yüksek potasyumlu kalkalkalen ve şoşonitik karakterlidirler. Kuvars ve ametist damarlarına yakın kesimlerdeki riyolitlerde diğer volkaniklere göre ana element olarak yüksek K2O ve düşük Na2Û, CaO ve MgO ve eser element olarak da yüksek As, Sb, Li, Cs ve W değerleri dikkati çekmektedir. Ametist ve kuvars damarlarının tümünde As, Sb, ve Li, bazılarında ise W, Mo ve Sn değerlerinde artış belirlenmiştir.Ametistli damarlarda tarak dokuları ile bantlı ve kokart dokularla daha az oranda ornatım dokularına rastlanması damarların oluşum derinliğinin epitermal sistemlerin ortalama 500 metre derinliğini temsil eden ve kaynamanın meydana geldiği değerli metal zonu civarında ve biraz üstünde olabileceğine işaret etmektedir. Ayrıca ametist ve kuvars damarlarında yapılan sıvı kapanım çalışmaları, sıvı ve gaz fazları gösteren kapanımlara ve 170-230° C arasında homojenleşme sıcaklıklarına işaret etmektedir.Li, Cs, As ve Sb gibi tipik elementlerin hem kayaçlarda hem de ametist damarları ve kristallerde artmış olmasının Batı Anadolu'da Miyosen de etkin olan ve bor yatakları ile antimon yataklarını oluşturan sistemlerle ilişkili olabileceğini düşündürmektedir. Anahtar Kelimeler; Petroloji, mineral kimyası, jeokimya, ametist, Balıkesir.

In this thesis, mineralogical, petrographical and geochemical features of volcanic rocks which hoşt chalcedony, quartz and amethyst bearing veins around Gugu village of Dursunbey-Balıkesir are determined. Due to investigations, volcanic rocks are represented by rhyolitic tuffs, lithic tuffs and agglomerates and also andesitic, dacitic and rhyolitic lavaş. These volcanites are characterized by high K calcalcaline and shosonitic magma series. Quartz and amethyst bearing veins occur in special type of rhyolites which contain higher amounts of K2O and lower amounts of Na20, CaO and MgO as majör elements compared to other volcanics in the investigated area. Rhyolites with amethyst bearing veins display As, Sb, Li, Cs and W enrichments. Amethyst and quartz crystalls are also enriched in As, Sb, Li and some samples show W, Mo and Sn increases.Comb, banded and cockade textures in addition to some replacement textures of the amethyst veins indicate an around 500 m. depth of formation of an epithermal system which characterize boling level for solutions of precious metal zone or a little bit upper of it. Fluid inclusion studies at amethyst and quartz crystalls point out liquid and vapour phases with 170-230° C homogenization temperatures.Enrichments in Li, Cs, As and Sb elements both at amethyst and quartz veins and crystalls may indicate a close relationship to boron and antimony deposits forming systems at Miocene at the Western Turkey.Key Words;, Petrology, mineralchemistry, geochemistry, amethyst, Balıkesir.