Tersine tedarik zinciri haritalama ve süreç optimizasyonu

Abstract

Tersine Tedarik Zinciri Yönetimi, ürünün ömrünü tamamlaması sebebiyle ıskartaya ayrılması ve bertaraf edilmesi, yeniden değerlendirilmesi veya geri kazanımı gibi farklı sebeplerle kaynağına dönüşünü yöneterek sadece ekonomik değil, ekolojik kazanımlar sağlanmasına da hizmet eder. Zincir boyunca kullanılan doğal kaynakların ve çıkan zararlı atıkların miktarını gösterecek şekilde düzenlenen yeşil değer akış haritası, tersine tedarik zinciri süreçlerinin yeşil bir bakış açısıyla yalınlaştırılmasında kullanılır. Özellikle yoğun nüfuslu şehirlerde oluşan atıkların toplanması, transferi, geri kazanımı/bertaraf edilmesi süreçlerinin yönetimi, atık noktalarının ve biriken atık miktarının fazla olması bakımından oldukça karmaşıktır ve yalınlaştırılma ihtiyacı vardır. Bu tez çalışması kapsamında, çok fazla atık noktası olan sistemlerde, atıkların toplanması ile başlayan ve işlenerek yeniden kullanılması veya düzenli depolanması ile biten tersine tedarik zincirlerindeki israf kalemlerinin yeşil tedarik zinciri yönetimi bakışıyla azaltılmasına yönelik bir metodoloji geliştirilmiştir. Önerilen metodoloji, toplum sağlığı üzerindeki etkileri bakımından yadsınamayacak öneme sahip olan tıbbi atıkların toplanması ve bertarafı süreci için uygulanmıştır. Metodolojinin ilk adımında çizilen mevcut durum değer akış haritası ile sürecin iyileştirmeye açık alanları tespit edilmiştir. Daha sonra, farklı yapay zeka tabanlı öbekleme algoritmaları denenerek en uygun atık işleme/bertaraf tesis yerleri belirlenmiştir. Üçüncü aşamada belirlenen öbeklere araçların atanması ve atık noktalarından bu tesislere gelecek araçların katettikleri mesafeleri enküçükleyecek şekilde rotalanması için karma tamsayılı doğrusal programlama modelleri geliştirilmiştir. Metodolojinin son adımında, önerilen iyileştirmeler sonrası durumu gösteren gelecek durum değer akış haritası çizilerek haritalar karşılaştırılmış, süreç için belirlenmiş performans göstergeleri açısından sonuçlar değerlendirilmiştir.

Reverse Supply Chain Management, serves not only for economical but also for environmental gains by managing the return of product for scraping and treating, reusing, or recycling at the end of its life. A green value stream map which is designed to display the amount of natural resources and environmentally harmful outputs along the chain, is used for the reverse supply chain processes to become leaner and greener. Especially managing the collection, transfer and recycling processes of the wastes accumulated in crowded cities is complicated due to the high number of supply points and large amount of waste quantities, and needs to be leaner. In this study, a methodology is developed to decrease the wastes in reverse supply chains, especially for those which has high number of waste supply points, which start with the collection of the wastes and end with reuse or landfill, with green supply chain management approach. The methodology is implemented for the collection and treatment of medical waste which has an undeniable importance due to its effect on the health of the society.At the first step of the methodology, improvement opportunities are identified with a current state value stream map. Afterwards, optimum facility locations are identified through testing various artificial intelligence based clustering algorithms. At the third step, mixed integer linear programming models are developed for allocating vehicles to the clusters and routing in them. Future state value stream maps showing the improvements are drawn and compared, the results are evaluated with respect to performance indicators defined for the process at the last step of the methodology.