Laden`lerin (Cistus sp.) yol şevleri ıslahında kullanılma olanakları

Abstract

Yol inşası bir dizi mühendislik ve mimarlık uygulamasını içeren kapsamlı bir projelendirme çalışması gerektirmektedir. İnşa aşaması ardından yolun çevre peyzajı ile uyumlu hale getirilmesini hedefleyen peyzaj uygulamaları başlatılmalıdır. Bahse konu peyzaj uygulamaları ekonomik, sürdürülebilir, çevre koşullarına uygun ve ihtiyaçlara cevap verebilir nitelikte olmalıdır.Yol inşa aşamasının ardından, yol şevleri erozyona maruz kalma ve tahrip olma riski yüksek alanlar olarak ortaya çıkmaktadır. Karşılaşılan erozyon riskini azaltmanın en etkili yollarından biri alanı doğal bitki örtüsündeki türler ile bitkilendirmektir.Bu tez çalışması kapsamında; Akdeniz ikliminin hâkim olduğu alanlarda bulunan, maki ile yalancı maki elemanlarının yer aldığı bölgelerde orman içi açıklıklar ile çıplak kayalık yamaçlarda gelişen, ülkemizin doğal bitki örtüsünden, herdem yeşil, odunsu çalı türü olan Cistaceae familyasından Ladenler'in (Cistus sp.) yol şevleri ıslahı uygulamalarında kullanılma olanakları ele alınmıştır.Çıplak kalmış yol şevleri ve bu alanların maruz kaldıkları erozyon tehdidi, yol şevlerinin bitkilendirme dışında farklı yöntemlerle korunmalarına yönelik alınmış önlemler, farklı bitkilendirme yöntemleri ile yol şevlerinin düzenlenmesi ve yolşevlerinde doğal yayılış göstermiş olan Ladenler (Cistus sp.) ve bu türlere eşlik eden bitkiler, Ladenler'in (Cistus sp.) yol şevlerinde yayılışları, çiçeklenmeleri, tohumları, genç ve yetişkin bireylerine dair bilgiler literatür bazlı araştırılmış, fotoğraflarla desteklenmiş ve ilgili çalışmalar derlenmiştir.Ladenler'in (Cistus sp.) doğal yayılış alanlarından İstanbul ve Antalya illerinde yol şevleri gözlemlenmiş, çıplak kalmış alanlar, bitkilendirilmiş alanlar ve Ladenler'in (Cistus sp) doğal yayılış gösterdiği alanlar fotoğraflanmıştır.Doğal olarak tohumları ile üreyen Laden (Cistus sp.) türlerinin doğal üreme sürecine değinilmiş, söz konusu türün tohumlarında görülen çimlenme engeli ve çimlenme engelinin çözümüne dair literatür derlemesi yapılarak yol şevlerinin ıslahında değerlendirilebilecek bu türün kütle üretimi çalışmaları yapılması halinde tercih edilebilecek yöntemlere değinilmiştir.Mevcut literatür taramaları ve gözlemler neticesinde, ülkemizin doğal türü olan ve Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde sıkça bulunan Ladenler'in (Cistus sp.), çeşitli renklerde çiçeklere sahip herdem yeşil, bol tohumlu bitkiler olma özellikleri ile doğal yayılışını devam ettirebilecek ve yol şevlerinin ıslah çalışmalarında tercih edilebilecek bitkiler olarak önerilmiştir.

Road construction requires planning work which consists of a broad range of engineering and architectural applications. Landscape applications aiming to be in accordance with the environmental landscape should start immediately following road construction. These landscape applications have to be economical, sustainable, and appropriate for all environmental aspects and must meet any necessary national guidelines.After road construction, the road banks' exposure to erosion has a high level risk of falling into ruin. The most effective way of reducing the risk of erosion is by planting these areas with environmentally friendly and economically suitable plant species.This study investigates the possibilities for usage of the Cistus sp. in road rehabilitation. The Cistus sp., belonging to the Cistaceae family and existing in Mediterranean climate conditions, is one of many indigenous evergreen species. It's a woody shrub which grows on rock slopes and in forested areas where maquis and maqui species are located.This study includes literary information and photographs related to: the open road banks and the potential erosion risk of these areas, the protection methods of these areas except the planting method and the organization of the road banks by different plantation techniques. Further, it also encompasses the Cistus sp. as being an indigenousspecies of the road banks and any accompanying species as well as the distribution of the Cistus sp.'s in road banks for all plant stages including their flowering, seed, plantlet and mature plants.The road banks of Istanbul and Antalya, where the Cistus sp. is normally found, were examined. Aside from the open areas and planted areas, Cistus sp's native distribution areas were photographed.The native propagation process of the Cistus sp. is produced by seed. As mentioned therein, the Cistus sp. seed dormancy and the literature research for the dormancy periods in the case of mass production studies, used this species for road bank rehabilitation and the preferable plantation methods were analyzed.The obtained findings are as follows: the open road banks are under threat of erosion at present and the structural techniques such as mortared stone walls, stone settings are the current protection methods. On the other hand, it is also observed that some of the road banks are planted with expensive seasonal flowers.In this study, the road banks with Cistus sp. were observed and the findings indicate that these areas are colored by seasonal Cistus sp. flowers and that these regions have a constant covering of green. It was also concluded that the erosion risk is reduced.Present literature researches and observations showed that; Cistus sp., which is the native species of our country and exists widespread in the Mediterranean climate, has diverse colors of flowers, lots of seed and is evergreen. It could contribute to the spreading of indigenous plants and it is recommended that Cistus sp. be utilized in the road banks for rehabilitation.