Madde kullanım bozukluğunda rolü olabilecek genlerin DNA düzeyinde araştırılması ve bulguların klinik parametrelerle karşılaştırılması

Abstract

Madde kullanım bozukluğu (MKB) tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en önemli sağlık sorunlarından bir tanesidir. MKB dopamin gibi nörotransmitterlerin seviyesini değiştirir ve ilaç ödül sistemi üzerinde önemli bir role sahiptir. Yapılan araştırmalar birçok aday genin MKB ile ilişkisi olduğunu göstermektedir. Çalışmamızda MKB üzerinde etkili olabilecek aday gen varyantları COMT (Val158/108Met), CNR2 (rs2501432 ve rs2229579), UCP2 (rs659366) ve IL-17 (rs763780) ve klinik parametrelerin karşılaştırılması amaçlanmaktadır. 100 kontrol grubu ve 136 MKB olan grup çalışmaya dahil edilmiştir. Periferak kandan DNA izolasyonu yapılmıştır. Varyantlar PCR-RFLP metodu ve agaroz jel kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar χ2 ve Fisher Freeman Halton testleri ile istatistiksel olarak analiz edilmiş olup, p<0,05 olanlar anlamlı kabul edilmiştir. MKB olan grubun yaş ortalaması 29,17±7,99 ve kontrol grubunun yaş ortalaması 31,01±10,77 olarak belirlenmiştir. MKB olan grup için maddeye başlama yaş ortalaması 16,95±6,7'dir ve erken yaşta madde kullanımı psikoz ile ilişkilendirilmiştir. CNR2 rs2229579 varyantı TT genotipi ve T allel frekansı MKB grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak daha yüksektir (p:0,00). Buna karşın COMT Val158/108Met, IL-17, UCP2 and CNR2 rs2501432 varyantları bakımından gruplar arasında genotip ve allel frekansları karşılaştırıldığında anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir. COMT Val158/108Met Val/Val genotipi ve Val allel frekansı çoklu madde kullananlar ile tek bir madde kullananlar arasında istatistiksel olarak farklı bulunmuştur (p:0,013, p:0,033). COMT enzim aktivitesi çoklu madde kullanım bozukluğunda önemli bir rol oynuyor olabilir ve Val alleli anahtar allel özelliğindedir. Sonuç olarak bu çalışma, yüksek enzim aktiviteli COMT varyantının çoklu madde kullanımı ile ilişkili olabileceğini, düşük enzim aktiviteli COMT varyantının çoklu madde kullanımına karşı koruyuculukta rol oynayabileceğini desteklenmektedir. CNR2-rs2229579 varyantına ait T alleli ise MKB oluşumunda risk faktörü olabilir.

Substance use disorders (SUD) are the one of the most important public health problem in our country as well as all over the world. SUD alters levels of neurotransmitters such as dopamine and its systems play a prominent role in drug reward. Studies reported that lots of genes are candidate in SUD. We aimed to compare clinical parameters and gene variants of COMT (Val158-rs4680/108Met-rs6269), CNR2 (rs2501432 and rs2229579), UCP2 (rs659366) and IL-17 (rs763780) which are possible candidate genes in SUD. 100 control group and 136 SUD group were included in the study. DNA isolated from peripheral blood cells. The genotypes of the study variants were determined using the PCR-RFLP method and agarose gel was used for analysis. Results analysed in statistically using χ2 and Fisher Freeman Halton tests, p<0,05 was considered statistically significant. Mean age was 29,17±7,99 for group SUD and 31,01±10,77 for control group. Mean age to start using substance was 16,95±6,7 for the group has SUD and it was associated with having psychosis. CNR2-rs2229579 variant TT genotype and T allel frequency were significantly higher in group SUD than controls (p:0,00). However it was not determined any significant difference between the groups regarding genotype/allele frequency of COMTs, IL-17, UCP2 and CNR2-rs2501432 variants. It was detected that COMT Val158/108Met Val/Val genotype and Val allele frequencies were significantly different between polysubstance users and only one substance users (p:0,013, p:0,033). COMT enzyme activities are play important role in polysubstance use disorders and Val can be key allele. In conclusion, this study suggested that high-activity of COMT may be associated with susceptibility to polysubstance uses while low-activity of COMT may play a role in protection aganist polysubstance use disorders. CNR2-rs2229579 variant of T allele may be risk factor in SUD.