Riyâzî-yi Semerkandî`nin Dîvânı (Metin-inceleme)

Abstract

Bu çalışmamızda Timurlular dönemi İran şairlerinden Riyâzî-yi Semerkandî'nin Dîvân-ı Riyâzî adlı eserinin ulaşılabilen yedi nüshası birbiri ile mukayeseli bir biçimde incelenerek, edisyonlu metin oluşturulmuştur. Bu çalışma yapılırken; Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi, Bağdatlı Vehbi, Tırnovalı, Ayasofya, Kadızade Mehmed, Esad Efendi ve Fatih bölümlerinde bulunan nüshalardan faydalanılmıştır. Bir giriş ile dört bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde Riyâzî-yi Semerkandî'nin yaşadığı dönemin siyasî, sosyal ve ilmî-edebî durumu hakkında genel bilgi verilmiştir. İkinci bölüm Riyâzî isimli şahıslar, Riyâzî-yi Semerkandî'nin hayatı, edebî kişiliği ve eseri hakkında bilgi ihtiva etmekte olup, üçüncü bölüm eserin muhtevası, nüshaların tanıtımı, eserin dil ve imla özellikleri, tenkitli metnin oluşturulmasında takip edilen yol, dîvânda kullanılan vezinler, edebî sanatlar, ismi geçen şahıslar ve kullanılan Arapça ibarelerden oluşmaktadır. Çalışmamızın muhtelif bölümlerine eserden delil getirilen bazı beyitlerin tercümesi eklenmiştir. Dördüncü bölümde ise eserin Farsça metnine yer verilmiştir. Farsça metin sırasıyla gazel, kaside, kıt'a, rubâî, müfred ve eşʿâr-ı perâkende nazım şekillerinden oluşmuştur. Anahtar Kelimeler: Riyâzî-yi Semerkandî, Divân-ı Riyâzî, Riyâzî, Irak Üslubu, Fars Edebiyatı, Timurlular.

In this study, an edited text was created by examining the seven accessible copies of Divan of Riyazi which is a work of one of the Iranian poets named Riyazi Samarqandi from the Timurid in a comparative way. In this study; the copies which are available at the sections of Vehbi of Baghdad, Tırnovalı, Hagia Sophia, Kadızade Mehmed, Esad Efendi and Fatih were used.In the first part of our study, which consists of an introduction and four chapters, the general information about the political, social and scientific-literary situation of the period in which Riyazi Samarqandi lived was given. The second part contains the information about Riyazi, the life of Riyazi Samarqandi, his literary personality and his work. The third section consists of arts, names and Arabic phrases. The translations of some verses from the work have been added to various parts of our study. In the fourth chapter, the Persian version of the work is included. Persian text, respectively consists of ghazel, qasida, quatrain, ruba'i, singular couplet, and retail poems.Key Words: Riyazi Samarqandi, Riyazi, Divan of Riyazi, Iraq Style, Persian Literature, The Timurids.