Yabancı dil olarak türkçe öğrencilerinin kalıp söz kullanımlarının incelenmesi: İstanbul Üniversitesi örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında yer alan kalıp sözleri belirleyerek bu kalıp sözlerin öğretimine ilişkin etkinliklerin özelliklerini incelemek ve öğrencilerin kalıp sözleri kullanabilme yeterliklerini tespit etmektir. Bu çerçevede, öncelikle örneklem olarak seçilen İstanbul Yabancı Dil Olarak Türkçe A1, A2, B1 ve B2 seviye ders kitaplarında yer alan kalıp sözlerin tespiti ve dil seviyelerine uygunluğu ve kalıp söz öğretim etkinliklerinin incelenebilmesi için nitel veri toplama yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Tespit edilen kalıp sözler dil düzeylerine göre abecesel sıralanmış, kalıp söz varlığı Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve'sine göre değerlendirilmiş, kalıp söz öğretim etkinliklerinin ise türleri, içerikleri ve etkinliklerle gelişimi hedeflenen beceriler sunulmuştur. Daha sonra, yabancı dil olarak Türkçe öğrencilerinin kalıp sözleri kullanabilme yeterliklerini belirlemek amacı ile nicel araştırma yöntemlerinden tarama (survey) modeli kullanılmıştır. Bu aşamada, çalışmanın örneklemini oluşturan İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Türkçe Hazırlık Bölümü B1 seviyesini tamamlamak üzere olan 50 öğrenciye altı bölümden oluşan yazılı bir sınav uygulanmıştır. Bu sınavdan elde edilen nicel veriler Microsoft Office 365 Excel programı ile analiz edilmiş ve her bir soru için frekans ve yüzde değerleri tablolar halinde sunulmuştur. Yapılan araştırma sonucunda yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında dil seviyesi ilerledikçe kalıp söz varlığının ve kalıp söz öğretim etkinliklerinin azaldığı, öğrencilerin kalıp sözleri ne düzeyde kullanabildiği, hangi kalıp sözleri daha fazla kullandığı ve ders kitaplarında yer almayan birçok kalıp söze hâkim oldukları görülmüştür.

This study aims to identify formulaic expressions in Turkish as a foreign language coursebooks, to examine the features of activities on formulaic expressions and to measure Turkish as a foreign language learners' competency in the use of formulaic expressions. Within this framework, document analysis as a qualitative research method was used to identify formulaic expressions in Istanbul Turkish for Foreigners A1, A2, B1 and B2 level coursebooks, selected as the sample of the study, to evaluate formulaic expressions used for each Common European Framework level and to analyze formulaic expression activities in the coursebooks. Formulaic expressions found in the coursebooks are listed alphabetically in accordance with language levels. Furthermore, the type and the content of activities and the skill aimed to be improved are presented. Then, to measure Turkish as a foreign language learners' competency in the use of formulaic expressions, survey method, a primary quantitative research type was used. At this stage, the sample consisting of 50 students who were about to complete B1 level Turkish class at Istanbul University School of Foreign Languages took a written exam. The data gathered from the test were analyzed in Microsoft Office 365 Excel and a frequency table for each question was created. Based on the results, as the language level increases, there are less formulaic expressions and fewer activities related to formulaic expressions in coursebooks. Also, the competency level of students in using formulaic expressions and frequently used formulaic expressions learnt either in class or outside of class are revealed.