Engelli sporcularla çalışan antrenörlerin stresle başa çıkma yöntemlerinin incelenmesi

Abstract

ÖZETBu çalışma, engelli sporcularla çalışan antrenörlerin stresle başa çıkma yöntemlerini incelemek amacı ile yapılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda farklı illerde görev yapan bedensel, görme, zihinsel ve işitme engelli sporcularla çalışan antrenörler araştırmanın çalışma evrenini oluşturmuştur. Bu çalışma evreni içerisinde araştırmaya gönüllü olarak katılmak isteyen, yaşları 21 ile 64 arasında değişen ve 34,62 ± 8,77 ortalama yaşa sahip, 36 bayan 177 erkek olmak üzere toplam 213 antrenör araştırmanın örneklem grubunu oluşturmuştur. Araştırmada veri toplamak amacı ile kişisel bilgi formu ve engelli sporcularla çalışan antrenörlerin stresle başa çıkma tarzlarını belirlemek için Folkman ve Lazarus tarafından 1980 yılında geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Şahin ve Durak (1995) tarafından gerçekleştirilen Stresle Başa çıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde bağımsız değişkenlere bağlı olarak; bağımsız örneklem t-testi veya Mann-Whitney U testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) veya Kruscal Wallis H testi kullanılmıştır. Gruplar arasındaki farkın kaynağını bulmak için LSD veya Scheffe testlerinden faydalanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık derecesi Alpha p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; antrenörlerin yaş, cinsiyet, eğitim durumu, antrenörlük kademesi ve çalıştırdığı sporcuların engel türü değişkenlerine göre stresle başa çıkmada başvurdukları yöntemlerde anlamlı farklılık olduğu, medeni durum, beden eğitimi ve spor bölümü mezunu olması, yaşamının çoğunu geçirdiği yer gibi değişkenlerin ise stresle başa çıkmada anlamlı fark oluşturmadığı bulunmuştur. Antrenörlerin genel ortalama anlamında stresle başa çıkma yöntemleri olarak birinci sırada kendine güvenli yaklaşımı tarzını, ikinci sırada iyimser yaklaşım tarzını, üçüncü sırada sosyal destek arama yaklaşım tarzını, dördüncü sırada çaresiz yaklaşım tarzını ve beşinci sırada boyun eğici yaklaşım tarzına başvurdukları sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Spor, Antrenör, Stresle başa çıkma, Engelli sporcular

SUMMARYThis study aims to examine the methods of coping with stress by coaches working with disable athletes. Accordingly, the target population of the study included coaches working in different cities with athletes who are physically, visually, mentally or hearing impaired. Among this target population, the sample group of the study included a total of 213 coaches, with 36 females and 177 males, who wanted to participate in the study on a voluntarily basis and whose ages vary between 21 and 64 years old with an average age of 34.62 ± 8.77. The study used a personal details form to collect data and the Scale for Styles of Coping with stress developed by Folkman and Lazarus in 1980 and adapted into Turkish by Şahin and Durak (1995) in order to determine the individual styles of coaches in handling stress while working with disabled athletes. The data collected was analyzed with independent sample t-test or Mann-Whitney U test, one-way analysis of variance (ANOVA) or Kruscal Wallis H test based on the independent variances. LSD or Scheffe tests were employed in order to find the source of difference between groups. The statistical significance rate was accepted as Alpha p<0.05. According to the study results, it is identified that there is a significant difference between the methods of coping with stress by coaches based on variances including age, gender, educational background, coaching level and disability type of the athletes they work with, while variances such as marital status, license degree in physical education and sports, and the place where they have spent the most of their life suggest no significant difference in handling stress. It is concluded that the general average stress management methods applied by coaches are confident approach, optimistic approach, seeking social support, desperate approach and obedient approach in this order.Keywords: Sports, Coach, Coping with stress, Disabled athletes