Çölyak hastalığı tanısı almış kişilerde glutensiz diyetin psikososyal durum ve yaşam kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Çölyak hastalığı gluten adı verilen bir proteine karşı otoimmün bir reaksiyon olarak tanımlanmaktadır. Hastalığın görülme sıklığı bölgeden bölgeye değişse de giderek arttığı gözlenmektedir. Çölyak hastalarında beslenme ve diyet uygulamaları ile psikososyal durum arasında güçlü bir ilişki mevcuttur. Bu çalışma, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi'ne son bir yıl içerisinde başvuran ve çölyak tanısı ile takip edilen çocuk, adölesan ve yetişkin hastaların diyetlerine uyum seviyelerini incelemek ve diyete uyum seviyesi ile, yaşam kalitesi, psikolojik ve sosyolojik duygu durumu arasındaki ilişkiyi saptamak ve analiz etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya hekim tarafından çölyak tanısı konmuş 84 gönüllü birey katılmıştır. Bu bireylerin 23'ü 18 yaşın üstünde, 61'i ise 18 yaşın altındadır. Çalışmaya katılan bireylerin 63'ü kadın, 21'i erkektir. Katılımcılara Çölyak Hastalığı Yaşam Kalitesi Anketi uygulanmıştır.Çalışma sonucunda, hastaların toplamda ve son 2 hafta boyunca tükettikleri glutenli yiyecek miktarının, ailelerinde çölyak hastası olması durumunun, eğitim durumunun, tanıyı alma yaşının, bireylerin tanıdıkları çölyak hastası sayısının, yaşam kalitesi ile yakından ilişkili olmadığı bulunmuştur. Bu değişkenler, bireylerin sağlıkla ilgili kendini kısıtlanmış ve depresif hissetme, tedaviyi yetersiz bulma gibi duygu durumları ile anlamlı olarak ilişkilendirilmiştir. Çölyak hastalığının tek tedavisi yaşam boyu glutensiz diyettir. Glutensiz diyet almakta olan hastalarda yaşam kalitesinin yüksek olması diyete uyumu kolaylaştıracaktır ancak uygulanan diyet yaşam kalitesini düşürürse, diyette kaçak yapma riski artabilir. Bu nedenle, hastaların diyete uyumlarının ve yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi önemlidir.

Celiac disease is defined as an autoimmune reaction to a protein called gluten. There is a strong relationship between nutritional practices and psychosocial status in celiac patients. The purpose of this study was to investigate the level of adaptation of celliac disease to children, adolescents and adult patients admitted to İstanbul University Faculty of Medicine and to determine the relationship between level of gluten free diet and quality of life. 84 voluntary individuals participated in the study. Participants' Celiac Disease Quality of Life Questionnaire were administered. The study found that the general number of gluten containing foods consumed by the patients and number of gluten containing foods over the last 2 weeks, the presence of celiac disease in their families, the educational status, the number of celiacs the individual knows are closely related to the quality of life. These variables were significantly associated with emotional states such as self-restricted feelings of health, depressive feeling, and inadequate treatmentHigh quality of life in patients taking a gluten-free diet will facilitate adaptation to the diet, but if the applied diet reduces the quality of life, the risk of escapade in the diet may increase. Assesment of patients' adaptation to the gluten free diet and their quality of life have huge importance.