Akut pankreatitlerde mortalite ve morbiditeyi etkileyen faktörler

Abstract

Akut pankreatit, sık karşılaştığımız, standart ve kendine has bir tedavisiolmayan, morbidite ve mortalitesi yüksek olabilen önemli bir inflamatuar hastalıktır.Etyopatogenezde çok sayıda etken rol almaktadır.Fakültemizde 2010-2016 tarihleri arasında akut pankreatit tanısı ile yatırılıptedavi altına alınan toplam 273 hastanın morbidite ve mortalitesini etkileyenfaktörleri belirlemek amacıyla bu hastaların dosyalarındaki verileri retrospektifolarak incelendi. Demografik, klinik ve biyokimyasal bazı parametrelerin hastalıkşiddeti ve dolayısıyla morbidite ve mortalitesi üzerinde etkili olup olmadıklarıaraştırıldı. İstatistiksel analiz için NCSS 2007, Mann Whitney U testi, FisherFreeman-Haltontesti, Fisher's Exact testi ve Bacward Stepwise Lojistik Regresyonanalizi kullanıldı.Yaş ortalaması 18 ile 98 (Mean±SD: 56,94±19,21) arasında değişen 273hastanın 105'i erkek ve 168'i kadındı. Şifa ile taburcu olan (n=265) ve mortalitegelişen (n=8) hasta grupları arasında yaş, semptom ile başvuru arasında geçen süre,hipertansiyon ve diğer ek hastalıkların olması, kronik ilaç kullanımı gerektirenhastalık sayısı, yoğun bakımda takip gerektiren klinik durum, nekroz veya diğernedenlerden dolayı opere edilme durumu, başvuru anındaki ve 48 saat içindekiRanson değerleri, 48 saat içerisinde gelişen hipokalsemi ve başvuru anındaki CRPyüksekliği açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tesbit edildi. Morbiditegelişmeyen (n=131) ve morbiditesi artmış hasta grupları arasında ise kadın cinsiyet,antibiyotik kullanılmasını gerektiren durumlar, kronik ilaç kullanımı gerektirenhastalık varlığı, başvuru anındaki hiperglisemi, nötrofil lenfosit oranı (NLR), BUN,ALT, GGT ve CRP değerleri ve 48 saat içindeki BUN yüksekliği, Ranson değeri vehipokalsemi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tesbit edildi. Anlamlısonuçlar veren parametrelerin Lojistik Regresyon Analizine göre mortaliteyi en iyiderecede sırasıyla Ranson 48.saat ölçümleri, semptom ile başvuru arasında geçensüre ve hastanın yaşı tahmin edebilmekte iken morbiditeyi ise en iyi derecedesırasıyla Ranson 48.saat ölçümleri, CRP ve NLR tahmin edebilmektedir.Akut pankreatitin şiddetinin değişmesinde rol alarak mortalite vemorbiditesini etkileyen çok sayıda faktör sözkonusudur. Bütün hastalara karşıyaklaşımda hızlı ve kolay bir algoritmanın takip edilerek başlangıç aşamasındaşiddetin değerlendirilmesi ve hastalık süresince bazı faktörlerin göz önündebulundurulması hayati öneme sahiptir. Bundan dolayı hastalık şiddetinin erkendeğerlendirilmesi ve mortalite ve morbiditeyi etkileyen daha spesifik parametrelerinbelirlenebilmesi için halen çok sayıda yüksek volümlü ve çok yönlü çalışmayaihtiyaç vardır.Anahtar Kelimeler: Akut pankreatit, mortalite, morbidite

Acute pancreatitis is widespread inflammatory disease of pancreas glandwhich has no specific treatment and sometimes has high mortality and morbidityrate. Many different factors take part in the etiopathogenesis.Were retrospectively analyzed data from files of total of 273 patientshospitalized in our faculty with a diagnosis of acute pancreatitis between 2010-2016years in order to determine the factors affecting morbidity and mortality of thesepatients. Demographic, clinical, and some biochemical parameters were investigatedin terms of their impact on the disease severity, and thus on morbidity and mortalityof patients with acute pancreatitis. For statistical analysis, NCSS 2007, the MannWhitneyU test, Fisher-Freeman-Halton test, Fisher's exact test and BacwardStepwise logistic regression analysis were used. Average age of 273 patients wasranging from 18 to 98 (mean ± SD: 56.94 ± 19.21) and 105 were women and 168men. Between the patients discharged healthy (n=265) and the patients withmortality (n=8), there were statistically significant differences with regard to age, thetime between symptoms and admission, hypertension and other disease, the numberof diseases that require chronic use of drugs, clinical situations that require theintensive care unit, operation due to necrosis or other reasons, Ranson values onadmission and in 48 hours, hypocalcemia developing within 48 hours and CRPvalues on admission. Between groups without morbidity (n=131) and with increased morbidity (n=134), there were statistically significant differences with regard tofemale gender, situations which requires the use of antibiotics, the presence ofdiseases that require chronic use of drugs, hyperglycemia, neutrophil lymphocyteratio (NLR), BUN, ALT, GGT and CRP values on admission and the elevation ofBUN, hypocalcemia and Ranson values within 48 hours. In according to the logisticregression analysis of the parameters that have significant results, while the bestparameters in predicting mortality were respectively the Ranson 48th measurements,the time elapsed between symptoms and admission and the age of patients, the bestparameters in predicting morbidity were Ranson values within 48 hours, CRP andNLR, respectively.Taking part in the change of the severity of acute pancreatitis, there is such a largenumber of factors affecting mortality and morbidity. Following a quick and easyalgorithm for all patients to evaluate the severity of the disease in the initial phaseand to keep in mind some factors for all duration of the illness is crucial. Therefore,for the initial assesment to determine the more specific parameters affecting theseverity of the disease and mortality and morbidity, a large number of high-volumestill and versatile work is needed.Key Words: Acute pancreatitis, mortality, morbidity